پرویز کاردان
پرویز کاردان | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۷ آبان ۱۳۱۶ |
| درگذشت | ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ (۸۴ سال) |
| علت مرگ | سکته قلبی |
| محل تحصیل | دانشکده هنرهای دراماتیک |
| پیشه‌ها |
|
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۸–۱۳۶۰ |
| همسر | فرزانه تأییدی (ا. ۱۳۴۱؛ ج. ۱۳۴۶) |
| فرزندان | کیوان (از همسر نخست) شادی (از همسر دوم) |
پرویز کاردان (زادهٔ ۷ آبان ۱۳۱۶ – درگذشتهٔ ۲۰ خرداد ۱۴۰۰) کارگردان و بازیگر ایرانی بود. او کار هنری را از سال ۱۳۳۸ با بازی در نمایش‌های تلویزیونی آغاز و سال ۱۳۴۰ با بازی در تئاتر صحنه‌ای ادامه فعالیت داد. او سینما را سال ۱۳۵۰ با کارگردانی و بازی در فیلم عمو یادگار تجربه کرد.[۱][۲][۳] کاردان از اولین سازندگان سریال یا مجموعه تلویزیونی در ایران بود. او گفته بود ایدهٔ ساخت سریال را زمانی که در بریتانیا بوده در ذهن پرورانده و بعد از بازگشت به تلویزیون ایران پیشنهاد داده‌است. او دانش‌آموختهٔ دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک در تهران و کارگردانی تلویزیون از انگلستان بود.
ابتدای زندگی و تحصیلات
[ویرایش]پرویز کاردان زاده ۱۳۱۶ در شیراز بود و در انگلستان تئاتر و هنرهای دراماتیک آموخته بود. او در سال ۱۳۴۳ برای کارآموزی در یک دوره آموزشی نمایش تلویزیونی در بی‌بی‌سی به بریتانیا رفت.[۴]
زندگی هنری
[ویرایش]پرویز کاردان فعالیت در تلویزیون ایران را به عنوان کارگردان و بازیگر نمایش‌های شبکه سه در سال ۱۳۳۸ آغاز نمود. نخستین کار او سرکار استوار از سریال‌های طنز قدیمی و طولانی تلویزیون ملی ایران بود که بسیاری از بخش‌های این سریال را خود او نوشته و کارگردانی کرده بود. او ایده این سریال را هنگامی‌که در بریتانیا بود در ذهن پرورانده و پس از بازگشت به تلویزیون ایران پیشنهاد داده بود. این مجموعه در ۲۰۰ قسمت، از سال ۱۳۴۶ هفته‌ای یکبار مردم را درپای تلویزیون می‌نشاند[۴] و پخش تکراری آن دربرنامه‌های نیمروز تابستانی نیز طرفداران فراوانی داشت. نقش سرکار استوار را عبدالعلی همایون بازی می‌کرد. مأمور ژاندارمری روستایی درایران که با نقشه‌های هوشیارانه‌ای که طرح می‌کرد ونام آن را «پولتیک سرکار استواری» می‌نامید، خلافکاران را در دام می‌انداخت. تیپ‌های ماندگاری در این سریال تلویزیونی خلق شد که بعدها هر کدام برای خود سوژهٔ سریال‌ها و حتی فیلم‌های سینمایی بسیار شدند. معروف‌ترین این تیپ‌ها، صمد با بازی پرویز صیاد و کرمعلی‌خان و مرادبرقی با بازی خودش بودند.
پس از آن کاردان سریال خانه‌به‌دوش را بر پاسه یکی از کاراکترهای سریال سرکار استوار، یعنی «مراد برقی» پدید آورد. شب‌هایی که این سریال از تلویزیون پخش می‌شد خیابان‌ها کاملاً خلوت می‌شدند. کاردان برای نخستین بار از ستار که آن‌زمان جوانی تازه‌کار بود برای خواندن شعر موسیقی این سریال استفاده می‌کند و بدین ترتیب او به عالم هنر معرفی می‌شود.
