نمایش مبدأ برای مولوی عبدالحمید

{{حص-خرابکاری|کوچک=بله}}{{جعبه اطلاعات عالم مسلمان
| honorific-prefix = [[شیخ‌الاسلام]] [[مولانا (عنوان)|مولانا]]
|نام = عبدالحمید اسماعیل‌زهی
|تصویر =Molavi Abdul Hamid in Iranian Presidential center.jpg
|توضیح تصویر = عبدالحمید در ۱۳۹۵
|امضا =
|نام تولد = عبدالحمید اسماعیل‌زهی
|ملیت = [[ایران]]
|عنوان =
|زادروز = {{تاریخ تولد و سن|۱۳۲۶|||گاه‌شمار=خورشیدی}}
|زادگاه = [[گلوگاه (زاهدان)|گلوگاه]]، [[زاهدان]]
|درگذشت =
|مذهب = [[سنّی]]، [[حنفی]]
|محل تحصیل =[[پنجاب]]، [[پاکستان]]
|زمینه‌های فعالیت = [[امام جمعه]] اهل‌سنت  شهر زاهدان و مدیر [[مدرسه عالی دارالعلوم زاهدان]]
|برترین اثر = ''درس بخاری'' (شرح [[صحیح بخاری]])، مجموعه ۱۰ جلدی ''گفتار ماندگار''
|استادها= عبدالغنی جاجروی{{سخ}}عبدالله درخواستی
|تأثیرپذیری از =[[عبدالعزیز ملازاده]]
|تأثیرگذاری بر =
|وبگاه رسمی ={{نشانی وب|http://abdolhamid.net/}}
|alias=شیخ الاسلام، مولانا عبدالحمید}}
'''عبدالحمید اسماعیل‌زهی''' (زادهٔ ۱۳۲۶) معروف به '''مولوی''' '''عبدالحمید'''،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.bbc.com/persian/articles/crgz53lrlrxo |عنوان = مولوی عبدالحمید کیست؟ از «منادی وحدت شیعه و سنی» تا منتقد سرسخت حکومت ایران| ناشر = بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ = ۱۸ نوامبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید = ۱۸ نوامبر ۲۰۲۲}}</ref> [[امام جمعه]] [[اهل سنت]] [[مسجد جامع مکی زاهدان|مسجد جامع مکی]] شهر [[زاهدان]]، مدیر [[مدرسه عالی دارالعلوم زاهدان]]، عضو [[اتحادیه جهانی علمای مسلمان]]، عضو [[مجمع جهانی فقه اسلامی]] و مدیر شورای هماهنگی مدارس اهل‌سنت [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] است.<ref>[http://www.rahesabz.net/story/26643/ مولوی عبدالحمید] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130927232526/http://www.rahesabz.net/story/26643/ |date=۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳}} - سیدعطاالله مهاجرانی - جرس</ref><ref name="u0pir">{{یادکرد وب | عنوان=فراخوان مردمی مولوی عبدالحمید برای شناسایی عوامل حادثه امروز | وبگاه=سایت خبری تحلیلی تابناک&#124;اخبار ایران و جهان | تاریخ=2009-10-18 | سال=2009 | پیوند=http://www.tabnak.ir/fa/news/68971 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-27}}</ref><ref name="l05kc">{{یادکرد وب | عنوان=شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در یک نگاه | وبگاه=پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید | پیوند=https://abdolhamid.net/persian/biography/ | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-27}}</ref><ref name="mlpt7">{{یادکرد وب | عنوان=اعتراض مولوی عبدالحمید به جلوگیری از برگزاری نماز عید اهل سنت | وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی | تاریخ=2011-08-30 | سال=2011 | پیوند=http://www.bbc.com/persian/iran/2011/08/110830_l39_moulavi-abdulhamid_fitr-prayers.shtml | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-27}}</ref><ref name="m0gcl">{{یادکرد وب | عنوان=اعتراض شدید امام جمعه اهل سنت زاهدان به تبعیض مذهبی در ایران | وبگاه=دویچه وله | تاریخ=2011-11-10 | سال=2011 |پیوند=http://www.dw.com/fa-ir/اعتراض-شدید-امام-جمعه-اهل-سنت-زاهدان-به-تبعیض-مذهبی-در-ایران/a-15524137 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-27}}</ref><ref name="تلویزیون رسا">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.rasatv.net/2011/program/nov/1159|عنوان=مولوی عبدالحمید خواستار پایان دادن به سیاست تبعیض علیه اهل سنت شد|بازبینی=2021-08-25|archive-date=28 سپتامبر 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928111244/http://www.rasatv.net/2011/program/nov/1159|کد زبان=fa|وبگاه=تلویزیون رسا}}</ref>

