پرش به محتوا

خونریزی‌های دوران بارداری و زایمان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خونریزی‌های دوران بارداری و زایمان
نام‌های دیگرخونریزی مادران، خونریزی‌های مامایی
تخصصپزشکی زایمان
فراوانی۸٫۷ میلیون (۲۰۱۵)[۱]
مرگ‌ها۸۳٬۰۰۰ (۲۰۱۵)[۲]
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

خونریزی‌های دوران بارداری و زایمان (انگلیسی: Obstetrical bleeding) به هرگونه خونریزی در دوران بارداری گفته می‌شود که ممکن است پیش از زایمان، حینِ انجامِ زایمان یا پس از زایمان رخ دهد.[۳] خونریزی قبل از زایمان، با خونریزی‌هایی گفته می‌شود که بعد از ۲۴ هفته بارداری روی می‌دهند. خونریزی ممکن است واژینال (به بیرون) یا با احتمال کمتر به درون حفره شکمی باشد.[۳] خونریزی‌هایی که پیش از هفته ۲۴ اتفاق می‌افتد به عنوان خونریزی زودهنگام بارداری در نظر گرفته می‌شوند.

دلایل خونریزی قبل و حین زایمان عبارتند از: عفونت گردن رحم، جفت سر راهی، جداشدگی جفت و پارگی رحم.[۳][۴] علل خونریزی بعد از زایمان عبارتند از انقباض ضعیف رحم، احتباس محصولات حاملگی در رحم و اختلال انعقاد خون.[۳]

حدود ۸٫۷ میلیون مورد خونریزی شدید مادران در سال ۲۰۱۵ رخ داد[۱] که منجر به مرگ ۸۳٬۰۰۰ نفر آنها شد.[۲] بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۹، خونریزی ۲۷ درصد از مرگ و میر مادران در سراسر جهان را تشکیل می‌داد.[۵]

هفته‌های آخر بارداری

[ویرایش]

خونریزی قبل از زایمان (APH) به خونریزی در دوران بارداری پس از هفته بیست و چهارم[۶] (گاهی پس از هفته بیستم)[۷][۶] تا زمان تولد نوزاد گفته می‌شود.[۴]

نخستین دلیل چنین خونریزی‌هایی، وجود جفت سر راهی است؛ یعنی جفتی که در پایین رحم یا بسیار نزدیک به داخل دهانه رحم قرار دارد. این وضعیت تقریباً در ۴ مورد از ۱۰۰۰ بارداری رخ می‌دهد[۸] و معمولاً باید با زایمان از طریق سزارین برطرف شود. همچنین جدا شدن جفت (که طی آن جدا شدن زودرس جفت از دیوارهٔ رحم رخ می‌دهد) ممکن است منجر به خونریزی زایمانی شود که گاهی از نوعِ «خونریزی پنهان» است. این تشخیص همیشه باید پس از ضربه‌های شدید به بدن مادر (مثلا در جریان تصادف وسایل نقلیه موتوری)، سقوط یا زمین خوردن مد نظر باشد.

تشخیص‌های دیگری که در ارزیابی خونریزی پیش از زایمان باید لحاظ شوند، عبارتند از: «معاینات استریل واژینال» که به منظور ارزیابی اتساع گردن رحم بیمار در نزدیکی هفته چهلم انجام می‌شود و همچنین «نارسایی دهانه رحم» که طبق تعریف به اتساع دهانه رحم در سه‌ماهه دوم (هفته ۱۴ تا ۲۶) گفته می‌شود و ممکن است نیازمند مداخله‌های پزشکی برای حفظ بارداری باشد.[۹]

در طول زایمان

[ویرایش]

علاوه بر جفت سرراهی و جدا شدن جفت، پارگی رحم نیز می‌تواند یکی از دلایل خونریزی باشد که وضعیت بسیار جدی و خطرناکی است که ممکن است منجر به خونریزی داخلی یا خارجی شود. خونریزی از جنین نادر است، اما ممکن است با دو وضعیت به نام‌های «عروق سرراهی» (vasa previa) و جفت ولامنتوس رخ دهد که در آن رگ‌های خونی جنین در نزدیکی محل قرارگیری جفت قرار دارند، بدون لایه محافظتی ژله‌ای بند ناف وجود داشته باشد.[۱۰] گاهی این وضعیت با سونوگرافی قابل تشخیص است. همچنین آزمایش‌هایی برای افتراق خون مادر از خون جنین وجود دارد که می‌تواند به تعیین منبع خونریزی کمک کند.

