محمدحسین لقمان‌ادهم
محمدحسین لقمان‌ادهم | |
|---|---|
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۵۸خورشیدی تبریز |
| درگذشته | ۱۳۲۹ خورشیدی آرامگاه ظهیرالدوله |
| ملیت |  ایران |
| پیشه | پزشک |
محمدحسین لقمان‌ادهم (۱۲۵۸ تبریز - ۱ آبان ۱۳۲۹[۱] تهران) ملقب به لقمان‌الدوله و معین‌الاطبا پزشک ایرانی و نخستین رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود.
زندگی شخصی
[ویرایش]محمدحسین لقمان‌ادهم به سال ١٢۵٨ در تبریز بدنیا آمد. پدرش زین‌العابدین ادهم ملقب به لقمان‌الممالک پزشک دربار ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه و بنیانگذار دبستان لقمانیه، سومین دبستان در تبریز بود.[۲] او سه برادر با نام‌های محمدحسن،عباس و صالح داشت که همه دارای مناصب پزشکی و سیاسی بودند.
- محمدحسن لقمان‌ادهم(۱۲۶۳–۱۳۳۶) : معروف به حکيم‌الدوله پزشک و دولتمرد دوران قاجار و پهلوی و نخستین وزیر صحیه (بهداری) ایران بود.[۳][۴]
- عباس ادهم(١٢۶۴-١٣۴٨) :معروف به اعلم‌المک پزشک و وزیر بهداری، سناتور مجلس سنا ، عضو هیئت مدیره جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بود. او در زمان ولیعهدی احمدشاه قاجار مدتی پزشک مخصوصش بود.
- صالح ادهم(۱۲۶٨-۱۳٣٠) ملقب به حشمت‌السلطنه حقوقدان و رئیس دفتر احمدشاه آخرین شاه قاجار بود.[۵]
تحصیلات
[ویرایش]محمدحسين تحصیلات مقدماتی و متوسطه را در تبریز در مدرسه لقمانیه انجام داده و چندی معلم جغرافیا و ناظم آن مدرسه بود. سپس نزد اساتید فن و پدر خود طب ایرانی را فرا گرفت و معین الاطبا لقب گرفت و شهرتش از شهر تبریز گذشت و محمدعلی شاه او را به دربارش فراخواند. وی که ملقب به معین الاطبا شده بود در جریان استبداد صغیر و به توپ بستن مجلس تعدادی از آزادی خواهان زندانی در باغ شاه را فراری داد و خودش نیز به فرانسه رفت. در سال ۱۹۰۸ در آنجا مدرک دکترای پزشکی گرفت و در بازگشت طبیب مخصوص احمد شاه شد و لقب لقمان‌الدوله را از او دریافت کرد.
در سال ۱۳۳۸ ه.ق به اتفاق دکتر حکیم‌الدوله (محمدحسن لقمان‌ادهم برادر کوچکترش و وزیر بهداری کابینه دکتر مصدق) جزو همراهان احمدشاه در سفر اروپا بود و در بازدید از انستیتو پاستور، احمدشاه را به تأسیس چنین بنگاهی در ایران تشویق کرد و برای این کار دکتر منارد فرانسوی را استخدام و به ایران آورد. در سال ۱۲۹۵ ریاست طب مدرسه دارالفنون را به عهده گرفت و پایه و اساس دانشکده پزشکی را پی ریزی نمود؛ کلاس طب را از دارالفنون مجزا و در سال ۱۲۹۷ تبدیل به مدرسه طب کرد.[۶] بعدها وقتی دانشگاه تهران تأسیس شد و شروع به کار کرد اولین رئیس دانشکده پزشکی آن شد.
در سال ۱۳۱۲ به سمت پزشک مخصوص رضاشاه منصوب شد. در سال ۱۳۱۷ از ریاست دانشکدهٔ پزشکی و خدمات رسمی دولتی به دلیل بیماری کناره گیری کرد. در سال ۱۳۲۸ به پاس خدمات ۵۰ ساله از طرف وزارت فرهنگ، دانشگاه تهران و فرهنگستان ایران جشنی در تالار فرهنگ برپا شد و در این جشن به او نشان همایونی و نشان دانش اعطا گردید. لقمان‌ادهم در ۱ آبان ۱۳۲۹ درگذشت. وزارت بهداری برای قدردانی از خدمات بهداشتی ادهم بیمارستان سیصد تخت خوابی خود را در ۱۵ دی ۱۳۳۰ طی مراسمی به نام وی نام‌گذاری کرد. دهخدا و بهار نیز در مدح او اشعاری سروده‌اند. در دروس تهران خیابانی به نام او نام‌گذاری شده بود که پس از انقلاب به خیابان باقری‌کماسایی تغییر نام داد.[۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ https://www.bishandish.ir/people/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%84%D9%82%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AF%D9%87%D9%85/
- ↑ امینی، محمد (۱۳۹۵). زندگی و زمانه احمد کسروی. لس آنجلس: شرکت کتاب. ص. ۱۴۷.
- ↑ «ادهم ، دکتر حسن». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۲۳.
- ↑ زندگی و زمانه احمد کسروی
- ↑ عاقلی، باقر (۱۳٨٠). شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران. تهران. ص. ۶۷.
- ↑ پایگاه اینترنتی مرکز پزشکی آموزشی و درمانی لقمان حکیم
- ↑ «رؤسای پیشین دانشکده پزشکی». دانشگاه علوم پزشکی تهران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۷.