عبدالحمید مدیریت [[مدرسه عالی دارالعلوم زاهدان]] را از سال ۱۳۶۶ و با درخواست [[عبدالعزیز ملازاده]]، بانی این مرکز، به عهده گرفت. او به‌عنوان پرنفوذترین شخصیت [[اهل سنت در ایران|اهل‌سنت ایران]] شناخته می‌شود.
وی همچنین یکی از چهره های سیاسی [[خیزش ۱۴۰۱ ایران]] است. 
<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Iranian Sunni cleric says executions may inflame regional tensions|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-iran-executions-idUSKCN10H0A8|کوشش=Reuters|تاریخ=2016-08-06|تاریخ بازبینی=2021-08-25|زبان=en|نام=Bozorgmehr|نام خانوادگی=Sharafedin}}</ref>

== زندگینامه ==
در بخش زندگی‌نامه سایت رسمی او آمده است: عبدالحمید در سال ۱۳۲۶ در روستای گلوگاه از توابع زاهدان در استان سیستان و بلوچستان به دنیا آمد. پس از علوم ابتدایی در شهر زاهدان، عبدالحمید برای ادامه تحصیل به [[پاکستان]] رفته و در مدرسه دینی «دارالهدی» در [[ایالت سند]] ثبت نام کرد. بعد از مدتی راهی [[ایالت پنجاب]]، منطقه «بهاول پور» شد و نزد «عبدالله درخواستی»، رئیس «جمعیت علمای اسلام» و برخی دیگر تحصیل کرد. پس از مدتی به [[حوزه علمیه]] «بدرالعلوم رحیم یارخان» برای کسب علوم تفسیر و حدیث نزد «عبدالغنی جاجروی» رفت.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در یک نگاه|نشانی=https://abdolhamid.net/persian/biography/|وبگاه=پایگاه اطلاع رسانی شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref>

او پس از تکمیل تحصیلات، به زاهدان برگشت و در زاهدان با مولوی عبدالعزیز ارتباط برقرار کرد. عبدالعزیز در زاهدان حوزه  علمیه دارالعلوم را تاسیس کرد و عبدالحمید تدریس را در این مدرسه آغاز کرد. با درگذشت عبدالعزیز در سال ۱۴۰۸ قمری مسئولیت دارالعلوم زاهدان و امامت جمعه اهل سنت زاهدان بر عهده او قرار گرفت.<ref name=":0" />

منتقدین او از میان خبرگزاری‌های وابسته به جمهوری اسلامی ایران، او را متهم به زندگی اشرافی می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کیهان: مولوی عبدالحمید زندگی اشرافی و کاخ نشینی دارد/ او در زمینه زنان نیز سابقه خوبی ندارد|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1770610/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%AE-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D9%88-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87|وبگاه=www.khabaronline.ir|تاریخ=2023-05-27|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref>