پس از زایمان

[ویرایش]

طبق تعریف، خونریزی غیرطبیعی پس از زایمان یا به اختصار «خونریزی پس از زایمان»، از دست دادن بیش از ۵۰۰ میلی لیتر خون پس از زایمان طبیعی یا ۱۰۰۰ میلی لیتر خون پس از سزارین است. سایر شاخصه‌های تعریفی از خونریزی بیش از حد پس از زایمان عبارتند از: بی‌ثباتی همودینامیک، افت هموگلوبین بیش از ۱۰٪[۱۱] یا نیاز به انتقال خون. در متون علمی، «خونریزی اولیه» پس از زایمان به خونریزی کنترل‌نشده‌ای گفته می‌شود که در ۲۴ ساعت نخست زایمان رخ دهد، در حالی که «خونریزی ثانویه» بین ۲۴ ساعت تا ۶ هفته بعدی رخ می‌دهد.[۱۲]

عوامل خطرساز

[ویرایش]

در موارد نادر، ناهنجاری‌های خونی ارثی، مانند هموفیلی، بیماری فون‌ویلبراند (vWD)، هموفیلی بی یا «کمبود فاکتور ۱۱ انعقاد» ممکن است باعث خونریزی شدید پس از زایمان شوند که با افزایش خطر مرگ در دوران پس از زایمان همراه است.[۱۲] خطر خونریزی پس از زایمان در بیماران مبتلا به بیماری فون‌ویلبراند و ناقلان بی‌علامت هموفیلی به ترتیب ۱۸٫۵٪ و ۲۲٪ است. این عارضه به دلیل افت طبیعی فاکتورهای انعقادی مادر پس از زایمان رخ می‌دهد که خطر «خونریزی ثانویه» پس از زایمان را به شدت افزایش می‌دهد.[۱۳] یکی دیگر از عوامل خطرساز خونریزی، کاهش سطح پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی) است که شایع‌ترین تغییر خونی مرتبط با فشار خون بالای ناشی از بارداری است. اگر تعداد پلاکت‌ها به کمتر از ۱۰۰٬۰۰۰ در هر میکرولیتر برسد، بیمار در معرض خطر شدید ناتوانی در ساخت لخته در حین زایمان و پس از آن خواهد بود که معنایش خونریزی شدید است.[۱۴]

آزمایش‌های پزشکی

[ویرایش]

اگر مقدار کمی خونریزی در اوایل بارداری مشاهده شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های زیر درخواست کند:

  • آزمایش خون برای تشخیص مقدار گونادوتروپین جفتی انسانی (hCG) برای تأیید بارداری یا کمک به تشخیص سقط جنین احتمالی[۱۵]
  • سونوگرافی ترانس واژینال لگن برای تأیید اینکه ثابت شود حاملگی خارج از رحم نیست. [۱۵]
  • آزمایش گروه خون و Rh برای رد احتمال «بیماری همولیتیک نوزادان».[۱۵]

برای خونریزی مشاهده شده در مراحل پایانی بارداری، ممکن است آزمایش‌های زیر درخواست گردد:

خونریزی‌های نامرتبط به بارداری

[ویرایش]

