یونس امره: تفاوت میان نسخهها
Dehghanish (بحث | مشارکتها) جز اصلاح لینک شهرخوی |
|||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
}} |
}} |
||
* '''یونس اَمره''' ([[۶۱۹]] تا [[۷۰۰]] خورشیدی) [[شاعر]] بنام [[زبان ترکی استانبولی|ترک]] و از بزرگان [[تصوف]] بود. |
* '''یونس اَمره''' ([[۶۱۹]] تا [[۷۰۰]] خورشیدی) [[شاعر]] بنام [[زبان ترکی استانبولی|ترک]] و از بزرگان [[تصوف]] بود. |
||
*'''یونس امره''' به روایتی در سال 638 هـ. در شهر [[ |
*'''یونس امره''' به روایتی در سال 638 هـ. در شهر [[خوی]] متولد شده است. در سال 720 هـ. چشم از جهان فرو بسته است. در باب محل وفات وی روایتهای مختلف وجود دارد. روستاهایی هم که به عنوان محل درگذشت در اسناد و وثایق [[بکتاشیه]] آمده، در آن روزگار جزء خاک ایران بوده است. گرچه '''یونس امره''' در ترکیه بیش از ایران معروف شده است، اما هنوز هم طائفههای مختلف طرائق [[تصوف|صوفیه]] در کشورمان، او را از شاعران مکتب مولویه به حساب میآورند و اشعارش را در مجالس آئینی با شور و جذبهی خاصی به آواز میخوانند.[http://www.drsadigh.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/898-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%C2%AB%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%87%C2%BB-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%AD-%D9%85-%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82] |
||
چامههای او تاثیر بسزایی در ادبیات ترک از گذشته تا به امروز داشتهاست. او پس از بزرگانی چون [[خواجه احمد یسوی]] و [[سلطان ولد]] میزیست و همگام با ایشان از نخستین ترکانی بود که بهجای زبان [[عربی]] و [[فارسی]]، زبان [[ترکی]] را برای کتابهایش برگزید. |
چامههای او تاثیر بسزایی در ادبیات ترک از گذشته تا به امروز داشتهاست. او پس از بزرگانی چون [[خواجه احمد یسوی]] و [[سلطان ولد]] میزیست و همگام با ایشان از نخستین ترکانی بود که بهجای زبان [[عربی]] و [[فارسی]]، زبان [[ترکی]] را برای کتابهایش برگزید. |
نسخهٔ ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۳
یونس امره Yunus Emre | |
---|---|
نام اصلی | یونس امره |
زاده | 619 شمسی اسکی شهیر، ترکیه |
درگذشته | 700 شمسی اسکی شهیر، ترکیه |
زمینه کاری | شاعر، تصوف |
ملیت | ترک |
- یونس اَمره (۶۱۹ تا ۷۰۰ خورشیدی) شاعر بنام ترک و از بزرگان تصوف بود.
- یونس امره به روایتی در سال 638 هـ. در شهر خوی متولد شده است. در سال 720 هـ. چشم از جهان فرو بسته است. در باب محل وفات وی روایتهای مختلف وجود دارد. روستاهایی هم که به عنوان محل درگذشت در اسناد و وثایق بکتاشیه آمده، در آن روزگار جزء خاک ایران بوده است. گرچه یونس امره در ترکیه بیش از ایران معروف شده است، اما هنوز هم طائفههای مختلف طرائق صوفیه در کشورمان، او را از شاعران مکتب مولویه به حساب میآورند و اشعارش را در مجالس آئینی با شور و جذبهی خاصی به آواز میخوانند.[۱]
چامههای او تاثیر بسزایی در ادبیات ترک از گذشته تا به امروز داشتهاست. او پس از بزرگانی چون خواجه احمد یسوی و سلطان ولد میزیست و همگام با ایشان از نخستین ترکانی بود که بهجای زبان عربی و فارسی، زبان ترکی را برای کتابهایش برگزید.
