فساد در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Rupuush (بحث | مشارکت‌ها)
۱ ویرایش
برچسب: نیازمند بازبینی
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{فهرست فساد سیاسی}}
{{فهرست فساد سیاسی}}
'''[[فساد]]''' یک مشکل جدی در [[جمهوری اسلامی ایران]] است.<ref>{{cite web|last=Samii |first=Bill |url=http://www.rferl.org/content/article/1058286.html |title=Analysis: Corruption Becomes An Issue In Iran's Presidential Campaign - Radio Free Europe / Radio Liberty © 2010 |publisher=Rferl.org |date=2005-04-05 |accessdate=2010-08-09}}</ref><ref>[http://www.heritage.org/index/country/iran Iran Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption]</ref><ref>[http://www.payvand.com/news/14/may/1152.html Iran's Attorney General Announces: All Three Branches of Government Are Corrupt]</ref> از دیدگاه سازمان [[شفافیت بین‌الملل]] ایران از نظر فساد داخلی در زمره فاسد ترین [[کشورهای جهان]] قرار دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =بی‌بی‌سی |نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/12/141203_l03_corruption_iran |عنوان='فساد در ایران، افغانستان و تاجیکستان کاهش یافت' | ناشر =بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ =3 دسامبر 2014 - 12 آذر 1393 |تاریخ بازبینی=}}</ref>
'''[[فساد]]''' یک مشکل جدی در [[جمهوری اسلامی ایران]] است.<ref>{{cite web|last=Samii |first=Bill |url=http://www.rferl.org/content/article/1058286.html |title=Analysis: Corruption Becomes An Issue In Iran's Presidential Campaign - Radio Free Europe / Radio Liberty © 2010 |publisher=Rferl.org |date=2005-04-05 |accessdate=2010-08-09}}</ref><ref>[http://www.heritage.org/index/country/iran Iran Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption]</ref><ref>[http://www.payvand.com/news/14/may/1152.html Iran's Attorney General Announces: All Three Branches of Government Are Corrupt]</ref> از دیدگاه سازمان [[شفافیت بین‌الملل]] ایران از نظر فساد داخلی در زمره فاسد ترین [[کشورهای جهان]] قرار دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =بی‌بی‌سی |نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/12/141203_l03_corruption_iran |عنوان='فساد در ایران، افغانستان و تاجیکستان کاهش یافت' | ناشر =بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ =3 دسامبر 2014 - 12 آذر 1393 |تاریخ بازبینی=}}</ref>

== سابقه فساد ==
=== خاندان قاجار ===
=== خاندان پهلوی ===
==== فساد مالی حکومت پهلوی ====
[[رضاشاه]] در دوران حکومتش، آن قدر ثروت تصاحب کرد که به ثروتمند ترین فرد ایران - اگر نگوییم [[خاورمیانه]] - تبدیل شد. بر اساس برآورد یکی از [[زندگی نامه]] نویسان هوادار رضاشاه، ثروت وی به هنگام مرگ سه میلیون [[پوند]] و حدود ۱٫۵ میلیون [[هکتار]] زمین بوده است. بیشتر این زمین‌ها در منطقه اجدادی اش [[مازندران]] قرار داشت. وی همچنین صاحب مزارع [[گندم]] در [[همدان]]، [[گرگان]] و [[ورامین]] بود. بخشی از این املاک با [[مصادره]] مستقیم، دیگری از طریق نقل و انتقال مشکوک اموال دولتی و بخشی دیگر از طرق آبیاری زمین‌های [[بایر]] و سرانجام بخشی نیز با مجبور کردن زمین داران بزرگ و کوچک برای فروش زمین هایشان به قیمت اسمی، به دست آمده بود.<ref>{{پک|آبراهامیان|۱۳۸۹|ک=تاریخ ایران مدرن|ص=139}}</ref><ref>{{پک|Abrahamian|2008|ک=A History of Modern Iran|ص=71}}</ref>

در همان اوایل سال ۱۹۳۲/۱۳۱۱، سفارت [[بریتانیا]] گزارش داد که رضاشاه حرص غریبی نسبت به زمین دارد، طوری که همه خانواده‌ها روانه زندان می‌کرد، مگر اینکه با فروش املاکشان به وی موافقت کنند: «اشتهای سیری ناپذیر وی به اندازه است که عجیب نخواهد بود اگر چند صباح دیگر کسی بپرسد چرا اعلی حضرت بی درنگ همه ایران را به نام خود به ثبت نمی‌رساند؟» این گزارش در ادامه می‌افزاید: «به رغم نارضایتی شمار چشمگیری از زمین داران، سایرین بر این باورند که صرفاً کاری را می‌کنند که دودمان‌های پیشین انجام داده بودند، و او بهتر از زمین بهره‌برداری می‌کند و به هر حال سراسر مملکت در واقع به وی تعلق دارد».<ref>{{پک|آبراهامیان|۱۳۸۹|ک=تاریخ ایران مدرن|ص=140-139}}</ref><ref>{{پک|Abrahamian|2008|ک=A History of Modern Iran|ص=71}}</ref>

البته بلندنظری وزیر مختار بریتانیا کمتر بود: «او همچنان در کار انباشت ثروت از راه‌های مشکوک است و فرماندهان ارشد نظامی خود را نیز در کار آزاد گذاشته است؛ و در عین حال، از هیچ فرصتی برای بی اعتبار کردن فرماندهان در صورت سوظن نسبت به قدرت گرفتن آنها از طریق اندوختن ثروت پرشمار برای بهره‌گیری شخصی، فروگذار نمی‌کند. البته اگر آنها سهم عمده‌ای از ثروت به دست آمده را به شاه بدهند، او نیز از دزدی‌های آنها چشم پوشی خواهد کرد.» وی می‌افزاید: «رضا شاه نسبت به ثروت حریص و طمعکار است و از دیدگاه او هر وسیله‌ای برای کسب [[پول]] و [[زمین]] مطلوب است... جاده جدید منتهی به چالوس با هزیه هنگفتی ایجاد شده، صرفاً برای ارضای هوس شخصی وی بوده است.»<ref>{{پک|آبراهامیان|۱۳۸۹|ک=تاریخ ایران مدرن|ص=140}}</ref><ref>{{پک|Abrahamian|2008|ک=A History of Modern Iran|ص=71}}</ref>