بیماران باردار ممکن است به دلیل تروما از دستگاه تناسلی خونریزی داشته باشند، از جمله صدمه‌های ناشی از رابطه جنسی، سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان دهانه رحم و ناهنجاری‌های خونی. «حاملگی مولار» (که مول هیداتی‌فرم نیز نامیده می‌شود) نوعی بارداری است که در آن اسپرم و تخمک در داخل رحم به هم می‌پیوندند، اما نتیجه‌اش ایجاد یک کیست توموری شبیه به خوشه انگور به جای جنین است. خونریزی می‌تواند نشانه اولیه این نوع تومور باشد.[۱۶]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Vos, Theo; Allen, Christine; Arora, Megha; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Brown, Alexandria; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Z.; Coggeshall, Megan; Cornaby, Leslie; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Dilegge, Tina; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Fleming, Tom; Forouzanfar, Mohammad H.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kawashima, Toana; et al. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Wang, Haidong; Naghavi, Mohsen; Allen, Christine; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Zian; Coates, Matthew M.; Coggeshall, Megan; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Foreman, Kyle; Forouzanfar, Mohammad H.; Fraser, Maya S.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Huynh, Chantal; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kinfu, Yohannes; et al. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Walfish, M.; Neuman, A.; Wlody, D. (December 2009). "Maternal haemorrhage". British Journal of Anaesthesia. 103: i47–i56. doi:10.1093/bja/aep303. PMID 20007990.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Stables, Dorothy; Rankin, Jean (2010). Physiology in Childbearing: With Anatomy and Related Biosciences (به انگلیسی). Elsevier Health Sciences. p. 429. ISBN 978-0702044113.
  5. ↑ Say, Lale; Chou, Doris; Gemmill, Alison; Tunçalp, Özge; Moller, Ann-Beth; Daniels, Jane; Gülmezoglu, A Metin; Temmerman, Marleen; Alkema, Leontine (2014). "Global causes of maternal death: a WHO systematic analysis". The Lancet Global Health. 2 (6): e323–e333. doi:10.1016/S2214-109X(14)70227-X. ISSN 2214-109X. PMID 25103301.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ patient.info » PatientPlus » Antepartum Haemorrhage Last Updated: 5 May 2009
  7. ↑ The Royal Women’s Hospital > antepartum haemorrhage بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۰۱-۰۸ توسط Wayback Machine Retrieved on Jan 13, 2009
  8. ↑ Soyama H, Miyamoto M, Ishibashi H, Takano M, Sasa H, Furuya K (2016). "Relation between Birth Weight and Intraoperative Hemorrhage during Cesarean Section in Pregnancy with Placenta Previa". PLOS ONE. 11 (11): e0167332. Bibcode:2016PLoSO..1167332S. doi:10.1371/journal.pone.0167332. PMC 5130260. PMID 27902772.
  9. ↑ Berghella, MD, Vincenzo (July 2017). "Cervical insufficiency". UpToDate.
  10. ↑ Charles J Lockwood, MD, MHCM, Karen Russo-Stieglitz, MD (July 2017). "Velamentous umbilical cord insertion and vasa previa". UpToDate. Archived from the original on 8 August 2018. Retrieved 10 March 2023.
  11. ↑ Atukunda EC, Mugyenyi GR, Obua C, Atuhumuza EB, Musinguzi N, Tornes YF, Agaba AG, Siedner MJ (2016). "Measuring Post-Partum Haemorrhage in Low-Resource Settings: The Diagnostic Validity of Weighed Blood Loss versus Quantitative Changes in Hemoglobin". PLOS ONE. 11 (4): e0152408. Bibcode:2016PLoSO..1152408A. doi:10.1371/journal.pone.0152408. PMC 4822885. PMID 27050823.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Global burden of maternal haemorrhage in the year 2000 Carmen Dolea1, Carla AbouZahr2, Claudia Stein1 Evidence and Information for Policy (EIP), World Health Organization, Geneva, July 2003
  13. ↑ Kadir RA, Aledort LM (October 2000). "Obstetrical and gynaecological bleeding: a common presenting symptom". Clinical and Laboratory Haematology. 22 Suppl 1: 12–6, discussion 30–2. doi:10.1046/j.1365-2257.2000.00007.x. PMID 11251653.
  14. ↑ Aldred, Heather E. (1997). Pregnancy and birth sourcebook. health reference series. ISBN 9780780802162.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ ۱۵٫۴ ۱۵٫۵ Heine PR, Swamy GK (August 2009). "Vaginal bleeding during early pregnancy". Merck Manual.
  16. ↑ Aldred, Heather E. (1997). Pregnancy and birth sourcebook. Omnigraphics. ISBN 9780780802162.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=خونریزی‌های_دوران_بارداری_و_زایمان&oldid=37919670»