خرزهره
خرزهره | |
---|---|
گلهای خرزهره | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | گیاهان |
دسته: | گیاهان گلدار |
رده: | دولپهایها |
راسته: | گلسپاسیسانان |
تیره: | خرزهرهایان |
سرده: | Nerium L. |
گونه: | N. oleander |
نام دوبخشی | |
Nerium oleander |
خَرزَهره، جُور، کیش یا ژاله درختچهای سمی و همیشهسبز از راسته گلسپاسیسانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهرهایان (Apocynaceae) است که بهطور معمول در پارکها برای اهداف زینتی کاشت میشود.
این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پیخوره نیز مینامند.[۱]
برگ خرزهره به برگ بید شبیه است، ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگتر است. پنج گلبرگی است و در برگهای آنها روزنههایی وجود دارد که مانع تبخیر بیش از حد آب از آنها میشود. گلهای سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آن را بخورند میمیرند.[۲]
خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک میروید و همه آن به واسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن به ویژه اولئاندرین سمی است. گونه خودروی این درختچه در جنوب غرب ایران در شهرهای بهبهان و کهگلویه و همچنین جنوب ایران از جمله در حوالی جیرفت، جهرم، لار، گراش، داراب و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجان شهربابک دیده شدهاست.[۳] برخلاف بیشتر گیاهان خطرناک که فقط قسمت خاصی از آنها سمی است، تمام بخشهای درختچهٔ خرزهره میتواند موجب مسمومیت شود و حتی تنفس دود شاخهٔ در حال سوختن آن نیز مشکلاتی در پی دارد. استفاده از شاخههای این گیاه برای مصارف مختلف و نوشیدن آبی که در مجاورت گلهای خوشهای قرمز، صورتی و سفید آن قرار داشته، به مسمومیتهای شدیدی منجر میشود. دوستداران باغبانی در مناطق مختلف دنیا با آب و هوای مدیترانهای، بدون توجه به خطرات این گیاه سمی همیشهسبز به پرورش آن علاقهٔ زیادی نشان میدهند.
هشدار[ویرایش]
معمولاً عوارض مسمومیت با گیاه خرزهره به شکل تغییرات ناگهانی ضربان قلب مثل کند شدن یا تپش و افزایش سطح پتاسیم خون بروز میکند و درمان متداول آن تجویز داروهای کنترل ضربان قلب و ضد تهوع، شستشوی معده یا خوراندن زغال برای جذب سموم است. این گیاه در مناطق لرستان و ایلام و کرمانشاه هم دیده میشود و به زبان لری ژله گفته میشود. خرزهره که معمولاً در کف رودخانه رشد دارد مامن مناسبی برای حیات وحش است. در این منطقه از چوب و گل و میوه آن هیچ گونه استفاده ای نمیشود.
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- خرزهرهایان
- درختان زینتی
- درختان مقاوم در برابر خشکسالی
- درختچهها
- سردههای گیاهی تکنماد
- گونههای گیاهی مهاجم در آفریقای جنوبی
- گونههای گیاهی مهاجم
- گیاگان آفریقای شمالی
- گیاگان استان سند
- گیاگان ایران
- گیاگان پاکستان
- گیاگان چاد
- گیاگان خاورمیانه
- گیاگان سودان
- گیاگان صحرای بزرگ آفریقا
- گیاگان غرب آسیا
- گیاگان لبنان
- گیاگان لیبی
- گیاگان مالدیو
- گیاگان مدیترانهای
- گیاگان مصر
- گیاهان باغی آسیا
- گیاهان باغی آفریقا
- گیاهان دارویی
- گیاهان سمی
- گیاگان حوضه مدیترانه
- فهرست سرخ IUCN از گونههای کمترین نگرانی