فرایند تملک این [[دهات]] و انباشتن ثروت حتی پیش از به [[سلطنت]] رسیدن رضاخان آغاز شده بود. وقتی محمدرضا به دنیا آمد، خانواده اش کماکان در منزل استیجاری زندگی می‌کرد. وقتی که او در مقام ولیعهدی به ایران بازگشت، پدرش رضاشاه بی شک ثروتمندترین مرد ایران بود. در آن زمان [[سفارت آمریکا]] در گزارشی از فعالیت‌های اقتصادی رضاشاه فراهم کرد که نوشته بود: «کمتر چیز ارزشمندی در این مملکت هست که رضاشاه، به آن نظر ندارد. حرص و آز او حدی نمی‌شناسد. علاوه بر تملک بخش عمده مازندران، در شهرها هم املاک متعددی خریده و در آنها [[هتل]] ساخته و کارخانه تأسیس کرده... هر زمین و ملکی را که به آن دل می‌بندد، با تهدید مستقیم یا تلویحی مالک آن، از آن خود می‌کند. معمولاً برای هر کدام از این املاک آنچه دلش می‌خواهد، می‌پردازد که اغلب یک دهم یا حتی یک بیستم قیمت واقعی آن ملک است.» وقتی بعد از استعفایش، مسأله ابعاد ثروت رضاشاه به مسأله روز مملکت بدل شد و مطبوعات با استفاده از آزادی تازه یاب خود در این زمینه مطالب مفصل و اغلب تندی می‌نوشتند، نخست وزیر وقت مملکت در جلسه مجلس اعلان کرد که «رضا شاه مبلغ باورنکردنی ۶۸ میلیون ریال (برابر با ۴٫۲۵ میلیون دلار) در حساب‌های شخصی اش در بانک‌های ایران داشت.» در آن زمان موجودی حساب‌های [[رضا شاه]] برابر ۴۶ درصد نقدینگی کل کشور (جمع کل پول صادر شده از [[بانک ملی]] ایران) بود. برخی محققان ادعا می‌کرده‌اند که موجودی حساب‌های رضاشاه در واقع به مبلغی به مراتب بیشتر از آنچه فروغی گفته بود، بالغ می‌شد. می‌گویند در واقع فروغی فقط موجودی حساب پس انداز رضاشاه را اعلام کرده بود. می‌گویند مبلغی نزدیک به ۸۵ میلیون ریال (یا ۵٫۳ میلیون دلار) هم در حساب چکی رضاشاه موجود بود. در هر حال، این مبلغ که دست کم ۴۶ دردص نقدینگی ایران بود، پس از امضای سند رسمی به شاه جوان تعلق گرفت.<ref>{{پک|میلانی|1392|ک=نگاهی به شاه|ص=107}}</ref><ref>{{پک|Milani|2011|ک=The Shah|ص=95}}</ref>

شهرام، پسر ارشد شاهدخت اشرف، در آن روزها به عنوان [[دلال]] و کارچاق‌کن شهره شهر بود. [[سازمان سیا]] معتقد بود، شهرام در برخی زمینه‌ها، راه مادرش را دنبال می‌کند و در تهران به عنوان کارچاق‌کن شهرت بدی پیدا کرده و در حدود بیست شرکت مختلف صاحب سهم است... بی‌پرواترین و لاابالی‌ترین عمل او فروش آثار ملی و عتیقه‌های مملکت بود.» همین شهرام، به رغم این سوء شهرت، به اعتبار فرمان ویژه‌ای از سوی شاه، اجازه پیدا کرده بود که از [[نام خانوادگی]] «پهلوی نیا» استفاده کند. اما ناگهان، پس از جلساتی در دفتر [[نخست وزیر]] وقت، هویدا، که در مورد فعالیت‌های شهرام موضوع بحث بود، شاه، بدون البته هیچ گونه محاکمه و بدون اعلام رسمی قضیه، به شهرام حکم کرد که از فعالیت اقتصادی خود دست بکشد و برای مدتی از ایران خارج شود. اما این ممنوعیت چندان دیر نپائید. طولی نکشید که شهرام اجازه برگشت پیدا کرد و فعالیت‌هایش را هم از سر گرفت. ظاهراً اعضای [[خاندان سلطنتی]]، شاه را متقاعد کرده بودند که برای گذران امور خود هم که شده، باید در فعالیت‌های اقتصادی شرکت کنند و حق دلالی بگیرند.<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=347}}</ref><ref>{{پک|Milani|2000|ک=The Persian Sphinx|ص=265}}</ref>

سیا در گزارشی درباره فساد [[خاندان پهلوی]] می‌نویسد: «اخیراً رئیس یکی از بزرگترین بانکهای ایران به یکی از مقامات سفارت گفته که چندی پیش، توجه شاه را به یکی از معاملات اشرف جلب کرده بود. گفته بود اگر جزئیات این معامله علنی شود، بازتاب منفی خواهد داشت. شاه به این گزارش توجهی نکرد. رئیس بانک می‌گفت اگر کسی دیگر جز اشرف این کار را کرده بود، ده سال حبس می‌کشید».<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=347}}</ref>

یکی از نمونه‌های جالب تلاش هویدا برای مبارزه با فساد، درگیری پر پیچ و خمش با یکی از سرمایه داران بهایی جنجال آفرین آن روزگار بود. این [[سرمایه دار]] از آنچه بانداران float می‌خوانند، استفاده‌های نامشروع می‌کرد. در واقع، با صدور چک‌های بی محل از حساب بانک، سهام همان بانک را می‌خرید و پیش از بازگشت خوردن چک، مبلغ لازم را به حساب واریز می‌کرد. در سال ۱۹۵۴ [[حسنعلی مهران]]، رئیس وقت بانک مرکزی، ناگهان متوجه شد که میزان این چک‌های بی محل به بیش از یک میلیارد تومان رسیده است. مهران دست به کار شد و از هویدا کمک خواست. هویدا سرمایه دار خاطی را به دفتر نخست وزیر فرا خواند و به لحنی تند و حتی تهدیدآمیز، از او خواست که از دخالت در کار بانک‌های مملکت دست بردارد و فکر خرید بانک تازه‌ای را هم وابگذارد. یکی دو روز بعد، [[بانک مرکزی]] نامه‌ای از دربار دریافت کرد که در آن شاه تأکید کرده بود که سرمایه دار مذکور، انسانی زحمت‌کش و سخت کوش است و دولت نباید در راه گسترش و رشد کار او مانع ایجاد کند. یکی دو روز بعد، سرمایه دار ظفرمند، بی دعوت، به دفتر هویدا رفت، [[انگشت شست]] برآورده اش را به رئیس دفتر هویدا نشان داد و با تمسخر گفت: «به اربابت بگو، بفرما، بانک را خریدم». پس از مذاکراتی که شاه در آن دخالت مستقیم داشت، قرار شد این سرمایه دار همه سهام خود را در بانک‌های مختلف بفروشد و در عوض چهل درصد از سهام یکی از بانک‌ها را حفظ کند.<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=348}}</ref>

از یک سو، [[اسدالله علم]]، به گزارش دوستان و برآمدگانش، در بسیاری از معاملات مشکوک شرکت داشت. از سویی دیگر، امیرهوشنگ دولو بود که «سلطان خاویار» نام داشت. اما از همه غریب تر و مرموزتر، دکتر [[کریم ایادی]] بود که در گزارش‌های سفارت آمریکا، به عنوان «طبیب ویژه شاه» نام گرفته و در عین حال آمده که او در شرکت‌های متعدد از قبیل [[شرکت نفت پارس]] سهام داد. معمولاً بین ۱۵ تا ۴۰ درصد سهام این شرکت از آن اوست. او در اینگونه موارد از اسامی مختلفی استفاده می‌کند. گاه خود را عبدالکریم، کریم و برخی اوقات ایادی می‌خواند. تیمسار ایادی در عین حال از حق انحصاری بهره‌برداری از می‌گوی [[خلیج فارس]] برخوردار است.» در گزارش دیگری، سازمان سیا ایادی را کانال اصلی فعالیت‌های اقتصادی شاه می‌داند و می‌افزاید که «زمان حتی شایع بود که سهام شاه در شرکت ماهی‌گیری جنوب هم به اسم ایادی ثبت شده بود.»<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=348-349}}</ref>