=== در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ ایران ===
در جریان [[خیزش سراسری ۱۴۰۱ ایران|خیزش سراسری ۱۴۰۱]]، حدود ۹۶ نمازگزار از سوی مأموران امنیتی [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پس از خطبه‌های عبدالحمید در [[زاهدان]] کشته شدند. این رویداد که در ۸ مهر ۱۴۰۱ به‌دنبال اعتراض برای تجاوز فرمانده پلیس [[چابهار]] به دختری نوجوان رخ داد، از سوی عبدالحمید جمعه خونین نام گرفت. او سپس [[علی خامنه‌ای]] را مسئول کشته شدن افراد در این رویداد دانست و خواستار برگزاری [[همه‌پرسی]] با حضور ناظران بین‌المللی شد.<ref>{{یادکرد خبر|نویسنده=|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c80p2j3dk57o|عنوان=مولوی عبدالحمید: رفراندوم بگذارید و نتیجه آن را بپذیرید|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۴ نوامبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۵ نوامبر ۲۰۲۲}}</ref> عبدالحمید بارها خواستار رسیدگی به کشتار [[جمعه خونین زاهدان]] شده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بعد از یک سال، مولوی عبدالحمید همچنان خواستار رسیدگی به پروندۀ جمعۀ خونین زاهدان است|نشانی=https://www.rfi.fr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/20230908-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D9%87%D9%85%DA%86%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%80-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%80-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=ار.اف.ای - RFI|تاریخ=2023-09-08|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: حکومتی که عدالت را رعایت نکند، فاتحه‌اش خوانده است|نشانی=https://www.iranintl.com/202309081162|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2023-09-12|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: ضعف خود را به گردن دشمن نیندازید، ما دشمن نیستیم|نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/865904/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%B6%D8%B9%D9%81-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86-%D9%86%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%A7-%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85|وبگاه=fa|تاریخ=۱۴۰۱/۰۸/۲۱ - ۱۴:۴۱|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa|نام=عصر|نام خانوادگی=ایران}}</ref> او در طول دوران اعتراضات، واکنش‌های تندی را نسبت به حاکمیت ایران اتخاذ کرد که با واکنش‌هایی همراه بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: نباید مردم برای بقای حکومت کشته شوند|نشانی=https://ir.voanews.com/a/iran-zahedan-molavi-abdolhamid/7201891.html|وبگاه=صدای آمریکا|تاریخ=2023-07-28|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=در مورد مولوی عبدالحمید در ویکی تابناک بیشتر بخوانید|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/tags/9455/1/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=2023-09-12}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید؛ امام جمعه سنی که صدای همه معترضان ایرانی شد|نشانی=https://farsi.alarabiya.net/views/2023/03/23/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%9B-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B3%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B5%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF|وبگاه=العربیه فارسی|تاریخ=2023-03-23|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref> عبدالحمید در ماجرای حمله عده‌ای به کلانتری ۱۶ زاهدان، این اقدام را محکوم کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: کشتار و قتل به هر شیوه‌ای باشد آثار بد دارد – DW – ۱۴۰۲/۴/۲۳|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%82%D8%AA%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D9%87%D8%B1-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF/a-66237798|وبگاه=dw.com|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref>

در جریان همین اعتراضات، خبرهایی مبنی بر حبس و اعتراف‌گیری از یک طلبه در مسجد مکی رسانه‌ای شد. این بازداشت توسط نیروهای انتظامی مسجد مکی و با هدف جلوگیری از مسمومیت عبدالحمید توسط آن طلبه صورت گرفته بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ماجرای حبس و اعتراف‌گیری از یک طلبه در مسجد مکی چه بود؟|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1780336/%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%A8%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%81-%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DB%8C%DA%A9-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D9%85%DA%A9%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF|وبگاه=www.khabaronline.ir|تاریخ=2023-06-21|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref>

=== ترور و بیماری ===
در تیرماه ۱۴۰۲ خبرهایی مبنی بر ترور بیولوژیک عبدالحمید منتشر شد که بعدا توسط منابع خبری تکذیب شد. خبرگزاری‌های دولتی از دستگیری شایعه پراکن‌ها خبر دادند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=افزایش فشارها علیه مولوی عبدالحمید|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32478238.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2023-07-05|تاریخ بازبینی=2023-09-12|زبان=fa|نام=رادیو|نام خانوادگی=فردا}}</ref> عبدالحمید جمعه ۱۳ مرداد ۱۴۰۲ در نماز جمعه زاهدان سخنرانی نکرد و حساب توییتر دفتر وی علت سخنرانی نکردن وی را بیماری و کسالت اعلام کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=https://twitter.com/AbdolhamidNet/status/1687415024854142977?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Etweet|نشانی=https://twitter.com/AbdolhamidNet/status/1687415024854142977?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Etweet|وبگاه=Twitter|بازبینی=2023-08-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=لغو سخنرانی عبدالحمید در نماز جمعه زاهدان "به دلیل کسالت" – DW – ۱۴۰۲/۵/۱۳|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D9%84%D8%BA%D9%88-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AA/a-66441974|وبگاه=dw.com|بازبینی=2023-08-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=«تشدید جو امنیتی» در سیستان و بلوچستان؛ مولوی عبدالحمید به دلیل کسالت در نماز جمعه سخنرانی نکرد|نشانی=https://www.radiofarda.com/amp/32534174.html|وبگاه=www.radiofarda.com|بازبینی=2023-08-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید در نماز جمعه امروز زاهدان سخنرانی نکرد|نشانی=https://www.didbaniran.ir/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/161200-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF|وبگاه=دیدبان ایران|تاریخ=2023-08-05|بازبینی=2023-08-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا مولوی عبدالحمید امروز خطبه نماز جمعه زاهدان را نخواند؟|نشانی=https://www.etemadonline.com/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-9/625952-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B2%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87|وبگاه=اعتمادآنلاین|تاریخ=2023-08-05|بازبینی=2023-08-05|کد زبان=fa}}</ref>