زندگی او
درویشی مشهور اهل آناطولی بوده است که اشعار ترکی وی مشهور است. روایتهای زندگی او در مکتوبات غالباً با افسانه سازی همراه بوده و کتب تراجم و تذکرهها غالباً او را از دراویش قرن نهم شمردهاند ولی محمد فواد کوپرولو از محققان بزرگ ادبیات ترکی که درباره زندگی و اشعار او تحقیقات فراوانی داشته، به استناد اسنادی او را جزء صوفیان نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم دانسته است. طبق مناقب مکتوب، وی مرید درویشی به نام طپدوق امره بوده و خود در اشعارش مکرر به او ابراز علاقه نموده است. دیوان اشعارش نشانگر آن است که اهل سیر و سیاحت بوده و به سرزمینهای بسیاری سفر کرده است. به تعبیر کوپرولو اهل حال بوده و نه اهل قال. مزارهای چندی در سراسر آناطولی بدو منسوب است. پیروان ادبی مانند عاشق پاشا و قایغوسوز ابدال داشته است و بر شعر ترکی پس از خود تاثیر ژرفی گذاشته است. دیوان او مجموعه ده دوازده هزار مصراع شعر است که به الهی مشهور است و اکثراً نه بر وزن عروضی که بر وزن هجایی (وزن شعر باستانی و فولکوریک ترکی) است و ویژگیهای زبانی شیاد حمزه و اشعار ترکی سلطان ولد و گلشهری و عاشق پاشا را به یاد میآورد.[۱]
نگارهٔ او از سال ۲۰۰۹ میلادی بر پشت اسکناسهای ۲۰۰ لیرهای ترکیه به چاپ رسیدهاست.
از شعرهای اوست
تقدیر ما چنان شد که از این دنیا برویم. | .Biz dünyadan gedər olduq | |
سلام و درود بر آنانکه ماندهاند. | .Qalanlara səlam olsun | |
بر کسانی که دعای خیر از برای ما | Bizim üçün xeyir-dua | |
میفرستند، سلام و درود باد. | .Qılanlara səlam olsun | |
اجل آن زمان که کمر ما را خم کند | Əcəl bükə belimizi | |
و زبانمان را از تکلم باز دارد | Söylətməyə dilimizi | |
بر آنان که حال خسته ما را | Xəstə ikən halımızı | |
جویا شوند، درود باد. | .Soranlara səlam olsun | |
آن زمان که تنم در میانه پهن شده. | .Tənim ortaya açıla | |
و آن زمان که لباسی بدون یقه بدوزند | Yaxasız kömlək biçilə | |
بر کسانی ما را به طرز ملایمی | Bizi bir asan vəch ilə | |
شستشو میدهند سلام و درود باد. | .Yuyanlara səlam olsun | |
... | Sal verilən qəsdimizə | |
راهی شدیم به سوی دوست | Gedər olduq dostumuza | |
بر آنانکه جهت ادای نماز بر سر ما | Namaz üçün üstümüzə | |
حاضر میشوند سلام و درود باد. | .Duranlara səlam olsun | |
درویش یونس آنگاه که سخن میگوید | Dərviş Yunus söylər sözü | |
هردو چشمانش پر از اشک است. | .Yaş dolmuşdur iki gözü | |
آنان که نمیدانند چه سان ما را درک توانند کرد؟ | Bilməyən nə bilsin bizi | |
سلام و درود بر آنانکه میدانند. | .Bilənlərə səlam olsun |
همانگونه که بعد از سید عمادالدین نسیمی، نسیمیهای دیگری پیدا شدند و به سبک و شیوهی وی شعر سرودند، پس از یونس امره نیز یونسهای چندی ظهور کردند و اشعاری یونسوار سرودند. این است که کسی تاکنون نتوانسته است تعداد واقعی اشعار خود یونس امره را تعیین کند. 133 قطعه شعر از چاپ مرحوم گولپینارلی در چاپ مرحوم تیمورتاش وجود ندارد و 26 قطعه شعر چاپ او نیز در چاپ گولپینارلی نیامده است. دیگر چاپها که فاقد صبغهی علمی هستند، اغلب نوعی گردآوری و تنظیم به حساب میآیند.
من فعلاً ادعای تعیین غث و ثمین و تشخیص اشعار واقعی و جداسازی آنها از اشعار مشکوک و منسوب به یونس امره را ندارم. در کتاب حاضر که زیر دست خواننده است، متن چاپ گولپینارلی را اساس قرار دادم و قطعه شعر موجود در چاپ تیمورتاش و نیز 3 قطعه شعری را که در دستنویس پیرداوری آمده است، و نیز رسالة النصحیه را که مصطفی تاتچی تصحیح و چاپ کرده است، بر آن افزودم و بدین گونه کلیات اشعار یونس امره آماده شد که امیدوارم خوانندهی ایرانی را از مراجعه به چاپهای خارج از کشور بینیاز کند.[۲]
پانویس
- ↑ صوفیان نخستین در ادبیات ترک، پروفسور محمد فواد کوپریلی، ترجمه توفیق. ه. سبحانی. انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.1385 صص 310،316،342)
منابع
- صوفیان نخستین در ادبیات ترک، پروفسور محمد فواد کوپریلی، ترجمه توفیق. ه. سبحانی. انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.۱۳۸۵
- http://en.wikipedia.org/wiki/Yunus_Emre
Wikipedia contributors, "Yunus Emre," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed September 9, 2009).