در بخش عمده دهه ۶۰ و ۷۰، اداره سوم ساواک که مسئول امنیت داخلی بود و [[پرویز ثابتی]] ریاستش را به عهده داشت، مسأله فساد مالی نخبگان سیاسی را یک مسئله [[امنیت ملی]] می‌دانست و گاه می‌کوشید در این زمینه گزارش‌هایی برای شاه تدارک کند. واکنش شاه در مقابل بیش و کم این گزارش‌ها، یکسان بود. از مضمون آنها بر می‌آشفت و اداره سوم را به فضولی در مسائلی که در حیطه مسئولیتش نبود، متهم می‌کرد.<ref>{{پک|میلانی|1392|ک=نگاهی به شاه|ص=464}}</ref>

در اوایل دهه پنجاه شمسی، برخی از اعضای خاندان سلطنتی، شماری از درباریان، یکی دو نفر از رفقای هویدا و دست کم دو نفر از وزرای کابینه اش، که در میان مردم شهرت بدی داشتند، متهم بودند که دست در بیت المال دارند. سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۷ در ارزیابی نوشت: «در هفته‌های اخیر، فساد مالی به یکی از مسایل سیاسی عمده ایران بدل شده، بخش اعظم انتقاد از شاه به قالب انتقاد از فعالیت‌های غیرقانونی اطرافیان نزدیک و حتی اعظای خانواده اش در آمده است.»<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=349}}</ref>

[[عباس میلانی]] معتقد است یکی از پایه‌های اصلی نارضایتی‌های مردم در انقلاب ۵۷، فساد مالی در میان قدرتمندان بود. او روایت می‌کند که هویدا پس از تلاش فراوان، بالاخره شاه را متقاعد کرد که فعالیت اقتصادی خاندان سلطنتی را محدود کند. به کمک هویدا دستورالعمل تازه‌ای در این زمینه تدارک شد که از بیست ماده مختلف تشکیل می‌شد و در مرداد ۱۳۵۷ به تصویب نهایی شاه رسید. اعضای خاندان سلطنتی را از کردار مغایر با ارزش‌های اجتماعی بر حذر می‌داشت. هر گونه تماس با شرکت‌های خارجی، دریافت هرگونه کمیسیون، مشرکت مستقیم یا غیر مستقیم در شرکت‌هایی که با دولت معامله می‌کنند، عضویت در هیات رئیسه شرکت‌ها، را برای اعضای خاندان سلطنت منع می‌کرد.<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=382-383}}</ref>

هنگامی که شاه تصمیم گرفت، برای تشکیل دولت «وحدت ملی»، از [[شریف امامی]] استفاده کند، شایع بود که شریف امامی به فساد مالی متهم است. [[شاپور بختیار]] در دیداری با یکی از اعضای سفارت آمریکا، هشدار داده بود که دولت شریف امامی خود عمیقاً آغشته به همان فسادی است که ظاهراً با آن مبارزه می‌کند. بختیار در مورد فساد مالی خود شریف‌امامی اطلاعات دست اولی داشت». همه می‌دانستند که نخست وزیر کابینه «وحدت ملی» به «آقای پنج درصد» شهرت دارد. می‌گفتند [[وجه تسمیه]] لقبش هم این بود که از بیش و کم تمامی قراردادهای دولتی، پنج درصد حق حساب می‌گرفت.<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=385-386}}</ref>

در طول سلسله تظاهراًت‌های سال ۵۶-۵۷، شاه تصمیم گرفت تا کمیسیون ویژه‌ای برای رسیدگی به مسأله سوءمدیریت و سوء استفاده مالی در اجرای قراردادهای دولتی، تشکیل دهد. آنچه از مضمون مذاکرات این کمیسیون به خارج درز می‌کرد، یا از طریق رادیو و تلویزیون پخش می‌شد، انگار همه آب به آسیاب مخالفان می‌ریخت که از مدت‌ها قبل مسأله فساد در رژیم را به یکی از محورهای تبلیغاتی خود بدل کرده بودند. از آنجا که معینیان (که به درستکاری و امانت مشهور بود) ریاست این کمیسیون را عهده دار بود، گزارش‌های آن هم با دقتی ویژه تهیه می‌شد و هم از اعتبار بیشتری برخوردار بود.<ref>{{پک|میلانی|1392|ک=نگاهی به شاه|ص=488}}</ref><ref>{{پک|Milani|2011|ک=The Shah|ص=391}}</ref>

[[اردشیر زاهدی]] مدعی است که هویدا ۳۵۰ هزار دلار برای مخارج شخصی شاهدخت اشرف به او پرداخته است. زاهدی می‌گفت اشرف می‌خواست یکی از معشوقان خود را به جلسات [[سازمان ملل]] ببرد. به گفته زاهدی، این معشوق گفته بود برای چنین سفری سیصد هزار دلار می‌طلبد. به رغم مخالفت شدید زاهدی با پرداخت این مبلغ، [[هیئت دولت]]، با پرداخت آن موافقت کرد.<ref>{{پک|میلانی|1380|ک=معمای هویدا|ص=325}}</ref><ref>{{پک|Milani|2000|ک=The Persian Sphinx|ص=248-249}}</ref>

در ۲۷ شهریور ۱۳۵۷، کارمندان بانک مرکزی فهرست ۱۷۷ تن از افراد سرشناس را که گویا بالغ بر ۲ میلیارد دلار از کشور خارج کرده بودند، منتشر کردند. این فهرست نشان می‌داد که شریف امامی حدود ۳۱ میلیون دلار، ارتشبد اویسی ۱۵ میلیون دلار، نمازی ۹ میلیون دلار، آموزگار ۵ میلیون دلار، سپهبد مقدم ۲ میلیون دلار، [[شهردار تهران]] ۶ میلیون دلار، وزیر بهداری ۷ میلیون دلار و مدیرعامل [[شرکت ملی نفت]]، بالغ بر ۶۰ میلیون دلار از کشور خارج کردند.<ref>{{پک|آبراهامیان|1387|ک=ایران بین دو انقلاب|ص=478}}</ref><ref>{{پک|Abrahamian|1982|ک=Iran between Two Revolutions|ص=517}}</ref>