=== ماجرای فیش حج تقلبی ===
خبرگزاری تسنیم در خرداد ۱۴۰۲ مدعی شد که عبدالحمید قصد داشته است با استفاده از فیش حج تقلبی، از کشور به مقصد عربستان خارج شود. اما دفتر عبدالحمید این ادعای تسنیم را دروغ دانست و تکذیب کرد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=افزایش فشارها علیه مولوی عبدالحمید|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32478238.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2023-07-05|تاریخ بازبینی=2023-09-12|زبان=fa|نام=رادیو|نام خانوادگی=فردا}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=هزینه‌ای که «مولوی عبدالحمید» برای دادخواهی پرداخت می‌کند|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/772922/|وبگاه=www.radiozamaneh.com|تاریخ=2023-07-25|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa-IR}}</ref>

== خانواده ==
عبدالحمید، سه همسر و تعداد بسیاری فرزند دارد. شناخته شده‌ترین فرزند او محمدطیب اسماعیل‌زهی است که در پرونده‌ای امنیتی بازداشت شد اما بعد از حدود دو سال و نیم به خاطر حفظ کل قرآن توانست آزادی خود را به دست بیاورد.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید|نشانی=https://www.rouydad24.ir/fa/tags/2497/1/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF|وبگاه=www.rouydad24.ir|بازبینی=2023-09-12}}</ref>

== جایگاه سیاسی و اجتماعی ==
[[پرونده:Iranian_Sunni_Muslim_figures_and_Hashemi_Rafsanjani_(IMG19230930).jpg|بندانگشتی|دیدار عبدالحمید با هاشمی رفسنجانی مرداد ۹۳]]عبدالحمید عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمان، عضو مجمع فقهی مکه، امام جمعه اهل سنت زاهدان و مدیر مدرسه علوم دینی دارالعلوم زاهدان، سرپرست شورای هماهنگی مدارس اهل سنت استان سیستان و بلوچستان است.<ref name=":1" />

== نظرات ==
برخی از نظرات او توسط رسانه‌های شیعی و طرفدار جمهوری اسلامی، مورد انتقاد قرار گرفته‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمله کیهان به مولوی عبدالحمید/ او در زمینه زنان سابقه خوبی ندارد|نشانی=https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3971245-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%88-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|تاریخ=2023-09-12|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref>

=== تبعیض بین شیعه و سنی ===
عبدالحمید به [[تبعیض دینی|تبعیض مذهبی]] در ایران و اجازه‌نداشتن برگزاری عیدها و نماز اهل‌سنت و داشتن مسجد مستقل در شهرهایی مانند [[تهران]] اعتراض کرده‌است.<ref name="mlpt7" /><ref name="m0gcl" /><ref name="تلویزیون رسا" /> وی [[قانون اساسی|قانون اساسی ایران]] را قابل تغییر و تجدید نظر می‌داند و با قانون ممنوعیت نامزدی اهل سنت برای ریاست‌جمهوری مخالف است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولانا عبدالحمید خواستار رفع ممنوعیت قانونی اهل سنت برای تصدی ریاست‌جمهوری شدند|نشانی=https://abdolhamid.net/persian/2017/04/21/2484/|وبگاه=پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید|تاریخ=2017-04-21|بازبینی=2020-10-28|کد زبان=fa}}</ref>

