بلندمازو

بلندمازو
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
راسته:	توس‌ها
تیره:	بلوطان
سرده:	بلوط‌ها
Section:	کریس
گونه:	Q. castaneifolia
نام دوبخشی
Quercus castaneifolia سی. ای. مایر

بُلَندمازو درختی است از برگ‌ریز تیره بلوط‌ها که بومی جنگل‌های شمال ایران و قفقاز است. این درخت از انواع دیگر تیره بلوط فراوانتر است و وسعت زیادی از جنگلهای شمال ایران را فراگرفته‌است و بطور کلی در سراسر جنگلهای شمال ایران موجود است و تا ارتفاعات زیادی هم در جنگلها بالا میرود. در شمال ایران با نام‌های مازومیری، موزی، سیاه‌مازو، اشپر و پالوت نیز شناخته می‌شود.

رویشگاه

درخت بلندمازو ویژه جنگل‌های قفقاز و خزری و در جنگل‌های شمال ایران از جلگه‌های ساحلی تا ارتفاعات بالایی و از جنگل‌ها، گلی‌داغ، گلستان و گردنه چناران تا آستارای گیلان پراکنده هستند.

جنگل‌های بلند مازو، پس از راشستان‌ها، با ارزش‌ترین تیپ جنگلی شمال ایران به شمار می‌آیند و به دلیل مصارف مختلف صنعتی و سنتی، از دیرباز به شدت بهره‌برداری شده‌است.

بنابرآمار سازمان جنگل‌ها و مراتع، در سال ‪، ۱۳۶۵‬بلند مازو ‪ ۸/۵‬درصد حجم جنگل‌های شمال را تشکیل می‌داد که این مقدار در سال ‪ ۱۳۷۵‬به ‪ ۸‬درصد کاهش.

در گرگان بلندمازو مناطق وسیعی را پوشانده ولی در غرب گیلان به علت اسیدی بودن خاک، تعداد این درختان کمتر است.

ویژگی‌ها

بلندای این درخت به ۳۵ متر می‌رسد و قطر تنه آن ۲٫۵ متر می‌شود. برگ‌های آن ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر درازا و ۳ تا ۵ سانتیمتر پهنا دارند. میوه‌های آن با باد گرده‌افشانی می‌شوند.

میوه‌های آن بسیار تلخند ولی جیجاق‌ها و کبوترها و سنجاب‌ها این میوه‌ها را می‌خورند.

پوست تنه درخت بلندمازو و حتی برگ آن دارای مقدار زیادی «تانن» است که مقدار آن در ‪ ۸‬تا ‪ ۲۵‬سالگی به ‪ ۱۶‬درصد می‌رسد. چوب این درخت، سخت ونفوذ ناپذیراست و برای تهیه تخته بشکه و در مصارف روستایی برای ساخت در و پنجره، ستون و تیر ساختمان به کار می‌رود. تانن بلندمازو در چرم‌سازی نیز کاربرد دارد و در قدیم و در هنگام قحطی، ساکنان مناطق کوهستانی ایران از بذر این درخت نوعی نان درست می‌کردند.