طبق یک ارزیابی داخلی سفارت انگلیس در ۷ اوت ۱۹۵۸، دست شاه، خانواده و دوستان او تنها از شاخه‌های اندکی از فعالیت‌های اقتصادی کوتاه مانده بود. این گزارش به علاقه مستقیم و شخصی محمدرضا به فعالیت‌های بانکی، نشر، تجارت در سطح خرد و کلاًن، حمل و نقل، صنعت ساخت، صنایع جدید، هتل‌ها، فعالیت‌های کشاورزی و حتی مسکن‌سازی اشاره‌می‌کند. طبق این گزارش صددرصد سهام بانک عمراًن، چهل و نه درصد سهام یک کمپانی جدید برای کارهای آبیاری و قایق‌سازی و تعمیرات در [[دریای خزر]] متعلق به شاه بود. این گزارش تخمین می‌زند که شاه صاحب ۱۳ هتل و ۴ هتل دیگر در حال ساخت است و گفته می‌شود که شاه سهام‌دار یک کارخانه کود شیمیایی، یک کارخانه سیمان یک سیلوی غله و یک کارخانه چغندر قند است.<ref>{{پک|زبان=en|Milani|۲۰۱۱|ک=The Shah|ص=13-26 to 13-33}}</ref> بنابر یک گزارش مشترک سفارت آمریکا و انگلیس، شاه در این زمان در تجارت فعال می‌باشد و کمپانی واردات «ماه» را صاحب می‌باشد که در ابتدا به کار واردات از انگلیس می‌پرداخت و در حال حاضر در طرح‌های برق رسانی می‌پردازد. همین کمپانی در ساخت یک پل بر روی [[رود کارون]] و طرح‌های اکتشافی اورانیوم فعال می‌باشد. این گزارش از دخیل بودن شاه در طرح‌های تولید دارو و کنترل او بر [[سازمان ملی کشتیرانی]] حکایت می‌کند. تمام ثروت شاه در این زمان ۱۵۷ میلیون دلار برآورد شده بود. این رقم پول نقدی که شاه در خارج از ایران صاحب بود را شامل نمی‌شد. چند سال بعد مهدی سمیعی، مشاور مورد اعتماد شاه، از یک بانکدار آمریکایی شنیده بود که شاه بیش از ۱۲۰ میلیون دلار در حساب‌های مختلفش دارد. هنگامی که شایعات مخرب در مورد فساد خاندان سلطنتی افزایش یافت، در تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۶۱ شاه [[بنیاد پهلوی|بنیاد غیرانتفاعی پهلوی]] را تأسیس نمود و تمام شرکت‌های خود از جمله بانک عمراًن را وقف این سازمان نمود. به علاوه حدود دو هزار روستا را که از پدرش به ارث برده بود با قیمتی نازل و یا به رایگان به روستاییان شاغل در آن بخشید.<ref>{{پک|زبان=en|Milani|۲۰۱۱|ک=The Shah|ص=13-26 to 13-33}}</ref> دومین منبع ثروت شاه درآمد نفت بود. به گفته یک اقتصاددان معتبر غربی، در چند سال آخر سلطنت مقدار بسیار زیادی پول -احتمالاً به اندازه ۲ میلیارد دلار- مستقیماً از درآمدهای نفتی به حساب‌های مخفی خارج از کشور خاندان سلطنتی واریز شد. منابع غربی ثروت خانواده پهلوی در ایران و خارج را بین ۵ تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌کردند.<ref>{{پک|زبان=en|Abrahamian|1982|ص=۴۳۷}}</ref>

==== خاندان سلطنتی و قاچاق مواد مخدر در داخل و خارج از ایران ====
{{اصلی|اعتیاد در ایران}}
فروش موارد مخدر در ایران تا سال ۱۹۵۵ آزاد بود پس از آن قانون ممنوعیت فروش مواد مخدر به تصویب رسید گرچه حکومت پهلوی نهایتاً این قانون را شکست خورده دانست و ممنوعیت فروش مواد مخدر را برداشت.<ref name="Genocide">{{یادکرد کتاب | نشانی=https://books.google.com/books?id=CZtnAbKkOmIC&lpg=PA144&dq=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&pg=PA144#v=onepage&q=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&f=false | عنوان=The Psychology of Genocide and Violent Oppression: A Study of Mass Cruelty from Nazi Germany to Rwanda | ناشر=McFarland | نویسنده=Richard Morrock | سال=2010 | شابک=0786456280}}</ref>

خانواده سلطنتی با وجود ممنوعیت فروش مواد در این زمینه دست داشتند.<ref name="Genocide">{{یادکرد کتاب | نشانی=https://books.google.com/books?id=CZtnAbKkOmIC&lpg=PA144&dq=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&pg=PA144#v=onepage&q=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&f=false | عنوان=The Psychology of Genocide and Violent Oppression: A Study of Mass Cruelty from Nazi Germany to Rwanda | ناشر=McFarland | نویسنده=Richard Morrock | سال=2010 | شابک=0786456280}}</ref>

[[حمیدرضا پهلوی]] آخرین فرزند [[رضا شاه]] نیز یکی دیگر از اعضای خاندان سلطنت بود که به جز اعتیاد به مواد مخدر در قاچاق این مواد دست داشت. اقدامات وی سبب شد تا عنوان سلطنتی از وی گرفته شود. او پس از انقلاب نیز با نامهای مستعار مختلف به قاچاق مواد مخدر ادامه داد.<ref name="Encyclopaedia of the World of Islam">{{یادکرد کتاب | نشانی=https://books.google.com/books?id=jRZ227eqm4sC&lpg=PP1&ots=17QaSGdrph&dq=The%20Pahlavi%20Dynasty%3A%20An%20Entry%20from%20Encyclopaedia%20of%20the%20World%20of%20Islam&pg=PA144#v=onepage&q=smuggling&f=false | عنوان=The Pahlavi Dynasty: An Entry from Encyclopaedia of the World of Islam | ناشر=EWI Press, | نویسنده=Gholamali Haddad Adel, Mohammad Jafar Elmi, Hassan Taromi-Rad | سال=۲۰۱۲ | صفحات=144 | شابک=1908433019}}</ref>

==== دستگیری اشرف پهلوی بدلیل قاچاق مواد مخدر در ژنو ====
در سال ۱۹۶۰ [[اشرف پهلوی]] خواهر محمدرضا پهلوی به اتهام قاچاق [[هروئین]] به ارزش ۲ میلیون دلار در [[فرودگاه]] [[ژنو]] بازداشت گردید. وی تا هنگام انقلاب که از ایران گریخت در داخل نیز به عنوان فروشنده مواد مخدر در کشور شهره بود.<ref name="Genocide">{{یادکرد کتاب | نشانی=https://books.google.com/books?id=CZtnAbKkOmIC&lpg=PA144&dq=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&pg=PA144#v=onepage&q=smuggling%20drugs%20Princess%20ashraf&f=false | عنوان=The Psychology of Genocide and Violent Oppression: A Study of Mass Cruelty from Nazi Germany to Rwanda | ناشر=McFarland | نویسنده=Richard Morrock | سال=2010 | شابک=0786456280}}</ref>

==== دستگیری محمودرضا پهلوی ====
به گزارش خبرگزاری رویترز (به تاریخ May 9, 1992)، [[محمودرضا پهلوی]]، برادر آخرین شاه ایران روز جمعه در عمارت ۲ میلیون دلاری اش در بورلی هیلز، به اتهام دارا بودن تریاک برای مصرف شخصی و همچنین فروش دستگیر شد. به گفته سخنگوی اداره مبارزه با مواد مخدر شاهزاده محمود رضا پهلوی بعد از بازداشت به زندان شهر سانتا مونیکا منتقل شد. به گفته این سخنگو، پلیس که بعد از ۴ ماه تحقیق و تفحص به خانه شاهزاده هجوم برده بود در خانه او، همچنین وافور و وزنه مواد مخدر هم پیدا کرد.<ref> [http://news.google.com/newspapers?id=hZ8pAAAAIBAJ&sjid=WoQDAAAAIBAJ&pg=6661,3877525 The Deseret News - May 9, 1992]</ref>

==== اعتیاد شاهدخت لیلا پهلوی ====
بنابر گزارش کالبدشکافی، شاهدخت [[لیلا پهلوی]] بر اثر اوردوز (سنکوب) درگذشت. او قبل از این حادثه، نسخه پزشکی از دکترش دزدیده بود که توصیه بر مصرف فقط ۲ عدد قرص شده بود، در حالی که او ۴۰ عدد را مصرف کرده بود. گزارش کالبدشکافی همچنین نشان می‌دهد که او به ماده کوکائین و باربیتورات (ماده آرام‌بخش اعتیادآور) معتاد شده بود.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1335290/Shahs-daughter-stole-to-fuel-her-drug-habit.html Shah's daughter stole to fuel her drug habit]</ref><ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-1344193/Tragic-double-suicide-Shah-Irans-children-battled-start-new-life-U-S.html Tormented by his sister's suicide: Shah of Iran's son shoots himself after moving to America to begin a new life]</ref><ref>[http://www.nydailynews.com/news/world/son-shah-iran-44-commits-suicide-boston-youngest-son-late-emperor-suffered-depression-article-1.151364 Son of shah of Iran, 44, commits suicide in Boston; youngest son of late emperor suffered depression]</ref><ref>[http://www.theaustralian.com.au/news/world/shah-of-irans-youngest-son-ali-reza-pahlavi-commits-suicide-in-us/story-e6frg6so-1225982256893 Shah of Iran's youngest son Ali Reza Pahlavi commits suicide in US]</ref><ref>[http://www.theguardian.com/theobserver/2001/oct/14/features.magazine47 the guardian: Death of a princess]</ref>