سریال «اختاپوس» نخستین کار مشترک پرویز صیاد و پرویز کاردان بود. تیپی که برای نخستین بار دراین سریال معرفی شد قاطبه با نقش آفرینی نوذر آزادی بود. کاردان، کار سینمایی را با فیلم عمو یادگار به عنوان بازیگر و کارگردان در سال ۱۳۵۰ آغاز کرد. فیلم مراد برقی و هفت دخترون براساس سریال خانه بدوش را در سال ۱۳۵۳ ساخت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ پرویز کاردان تهدید به اعدام شد. چون گفته بودند که فیلم‌های کاردان باعث شده مردم به مسجد نروند. او با تصور سفر موقت از ایران به بریتانیا و سپس آمریکا رفت. پس از مهاجرت کاردان به لس آنجلس کار سینمایی او متوقف شد. ولی کماکان در زمینهٔ تئاتر به کار خود ادامه داد. کارگردانی "محاکمه ایرج میرزا" با نویسندگی صدرالدین الهی از جمله نمایش‌های پرویز کاردان در انگلستان هستند.[۴] او دو سریال تلویزیونی را نیز برای شبکه‌های پارس و تلویزیون ملی ایران (NITV) می‌سازد.
درگذشت
[ویرایش]پرویز کاردان در پنجشنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ بر اثر سکته قلبی در هشتاد و چهار سالگی در لس آنجلس، کالیفرنیا درگذشت.[۴][۵][۶][۷][۸]
آثار سینمایی (کارگردان و بازیگر)
[ویرایش]- عمو یادگار (۱۳۵۰)
- شیر تو شیر (۱۳۵۱) (فقط بازیگر)
- مراد برقی و هفت دخترون (۱۳۵۳)
تلویزیون
[ویرایش]- ۱۳۴۵ صندوقچه اشرفی (کارگردان)
- ۱۳۴۵ امیر ارسلان نامدار (کارگردان و بازیگر)
- ۱۳۴۶ سرکار استوار(کارگردان و بازیگر)
- ۱۳۵۰ اختاپوس (پرویز صیاد)
- ۱۳۵۲ خانه‌به‌دوش (کارگردان و بازیگر)
- ۱۳۵۳ آدم کاغذی (کارگردان و بازیگر)
- ۱۳۵۵ خانه بی‌زن (کارگردان و بازیگر)
- ۱۳۵۵ مرد اول (کارگردان)
- ۱۳۵۶ تابستان، تابستان (کارگردان)
پانویس
[ویرایش]- ↑ "r/DeathObituaries - Parviz Kardan Death - Obituary - Cause of Death: Parviz Kardan has Died. Click link to read full story". reddit (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-14.
- ↑ Mohsen (2021-06-12). "One of the greatest Iranian Cinema Legend Parviz Kardan Has Passed Away". Mysite (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-14.
- ↑ "Parviz Kardan". IMDb. Retrieved 2021-06-14.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ «پرویز کاردان، 'مراد برقی' ایران درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۱ خرداد ۱۴۰۰.
- ↑ Life, Kayhan (2021-06-16). "Remembering Iranian Actor-Director Parviz Kardan, Star of Morad Barghi". KAYHAN LIFE (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-23.
- ↑ Tabatabai, Behzad. "The Passing of Parviz Kardan, a pioneer of Iranian stage, screen and t". farhang.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-23.
- ↑ «پرویز کاردان، خالق مراد برقی، درگذشت».
- ↑ «پرویز کاردان درگذشت». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
منابع
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]- ایرانیان مقیم لس آنجلس
- اهالی شیراز
- بازیگران مرد فیلم اهل ایران
- بازیگران مرد تلویزیونی اهل ایران
- دانشآموختگان دانشگاه هنر تهران
- درگذشتگان ۱۴۰۰
- درگذشتگان ۲۰۲۱ (میلادی)
- درگذشتگان به علت سکته قلبی
- دور از وطنهای اهل ایران در ایالات متحده آمریکا
- زادگان ۱۳۱۶
- زادگان ۱۹۳۷ (میلادی)
- کارگردانان فیلم اهل ایران
- کارگردانان تلویزیونی اهل ایران