=== حمایت از طالبان ===
عبدالحمید، طالبان را جزء گروه‌های تکفیری اسلامی نمی داند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|وبگاه=|نشانی=https://abdolhamid.net/persian/2014/12/13/412/|عنوان=سفر به چابهار|تاریخ=25 آبان 1393}}</ref> در سال ۱۳۹۸ عبدالحمید با صدور بیانیه‌ای امضای توافق‌نامهٔ صلح بین «حرکت طالبان افغانستان» و «دولت آمریکا» را «موفقیت بسیار بزرگ عصر حاضر» و مصداق «پیروزی حق بر باطل» دانست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=واکنش مولانا عبدالحمید به امضای «توافق‌نامهٔ صلح» بین طالبان و آمریکا|نشانی=http://sunnionline.us/farsi/2020/03/18229|وبگاه=سنی آنلاین|تاریخ=2020-03-02|بازبینی=2021-08-15|نام خانوادگی=|کد زبان=fa}}</ref> در مرداد ۱۴۰۰، عبدالحمید دربارهٔ طالبان گفت که پیشروی‌های گسترده طالبان در افغانستان نتیجه نصرت خدا و حمایت‌های مردمی از آنهاست، و هدف طالبان، اجرای [[شریعت اسلام]] و سیره «حضرت رسول و حکم بما انزل‌الله» است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: طالبان از نصرت خدا و حمایت مردمی برخوردار است|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/مولوی-عبدالحمید-طالبان-از-نصرت-خدا-و-حمایت-مردمی-برخوردار-است/a-58862920|وبگاه=DW|بازبینی=2021-08-15|کد زبان=fa-IR|نام=|نام خانوادگی=|تاریخ=2021-08-14}}</ref> با این حال همواره نگاه عبدالحمید به طالبان مثبت نبوده و او بحبوحهٔ [[خیزش ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات سراسری ایران]] که در اعتراض به وضعیت حقوقی و اجتماعی زنان بر پا شده بود، در ۱۳ آبان سال ۱۴۰۱ و در خطبه نماز جمعهٔ شهر زاهدان از طالبان بابت عملی نشدن امکان تحصیل دختران در مدارس افغانستان انتقاد کرد و بیان داشت که جلوگیری طالبان از امکان تحصیل زنان و دختران در دین و در سنت محمد پیامبر اسلام توجیه شرعی ندارد و طالبان باید در منش و روش خود نسبت به دوره قبلی حکمرانی‌اش تغییر رویه بدهد و حقوق زنان را به رسمیت بشناسد.<ref>{{Citation|title=مولوی عبدالحمید: طالبان به کدام مجوز شرعی جلو تحصیل دختران را گرفته‌اند؟|url=https://www.youtube.com/watch?v=_8soIkiQGWY|accessdate=2022-12-14|language=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی سنی مذهب ایرانی خطاب به طالبان: با کدام مجوز شرعی جلوی آموزش دختران را گرفته‌اید؟|نشانی=https://www.afintl.com/202211046252|وبگاه=افغانستان اینترنشنال|بازبینی=2022-12-14|کد زبان=fa}}</ref>

=== نظرات سیاسی ===
عبدالحمید خواستار صلح میان اسرائیل و فلسطینیان است و در دیدگاه‌هایی از اختلاف حاکمیت ایران با بهائیت، انتقاد کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمله به مولوی عبدالحمید در کیهان /مشکوک است|نشانی=https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3939964-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%88%DA%A9-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|تاریخ=2023-09-12|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref> در پی این اظهارات، محمد الموعد، سخنگوی شورای علمای اهل سنت فلسطین، عبدالحمید را به مناظره فراخواند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمله به مولوی عبدالحمید؛ یا نادان هستی یا جاسوس!|نشانی=https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3959373-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%B3|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|تاریخ=2023-09-12|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref> با این همه،‌ او پیشتر اعلام کرده بود که با انتقال پایتخت اسرائیل به قدس مخالف است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: سران کشورهای اسلامی در مساله قدس با یکدیگر متحد شوند|نشانی=https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62/3324431-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D8%A8%D8%A7-%DB%8C%DA%A9%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF|وبگاه=روزنامه دنیای اقتصاد|تاریخ=2023-09-12|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref> او از منتقدان هزینه‌های زیاد دولت ایران برای مراسم اربعین در عراق است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=عصبانیت شدید کیهان از مولوی عبدالحمید /دروغگو کم‌حافظه است!|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1807152/%D8%B9%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA%DA%AF%D9%88-%DA%A9%D9%85-%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=www.khabaronline.ir|تاریخ=2023-08-28|بازبینی=2023-09-12|کد زبان=fa}}</ref> وی [[اعدام]] را راه‌حل مناسبی برای مهار نمی داند.<ref name="dlkjh">{{یادکرد وب | عنوان=مولوی عبدالحمید: اعدام چاره کار نیست | وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی | تاریخ=2010-01-29 | سال=2010 | پیوند=http://www.bbc.com/persian/iran/2010/01/100129_l17_molavi_abdolhamid.shtml | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-28}}</ref>