==== فساد مالی خاندان سلطنتی و بنیاد پهلوی ====
روزنامه خبری میامی، محاسبه ثروت خاندان پهلوی را غیرممکن می‌داند.<ref>[http://news.google.com/newspapers?nid=2206&dat=19800728&id=oLwlAAAAIBAJ&sjid=evMFAAAAIBAJ&pg=1020,3021871 The Miami News - Jul 28, 1980]</ref>

گزارشی از سوی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در میانه دهه هفتاد میلادی خاندان سلطنتی را مرکز فساد مالی و اعمال نفوذ مخفی توصیف می‌کند.<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب | نشانی=http://books.google.com/books?id=rPNSnRYzIdgC&lpg=PP1&pg=PA182#v=onepage&q&f=false | عنوان=Sultanistic Regimes | ناشر=[[انتشارات دانشگاه جانز هاپکینز]] | نویسنده=Houchang E. Chehabi, Juan J. Linz | سال=1998 | صفحات=182,206 | شابک=0801856949,}}</ref>

با تبعید و برکناری رضاشاه و بالاگرفتن اعتراضات پیرامون اموال مصادره شده توسط وی، محمد رضا پهلوی این اموال را تحت عنوان [[وقف]] که خود وی تولیتش را بر عهده داشت در بنیادی به نام [[بنیاد پهلوی]] متمرکز کرد. گرچه این بنیاد مدعی فعالیت خیره بود اما در واقع پوششی برای فعالت‌های اقتصادی گسترده محمدرضا پهلوی در داخل و خارج از ایران بود.<ref name="JHU">{{یادکرد کتاب | عنوان=Sultanistic Regimes | ناشر=JHU Press. | نویسنده=Houchang E. Chehabi, Juan J. Linz | شابک=9780801856945}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= |نام= |کتاب=The Pahlavi Dynasty: An Entry from Encyclopaedia of the World of Islam | ناشر= |سال=}}</ref>

روبرت گراهام در تحقیقات خود می‌گوید که ورای ادعاهای مربوط به فعالیت خیریه توسط بنیاد پهلوی این نهاد برای سه هدف عمده جهت تقویت رژیم پهلوی تأسیس شده بود:<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب}}</ref>
# مسیری مطمئن و سازمان یافته برای مستری‌ها (وابستگان نظام پهلوی)
# کنترل اقتصاد کشور از طریق سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مشخص
# منبعی برای صندوق معاملات خانواده سلطنتی

مطالعات اخیر مؤسسه "Bostock and jones" روشن می‌سازد که بنیاد پهلوی که اسما نهادی خیریه بود پرروش دهنده و زمینه ساز فساد مالی در کشور بوده است.<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب}}</ref>

[[محمد باهری]] وزیر دادگستری و رییس سازمان بازرسی وزارت دربار، گزارشی صریح از فعالیت‌های بنیاد پهلوی در دوران ریاست محمد جعفر بهبهانیان (خزانه دار شخصی شاه و اداره کننده بنیاد آرایه داده است.<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب}}</ref>

مهم ترین دارایی بنیاد سهام [[بانک عمران]] بود. این بانک به نهادی برای جمع‌آوری بدهی‌های روستاییان و خرده مالکانی بود که از محمدرضا پهلوی زمین‌هایی اقساط دریافت کرده بودند، زمین‌هایی که توسط پدرش (رضا شاه) بدست آمده یا مصادره شده بود.<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب}}</ref>

تا سال ۱۹۷۷ دارایی این بانک به ۱ میلیارد دلار، سرمایه آن ۸۱ میلیون دلار و سود مشخص شده سهامش ۴٫۲ میلیون دلار بود که به بنیاد پهلوی پرداخت گردید؛ و این تنها نوک کوه یخ فساد مالی بود که رسماً توسط دودمان پهلوی در داخل و خارج از ایران ایجاد شده بود.<ref name="Sultanistic">{{یادکرد کتاب}}</ref>

==== دارای خاندان پهلوی در خارج از ایران ====
از آنجا که خاندان پهلوی اصالتاً سرمایه دار نبودند درآمد و دارایی آنان پس از خلع از سلطنت همواره محل سوال بوده است. اشرف پهلوی در ال ۱۹۹۴ خانه خود را در نیویورک به قیمت ۱۳ میلیون دلار فروخت.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.businessinsider.com/most-expensive-homes-in-finance-2013-7?op=1 |عنوان= | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
==== فساد اخلاقی ====
محمدرضا پهلوی، یکی از مشتریان روسپی خانه مادام کلود بود.<ref>[http://www.ghatreh.com/news/nn21569053/%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D9%82%D8%B0%D8%A7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%AF پهلوی، قذافی و کندی، مشتریان مشهور روسپی‌خانه مادام کلود]</ref><ref>[http://www.irdc.ir/fa/content/48527/default.aspx پهلوی، قذافی و كندی، مشتریان روسپی‌خانه مادام كلود]</ref> برخی از دوستان نزدیک وی مانند [[اسدالله علم]]، به درخواست او ملاقات‌هایی را با دخترانی ترتیب می‌داده‌اند. ملاقات‌هایی که همیشه شامل روابط جنسی نبوده‌است.<ref>Afkhami,p.47</ref> دیوید هریس، روزنامه نگار روزنامه نیویورک تایمز هم به سوابق فساد اخلاقی محمدرضا پهلوی می پردازد.<ref>[http://www.nytimes.com/2005/02/27/books/chapters/0227-1st-harris.html?pagewanted=print&position=&_r=0 The Crisis]</ref> [[:en:William Shawcross|ویلیام شوکراس]]، می نویسد که روسپی خانه مادام کلود، برای دیگر اعضای دربار هم، روسپی تامین می کرده است. همچنین از پخش شایعه دلباختگی شاه به دختر 19 ساله ایرانی به نام گیلدا، در دربار و بازار ایران خبر می دهد. به نظر می رسد ملکه فرح، صبرش لبریز می شود و اواخر 1972، ایران را به مقصد اروپا ترک می کند. گرچه فرح بر می گردد، ولی پافشاری می کند که شاه از شر گیلدا خلاص شود. ژنرال خاتمی، شوهر خواهر شاه (فاطمه پهلوی)، گیلدا را کنیز خود می کند و به گفته اسد‌الله اعلم، شاه خوشحال می شود.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =Shawcross| نام =William| پیوند نویسنده =:en:William Shawcross| عنوان =The Shah's Last Ride| سال =1989| ناشر =[[انتشارات سایمون شوستر|Simon & Schuster]]|مکان = | شابک = | صفحه =96| پیوند =https://books.google.com/books?id=_bKHEMDQ16wC&pg=PA96&lpg=PA96&dq=Madame+Claude+pahlavi&source=bl&ots=RpxOIgevlj&sig=d1iY50xUMOtR_KV_selXMhioBsk&hl=en&sa=X&ei=dtoDVdOqDcu0oQSHgoHACg&ved=0CFsQ6AEwCw#v=onepage&q=Madame%20Claude%20pahlavi&f=false| تاریخ بازبینی =14.03.2015}}</ref>

