پیش‌نویس:کوه خانگرمز

کوه مخروطی شکل خان گرمز، با چشم اندازی زیبا و ارتفاع 2853 متر از سطح دریا، در 34 کیلومتری غرب تویسرکان و جنوب غربی رشته کوه الوند و شرق دشت اسدآباد منظره بی بدیلی را پدید آورده است.این کوه در میان ۱۶ روستای احاطه شده و از شمال به روستاهای قلقل، گنبله، بهارآب، ترمیانک، هوش و از شرق به روستاهای حاجی‌آباد، سوتلق، قلی لاله بالا و از طرف غرب به روستاهای مین آباد، تقی‌آباد، سازیان، کنجوران سفلی و از طرف جنوب به روستاهای کنجوران علیا و وسطی، قلی لاله پایین و ,لاشجرد محدود می‌شود. منطقه حفاظت شده خانگرمز با وسعت بیش از 9 هزار هکتار در فاصله 30 کیلومتری غرب شهرستان تویسرکان، 25 کیلومتری شرق شهر اسدآباد و در سمت جنوب‌غربی همدان و شمال‌غربی شهر فرسفج قرار گرفته است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه همدان و به نقل از سایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان، از راه‌های دسترسی به منطقه می‌توان به مسیر جاده اصلی آسفالته تویسرکان به فرسفج از روستای جعفریه بوسیله جاده فرعی که منتهی به روستای سوتلق می‌شود، اشاره کرد. این منطقه دارای صخره‌ها و پرتگاه‌های مرتفع و صعب العبور است که در معرض فرسایش شدید ناشی از بارندگی و یخبندان قرار دارند و در ضلع جنوبی نیز وجود صخره‌های سنگی و غارهای متعددی چون غار بهرامی، غار مر لرستانی، غار عبدالله خان بر زیبایی آن افزوده‌است. همچنین در این منطقه دره‌های عمیق و طولانی چون دره تقی‌آباد، دره کفتاران و دره وزم در وجود دارد که آب ناشی از بارندگی و ذوب برفهای منطقه را به پایین دست منطقه هدایت می‌کند.

پوشش گیاهی خان گرمز نیز از گونه‌های متنوع گیاهی تشکیل شده‌است که به خصوص پس از حفاظتهای چندین ساله محیط زیست از انواع گونه‌های دارای ارزش غذایی بالا و خوش‌خوراک جهت تغذیه دام‌ها مانند بروموس، فستوکا و … گیاهان درختچه ای مانند نسترن وحشی بادامک، زرشک و … نیز در آنجا رویش دارد. طبق گزارشات سازمان هواشناسی این منطقه دارای آب و هوای نیمه خشک و سرد و معتدل بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه‌ای است. متوسط میزان بارندگی منطقه فوق معادل 400 میلی‌متر در سال و میانگین دمای سالانه در یک دوره 12 ساله حدود 12.7 درجه سانتیگراد و سرعت باد غالب منطقه 5.2 متر در ثانیه در جهت جنوب غربی برآورد شده است. از منابع آبی آن می‌توان به وجود 35 دهنه چشمه و 13 رشته قنات اشاره کرد. این منطقه از شمال به روستاهای قلقل، گنبله، بهارآب، ترمیانک، هوش و از شرق به روستاهای حاجی آباد، سوتلق، قلی لاله بالا و از طرف غرب به روستاهای مین آباد، تقی آباد، سازیان، کنجوران سفلی و از طرف جنوب به روستاهای کنجوران علیا و وسطی، قلی لاله پایین، ولاشجرد محدود می‌شود. موقعیت مورفولوژیکی این توده کوهستانی و تنوع پوشش گیاهی آن، همچنین دور بودن از منابع آلاینده و تولید سر و صدا، شرایط زیستی مناسبی را برای حیات وحش به وجود آورده است بنابراین این منطقه از سال 63 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال 80 به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت. در این منطقه تاکنون در مجموع 213 گونه گیاهی متعلق به 164 جنس و 45 خانواده با خواص و کاربردهای دارویی، صنعتی و .. شناسایی شده است و از بین گونه‌های فوق خانواده "Asteraceae composite " با تعداد 37 جنس و 57 گونه گیاهی فرم غالب پوشش گیاهی منطقه هستند. به طور کلی گونه‌های غالب گیاهی عبارتند از خانواده گرامینه‌ها، علف گوسفندی، گل قاصد، سریش‌ها، گونه‌های فرفیون، گونه شقایق، جامعه گونه‌ای گون، لاله، کلاه میرحسن، درمنه، کاکوتی، کنگر، بله گوش، میخک، بابونه، داغداغان، شیرخشت، چای علفی، رز وحشی، نخود وحشی، گل ماهور، بادام کوهی، زالزالک وحشی، آلبالوی وحشی و ... هستند. از درختان دست کاشت منطقه می‌توان به درختان گردو، گیلاس، زردآلو، انگور، سیب، توت، نارون، زبان گنجشک و بید اشاره کرد. فون جانوری منطقه شامل کل و بز، قوچ و میش که از گونه‌های شاخص منطقه هستند و از سایر پستانداران می‌توان گرگ، روباه، شغال، کفتار، خرگوش، سمور، گورکن، تشی، رودک، خارپشت، حشره خوار و انواع موش‌ها و از میان پرندگان عقاب طلایی، کبک، تیهو، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کبوتر، کمر کولی، زاغی، چکچک، سهره، سار، جغد، سبز قبا، سنگ چشم، دم جنبانک و زرده پر را نام برد. همچنین به انواع خزندگان چون افعی زنجانی، یله مار، سوسن مار، شلاقی، چلمبر، مار پلنگی، لاک پشت و انواع مارمولک‌ها می‌توان اشاره کرد.