عبدالحمید اسماعیل‌زهی در مراسم هفتگی نماز جمعهٔ زاهدان گفت: « با این که باید برای [[نوروز]] خوشحالی کرد اما مردم ایران سال جدید را با گریه بر سر قبرهای شهدای [[اعتراضات ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات]] آغاز کردند. درست است که اکنون اعتراضات کاهش پیدا کرده، اما دل‌ها همه رنج و زخم است.»<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=کنایه مولوی عبدالحمید به پیام نوروزی خامنه‌ای: برای اقتصاد مریض، سیاست‌ها باید تغییر کند|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-zahedan-abdolhamid/32332704.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2023-03-24|تاریخ بازبینی=2023-04-07|زبان=fa|نام=رادیو|نام خانوادگی=فردا}}</ref> امام جمعهٔ مسجد مکی زاهدان افزود: « عملکرد حکومت جمهوری اسلامی در طول سال‌های گذشته منجر به انتصاب افراد ناشایست در ادارات مختلف شده و معیار برای انتخاب مدیران، روابط نزدیک خانوادگی و فامیلی بوده است.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید: انتخابات جمهوری اسلامی در طول سال‌های گذشته انتصاب بوده است|نشانی=https://farsi.alarabiya.net/iran/2023/03/24/%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D9%88%D9%84-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|وبگاه=العربیه فارسی|تاریخ=2023-03-24|بازبینی=2023-04-07|کد زبان=fa}}</ref>

عبدالحمید به لحاظ سیاسی به اصلاح‌طلبان نزدیک‌تر است چنانچه سال ۷۶ و ۸۰ از خاتمی و سال ۸۴ دور اول از معین حمایت کرد و دور دوم از هاشمی رفسنجانی حمایت کرد. او سال ۸۸ هم از میرحسین موسوی حمایت کرد و سال ۹۲ در رقابت قالیباف و روحانی و جلیلی، حامی روحانی شد و سال ۹۶ هم در رقابت روحانی و رئیسی از حسن روحانی حمایت کرد. سال ۱۴۰۰ البته اصلاح‌طلبی وجود نداشت و عبدالحمید از ابراهیم رئیسی حمایت کرد. سال ۱۴۰۳ موضع سکوت گرفت و از هیچ کاندیدایی حمایت نکرد.<ref name=":2" />

=== سایر نظرات ===
همچنين در خطبه‌های [[نماز جمعه]] نسبت به واقعه تخریب مقبره [[حجر بن عدی]] در سوریه موضع گرفت و آن را محکوم کرد.<ref name=":1" /><ref name="wxl6g">{{یادکرد وب | عنوان=پیشرفت دنیوی و سعادت اخروی هر انسان، نتیجه تلاش اوست | وبگاه=پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید | تاریخ=2013-05-11 | سال=2013 | پیوند=https://abdolhamid.net/persian/2013/05/11/165/ | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-06-28}}</ref> عبدالحمید در ویدیویی با عنوان «ورود و شیوع ویروس [[کروناویروس|کرونا]] در ایران را آسیب‌شناسی کنیم»، مدعی شد: «طلاب چینی ''[[جامعةالمصطفی العالمیه|جامعه المصطفی]]'' عامل شیوع کرونا در ایران هستند.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انصاف{{!}} رسانه خبری تحلیلی|نشانی=http://www.ensafnews.com/222038/ادعای-مولوی-عبدالحمید-درباره‌ی-کرونا/|وبگاه=انصاف نیوز|تاریخ=۲۵ اسفند ۱۳۹۸|بازبینی=2020-10-28|کد زبان=fa|نویسنده=}}</ref> 