== جمهوری اسلامی ==
=== فساد مالی ===
* محکومیت [[غلامحسین کرباسچی]] و افراشته پور به تخلفات مالی
* [[اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی]]
* اختلاس [[شهرام جزایری]]
* اختلاس هزار میلیاردی در سازمان بازنشستگی و شستا<ref>[http://fararu.com/fa/news/93977/اختلاس-هزار-میلیاردی-در-سازمان-بازنشستگی-و-شستا اختلاس هزار میلیاردی در سازمان بازنشستگی و شستا]</ref>
* اختلاس در صدا و سیما (به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان، در قرارداد با سازمان تأمین اجتماعی)<ref>[http://www.kaleme.com/1393/08/04/klm-201143/ جزئیات کامل قرارداد ۱۵۰ میلیون تومانی غیرقانونی مرتضوی با صدا و سیما]</ref>
* رانت‌خواری ۶۵۰ میلیون یورویی شرکت سپید استوار آسیا از بانک مرکزی ایران<ref>[http://www.kaleme.com/1393/06/11/klm-196633/ نامه جدید توکلی درباره "رانت ۶۵۰ میلیون یورویی"]</ref>
* دریافت رشوه ۱۷۰ نماینده مجلس از محمدرضا رحیمی (معاون اول محمود احمدی‌نژاد)<ref>[http://dw.de/p/1ES4g خودداری مجلس از معرفی ۱۷۰ نماینده دریافت‌کننده پول از محمدرضا رحیمی]</ref>
* دریافت رشوه ۳۰ تا ۹۰ میلیون تومانی برخی نمایندگان مجلس هشتم شورای اسلامی از محمدرضا رحیمی.<ref>[http://ir.voanews.com/content/article/2646116.html نماینده مجلس: «برخی نمایندگان ۳۰ تا ۹۰ میلیون تومان از رحیمی پول گرفتند»]</ref>
* حیف و میل یا اتلاف شدن ۷۰۰ میلیارد دلار سرمایه ملت ایران، در دولت یازدهم (محمود احمدی نژاد).<ref>[http://www.radiofarda.mobi/a/f4_noubakht_iran_assets_700_billion_dollar_vanish/26858656.html سخنگوی دولت روحانی: ۷۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های کشور قورت داده شد]</ref>
* اختلاس ۱۲ میلیاردی در واحد تویسرکان کمیته امداد.<ref>[http://www.isna.ir/fa/news/93121207196/اختلاس-12-میلیاردی-در-واحد-تویسرکان-کمیته اختلاس 12 میلیاردی در واحد تویسرکان کمیته امداد]</ref>
=== دولت محمود احمدی نژاد ===
* محکومیت معاون اول ریاست جمهوری ([[محمدرضا رحیمی]]) به جرم فساد مالی
* اختلاس ۱۳ هزار میلیارد تومانی [[بابک زنجانی]]
* [[اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی در ایران]]
* گرفتن 100 میلیارد تومان پول از صندوق بیمه ایران توسط احمدی نژاد.<ref>[http://www.kaleme.com/1393/12/18/klm-211666/ احمدی نژاد گفت ۱۰۰ میلیارد بدهید، گفتم قانونی نیست، گفت قانون خود منم]!</ref>

=== حسن افراشته‌پور ===
فردی به نام «ح. ا» معروف به «داریوش»، به همراه برادرانش را به جرم تشکیل شبکه فساد اقتصادی، بازداشت شدند. این فرد یکی از محکومین اصلی پرونده فساد اقتصادی معروف در سال ۷۶ هم می‌باشد، که در بعد از آزادی از زندان در سال ۸۰، به فعالیت‌های خود در زمینه اخلال در نظم اقتصادی کشور، قاچاق ارز، قاچاق کالا، قاچاق عتیقه و پرداخت رشوه‌های کلان در دستگاه قضایی پرداخته است.<ref>[http://www.jamejamonline.ir/newspreview/1855143865041756071 یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی و مفسد اقتصادی دستگیر شد]</ref><ref>[http://www.sepahnews.com/shownews.Aspx?ID=d35e38ca-c360-4c22-941f-abefe1836fdd دستگیری یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی و مفسد اقتصادی توسط سپاه]</ref><ref>[http://www.radiofarda.com/content/f4_revolutionary_statement_bank_corruption/26882313.html سپاه پاسداران از بازداشت یکی از «بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی» خبر داد]</ref><ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931213001606 یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی و مفسد اقتصادی توسط سپاه دستگیر شد]</ref> برخی رسانه‌ها، اسم این شخص را «حسن افراشته‌پور» می‌دانند که با نام «داریوش افراشته‌پور» معروف است و صاحب برج‌های دوقلوی فرمانیه «برج برادران افراشته» است. او به دلیل همدستی با [[فاضل خداداد]]، در ماجرای [[اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی]]، دستگیر، و با وساطت [[محمد ری‌شهری]]، در سال ۱۳۸۰ آزاد شد.<ref>[http://manoto1.com/news/xmindh/NEWS17094 مالک «برج دوقلوی فرمانیه» دستگیر شد]</ref><ref>[https://www.enghelabe-eslami.com/component/content/article/13-khabar/siasi/13487-2015-03-05-11-47-31.html متهم اقتصادی بازداشت شده توسط سپاه کیست؟]</ref><ref>[http://radiokoocheh.com/article/267050 حسن افراشته‌پور یکی از بدهکاران بانکی که توسط توسط سپاه بازداشت شد]</ref><ref>[http://sahamnews.org/2015/03/276639/ متهم اقتصادی بازداشت شده کیست؟]</ref> رسانه‌های وابسته به سپاه در عین حال از «ارتباط» افراشته‌پور با برخی اعضای خانواده اکبر هاشمی رفسنجانی خبر داده‌اند. به نظر می‌رسد بازداشت این فرد اقدامی تلافی‌جویانه از سوی سپاه پاسداران باشد که برخی بازو‌های اقتصادی آن پس از به قدرت رسیدن حسن روحانی در ایران از کار افتاده است. رسانه‌های سپاه نوشته‌اند نام حمید پورمحمدی گل‌سفیدی٬ معاون برنامه‌ریزیِ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (محمدباقر نوبخت) نیز در پرونده «فساد مالی» افراشته‌پور دیده می‌شود.<ref>[http://www.digarban.com/node/21469 انتشار جزئیات تازه از پرونده حسن افراشته‌پور]</ref> اما طبق تحلیلی دیگر، پس از اعلام ورود پول‌های قاچاق به کمپین‌های سیاسی از سوی وزیر کشور، بازداشت حسن افراشته‌پور به عنوان یکی از حامیان مالی جناح وابسته به دولت حسن روحانی، واکنش سپاه پاسداران است. حسن افراشته‌پور پس از آزادی از زندان، با گروه‌های سیاسی و نیز مدیران امنیتی ارتباط کاری و حرفه‌ای برقرار کرده است. فعالیت گسترده در حوزه‌های واردات و دور زدن تحریم‌ها از سال ۱۳۹۰، بعد از ثبت شرکت تجارت آریا گستر، بدون همکاری‌های امنیتی میسر نبوده است. در سال ۱۳۹۰، گروه‌های مختلفی فعالیت «ویژه»ی مالی خود را آغاز کرده‌اند، از جمله حسین فریدون، نه تنها به عنوان برادر حسن روحانی، بلکه به عنوان یکی از عضای برجسته سابق وزارت اطلاعات. صرافی منسوب به حسین فریدون نیز در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است.<ref>[https://khodnevis.org/article/64008 بازداشت افراشته‌پور با هدف تضعیف روحانی]</ref>

=== پدیده شاندیز ===
محسن پهلوان مدیر شرکت [[پدیده شاندیز]]، متهم به اختلاس ۹۴ میلیارد تومانی شد.<ref>[http://dw.de/p/1ERA0 کبابی سابق متهم به ۹۴ هزار میلیارد تومان اختلاس]</ref> غلامعلی صادقی، قاضی، دادستان عمومی و انقلاب مشهد، در اینباره گفت: «چیزی که برایمان قطعی است، این است که ارزش سهام‌ها، به طور تصنعی و حبابی (بادکنکی) پرش (صعود) کرده است». جواد قدوسی کریمی، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی گفت: «ماجرای این مرد فقط جمع‌آوری پول‌های مردم نبوده، بلکه مقامات دولتی هم در این پروژه دخیل هستند».<ref>[http://www.ft.com/cms/s/0/3ca33a60-a21b-11e4-aba2-00144feab7de.html#axzz3TOrghgJs High-profile fraud case rocks Iran]</ref> دادستان مشهد حتی تهدید کرده که «اگر سازمان یا دستگاهی دراین زمینه پیگیری‌های لازم را انجام ندهد به عنوان افرادی که در ارتکاب جرم با شرکت پدیده شاندیز تبانی یا سهل انگاری کرده‌اند تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرند.»<ref>[http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem2/article/94-5.html باند احمدی نژاد و پروژه ۹۴ هزار میلیاردی]</ref>

=== قاچاق کالا و مواد مخدر و دلالی ===
* [[محسن رضایی]] به همراه «العقیلی»، اماراتی ایرانی‌تبار، متهم به «سلطان مافیای قاچاق سیگار» در ایران هستند.<ref>[http://digarban.com/node/1189 میراث آریا: سایت تابناک را قاچاقچیان سیگار اداره می‌کنند]</ref><ref>[http://iranwire.com/features/6880/ ماجرای مارلبرو، همیشه پای یک محسن رضایی در میان است]</ref> این در حالی است که همکار العقیلی می‌گوید که چاقاق ایران، در دستان مافیای لبنان است.<ref>[http://wikileaks.org/cable/2007/06/07IRANRPODUBAI41.html IRAN: MAKING ITSELF UNATTRACTIVE TO FOREIGN INVESTMENT]</ref> بعدها با وساطت دستیار احمدی نژاد (رحیم مشایی)، امتیاز معلق شرکت العقیلی، برگردانیده شد.<ref>[https://web.archive.org/web/20110604053423/http://30mail.net/news/2011/may/31/tue/9871 مشایی به مشارکت در قاچاق سیگار متهم شد]</ref><ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/27114/الف-حمایت-مشایی-از-قاچاقچی-سیگار-سند الف: حمایت مشایی از قاچاقچی سیگار + سند]</ref><ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/163296/افشاگری-احمدی‌نژاد-و-حمایت-مشایی!-+سند افشاگری احمدی نژاد و حمایت مشایی]</ref>
* صادق طباطبایی، سخنگوی دولت مهدی بازرگان، به جرم قاچاق ۱٫۵ کیلوگرم تریاک در ۱۹۸۳ در آلمان بازداشت می‌شود و به علت داشتن پاسپورت دیپلماتیک (مصونیت سیاسی) آزاد می‌شود.<ref>[http://www.zeit.de/1983/07/ein-diplomat-als-dealer/komplettansicht Ein Diplomat als Dealer?]</ref> این در حالی است که بی‌بی‌سی فارسی، مدعی است که او به دلیل قاچاق یک کیلو و هشتصد گرم تریاک بازداشت شد. اما بعد دادگاه وی را تبرئه کرد که به عقیده مخالفان جمهوری اسلامی، آقای طباطبایی با وساطت دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران توانست این پرونده را به سود خود ببندد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2015/02/150221_l12_sadeq_tabtabaee_abit صادق طباطبایی؛ سیاستمداری با ظاهری متفاوت و کارنامه‌ای متنوع]</ref> برخی از روزنامه‌ها، مقدار تریاک قاچاقی را ۱٫۶۵ کیلوگرم گزارش داده‌اند که در فرودگاه دوسلدولف، کشف گردید.<ref>''[[Palm Beach Post]]''. [http://news.google.com/newspapers?nid=1964&dat=19820429&id=DMgyAAAAIBAJ&sjid=ds0FAAAAIBAJ&pg=3833,5239803 "Paper Says Iran Cheated in Weapons Deal"]. 29 April 1982, p. A16. Retrieved on 25 June 2013.</ref>
* محسن رضایی، از طرف رسانه‌های اصولگرا (وابسته به محمود احمدی نژاد) به اداره کردن استخرهای مختلط متهم شدند.<ref>[http://digarban.com/node/1189 میراث آریا: سایت تابناک را قاچاقچیان سیگار اداره می‌کنند]</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20110530063721/http://www.armaniran.com/fa/pages/?cid=8966 اتهامات بی سابقه دولت به حامیان و گردانندگان سایت تابناک]</ref>
* سپاه پاسداران، از دهه ۱۳۶۰، تا به امروز، اقدام به ترانزیت مواد مخدر به اروپا کرده است.<ref>ناصر اعتمادی، [http://www.persian.rfi.fr/نقش-مرکزی-سپاه-پاسداران-در-قاچاق-مواد-مخدر-در-ایران-20111117/ایران نقش مرکزی سپاه پاسداران در قاچاق مواد مخدر در ایران]</ref><ref>[http://www.theaustralian.com.au/news/world/revolutionary-guard-running-iran-drug-trade/story-e6frg6so-1226198241719 Revolutionary Guard 'running Iran drug trade']</ref><ref>[http://www.theguardian.com/world/2010/feb/15/financial-power-revolutionary-guard The financial power of the Revolutionary Guards]</ref> حتی حزب الله لبنان هم، به ایالات متحده، اروپا و خاورمیانه، کوکائین قاچاق می‌کند و پول‌شویی می‌کند.<ref>Steven O'Hern, Iran's Revolutionary Guard: The Threat That Grows While America Sleeps, 2012, Potomac Books, p.[https://books.google.com/books?id=F9cJ1q-uFrcC&pg=PA153&lpg=PA153&dq=IRGC+drug+smuggling&source=bl&ots=_uHq3GpXmZ&sig=4CwkJPZODvUPrha2j12Rhqd9GSU&hl=en&sa=X&ei=pX7sVNSGFc_CsATFxIC4Bw&ved=0CDAQ6AEwBDgK#v=onepage&q=IRGC%20drug%20smuggling&f=false 153]</ref> مصطفی پورمحمدی، رئیس سازمان بازرسی کل کشور به طور تلویحی از دست‌داشتن برخی نهادهای جمهوری اسلامی در قاچاق مواد مخدر خبر داده است.<ref>[http://dw.de/p/17Jco نقش احتمالی نهادهای دولتی در قاچاق مواد مخدر]</ref> وی در پاسخ به پرسشی درباره فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی، به طور تلویحی از قاچاق موادمخدر به عنوان بخشی از فعالیت اقتصادی این نهادها نام برده است.<ref>[http://www.digarban.com/node/10649 وزارت اطلاعات در ترانزیت مواد مخدر دست دارد]</ref>
* به گفته وزیر کشور دولت دوازدهم (حسن روحانی)، پول قاچاق مواد مخدر در قالب کمک در انتخابات و تصمیم‌سازی‌ها مصرف می‌شود.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/f12-iranian-minister-on-drug-mony-in-politics/26861569.html وزیر کشور ایران: پول مواد مخدر وارد حوزه سیاست شده‌است]</ref>
*پسر مکارم شیرازی، بزرگترین وارد کننده شکر در ایران.<ref>[http://iranwire.com/features/7217/ بازداشت افراشته پور، پیام سپاه به دولت روحانی]؟</ref>
*اکبر خوش‌کوش، واردکننده غیر قانونی تلفن همراه.<ref>[http://iranwire.com/features/7217/ بازداشت افراشته پور، پیام سپاه به دولت روحانی]؟</ref>