عبدالحمید در بازدیدی که از تخت جمشید داشته است، این مکان را محل متکبران دانسته و جمشید را به عنوان پادشاهی متکبر یاد می٬کند. او معتقد است که بازدید از تخت جباران، حق نیست.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=فیلم/ نظر مولوی عبدالحمید درباره تخت جمشید|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/1434331/فیلم-نظر-مولوی-عبدالحمید-درباره-تخت-جمشید|وبگاه=مشرق نیوز|تاریخ=2022-11-09|بازبینی=2023-03-18|کد زبان=fa}}</ref> او از مخالفان اعترافات اجباری است و آن را مخالف دین اسلام می داند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گرفتن اعتراف اجباری از دیدگاه اسلام قابل قبول نیست|نشانی=https://abdolhamid.net/persian/2019/08/23/5553/|وبگاه=پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید|تاریخ=2019-08-23|بازبینی=2021-02-25|کد زبان=fa}}</ref>

== جوایز و مقامات ==
[[کانون مدافعان حقوق بشر]]، جایزهٔ تلاش‌گر حقوق بشر سال ۱۳۹۳ خود را به خاطر تلاش «برای برقراری روابط آشتی‌جویانه بین اقوام و گرایش‌های مختلف مذهبی در استان سیستان و بلوچستان» به عبدالحمید اهدا کرد.<ref name=":1" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=جایزه امسال کانون مدافعان حقوق بشر به امام جمعه زاهدان اهداء شد|وبگاه=رادیو فردا|تاریخ=2014-12-23|سال=2014|پیوند=http://www.radiofarda.com/content/news/26759250.html|تاریخ بازبینی=2014-12-24}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید برنده جایزه تلاشگر حقوق بشر سال 1393 کانون مدافعان حقوق بشر|ناشر=کانون مدافعان حقوق بشر|پیوند=http://www.humanrights-ir.org/php/view.php?objnr=1232|تاریخ بازبینی=2014-12-24|archive-date=24 دسامبر 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141224050210/http://www.humanrights-ir.org/php/view.php?objnr=1232}}</ref> به دنبال حمایت او از [[طالبان]] افغانستان در اوت ۲۰۲۱،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، پیروزی طالبان را تبریک گفت|نشانی=https://ir.voanews.com/persiannewsiran/afghanistan-kabul-taliban-molavi-abdul-hamid|ناشر=صدای آمریکا فارسی|بازبینی=2021-08-25|تاریخ=۲۶ مرداد ۱۴۰۰}}</ref> کانون مدافعان حقوق بشر در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل دیدگاه و موضع‌گیری‌های اخیر او به‌ویژه دربارهٔ «گروه تروریستی طالبان» که با حقوق بشر و [[صلح پایدار جهانی]] مغایرت دارد، جایزه حقوق بشری که به عبدالحمید اهدا کرده بود را پس می‌گیرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کانون مدافعان حقوق بشر جایزه «تلاشگر حقوق بشر» را از مولوی عبدالحمید پس گرفت|نشانی=https://ir.voanews.com/latestnews/human-rights-defenders-center-took-back-award-molavi-abdul-hamid|ناشر=صدای آمریکا فارسی|بازبینی=2021-08-25|کد زبان=fa|تاریخ=۲ شهریور ۱۴۰۰}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[مولوی احمد ناروئی|احمد ناروئی]]
* [[عبدالعزیز ملازاده]]
* [[مسجد جامع مکی زاهدان]]
* [[جمعه خونین زاهدان]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌گفتاورد}}
* {{وبگاه رسمی|http://abdolhamid.net/}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:عبدالحمید، مولوی}}
[[رده:اعضای اتحادیه جهانی علمای مسلمان]]
[[رده:افراد زنده]]
[[رده:الهی‌دانان مسلمان]]
[[رده:اهالی زاهدان]]
[[رده:بلوچ‌های اهل ایران]]
[[رده:حامیان خشونت‌پرهیزی]]
[[رده:دیوبندی‌ها]]
[[رده:روحانیان سنی اهل ایران]]
[[رده:زادگان ۱۳۲۶]]
[[رده:زادگان ۱۹۴۷ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران بلوچ]]
[[رده:فعالان اجتماعی اهل ایران]]
[[رده:فقیهان حنفی]]