=== سهمیه کنکور سراسری دانشگاه‌ها ===
* علی عباسپور تهرانی رییس وقت کمییسون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: «حدود ۹۱ درصد پذیرفته شدگان دوره‌های روزانه از یکی از ۴۸ نوع سهمیه استفاده می‌کنند».<ref>[http://web.archive.org/web/20090303084039/http://roozonline.com/archives/2009/01/27.php 27 سال تبعیض در نظام آموزشی ‏]</ref> محمود فتوحی (رئیس وقت دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف) به ایسنا گفت: از ۱۵پذیرفته شده بالای رتبه ۳۰۰۰رشته مهندسی برق شریف، ۶ نفر دارای رتبه بالای ۱۰ هزار هستند. وی با بیان این که سال گذشته از ۱۰۰ نفر اول کنکور بیش از ۷۰ نفر در دانشکده برق شریف پذیرفته شدند، گفت: این در حالی است که امسال تنها ۴۴ نفر از ۱۰۰ نفر اول کنکور به رشته برق شریف راه یافتند. به گفته فتوحی، رتبه آخرین فرد پذیرفته شده در رشته مهندسی برق شریف از طریق کنکور امسال ۱۶ هزار است.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1718984 روزنامه جام جم > شماره 2401 21/7/87 > صفحه 17 (جامعه)]</ref> همچنین افشای خبر «استفاده بسیجی‌ها از سهمیه ۴۰ درصدی رزمندگان جنگ» باعث جنجال‌سازی در رسانه‌های کشور گردید.<ref>[http://www.fardanews.com/fa/pages/?cid=72629 پورعباس: حذف کنکور تا سال 1390 عملی نیست]</ref><ref>[http://www1.jamejamonline.ir/papertext.aspx?newsnum=100903484409 کنکور 88 در انتظار ساماندهی سهمیه‌ها]</ref> پس از افشای این طرح تبعیض آمیز و گسترش اعتراضات عمومی به این طرح، سران سپاه و بسیج تصمیم گرفته‌اند برای کاهش خشم و نفرت ملت و با هدف بازسازی چهره بسیج در نزد افکار عمومی و خاموش کردن صدای مردم در آستانه انتخابات ازاین قضیه استفاده معکوس و بهینه به نفع خود بنمایند.<ref>[http://web.archive.org/web/20090309101307/http://autnews.us/archives/1387,11,00016247پشت پرده اطلاعیه بسیج دانشجویی: ما سهمیه نمی‌خواهیم!؛ دکتر سینا - م]</ref>

=== پرونده کرسنت و استات‌اویل ===
{{اصلی|پرونده رشوه‌دهی استات‌اویل در ایران}}
{{اصلی|قرارداد کرسنت}}
بنابر حکم دادگاه Okokrim نروژ، شرکت نفتی استات‌اویل را به مبلغ ۲۰ میلیون کرونکر نروژی (۱٫۶ میلیون پوند؛ ۲٫۹ میلیون دلار) به خاطر رشوه دهی به مقامات ایرانی محکوم کرد.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3849147.stm Statoil fined over Iranian bribes]</ref> احمد توکلی، از نمایندگان اصول‌گرای مجلس نهم، مهدی هاشمی را متهم به دریافت رشوه‌ای به میزان پنج میلیون و ۲۰۰ هزار دلار از شرکت نفتی نروژی استات‌اویل کرده است.<ref>[http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/article/5-br-2.html اتهام رشوه به مهدی هاشمی]</ref><ref>[http://alef.ir/vdciqvarpt1awy2.cbct.html?258763 پرداخت 5 میلیون دلاری استات اویل به مهدی هاشمی]</ref> همچنین سه سال بعد از بسته شدن قرارداد کرسنت، محمدرضا رحیمی (رییس وقت دیوان محاسبات) در کنفرانس خبری، به تاریخ دهم بهمن سال ۸۴، این قرارداد را بزرگترین مصادیق مفاسد اقتصادی دانست. فساد اقتصادی به خاطر پرداخت رشوه و دلالی برای عقد قرارداد.<ref>[http://fararu.com/fa/news/73260/جنجال-بی‌پایان-کرسنت جنجال بی‌پایان «کرسنت»]</ref> همچنین محمود احمدی نژاد، در [[مناظره تلویزیونی محمود احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی|مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸]]، مهدی هاشمی را طرف قرارداد قرارداد استات‌اویل معرفی کرد.<ref>[http://aftabnews.ir/fa/news/90164/متن-کامل-مناظره-موسوی-و-احمدی‌نژاد متن کامل مناظره موسوی و احمدی‌نژاد]</ref> مدیرعامل خبرگزاری فارس به قرارداد کرسنت اشاره داشت و گفت: قرارداد کرسنت بزرگ‌تری فساد دوران ایران است، قراردادی باقیمت پایین و مشکلات سیاسی و امنیتی بالا که مهدی هاشمی در آن درگیر است، اولین کسی که مخالفت کرد دکتر حسن روحانی بود، از سوی دیگر آقای زنگنه را وزیر کردند؛ طرف مقابل هم گفتند چگونه با در دوران وزارت ایشان فسادی رخ‌داده درصورتی‌که مجدداً به وزارت منصوب‌شده‌اند، این باعث شد زمینه بدهی بسیار بزرگی در شکست قرارداد کرسنت نصیب ما شود.<ref>[http://www.parastuha.com/?p=24546 قرار داد کرسنت بزرگترین فساد دوران ایران است]</ref>

=== بورسیه تحصیلی غیرقانونی دولت یازدهم ===
{{اصلی|بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم ایران}}
در پی افشاگری [[رضا فرجی دانا]] از [[بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم ایران|بورسیه‌های غیرقانونی تحصیلی دولت یازدهم]]، توسط مجلس اصولگرای وقت، [[استیضاح رضا فرجی‌دانا|عزل شد]]. بعدها روزنامه شرق، کارنامه تحصیلی علیرضا زاکانی، از مخالفین دولت دوازدهم (حسن روحانی) را منتشر کرد.<ref>[http://www.digarban.com/node/2841?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Digarban+(digarban+rss)&utm_content=FriendFeed+Bot تیم احمدی‌نژاد دور دوم انتشار اسناد را آغاز کرد]</ref>

=== فساد اخلاقی ===
* [[رسوایی جنسی دیپلمات جمهوری اسلامی در برزیل]]
* آزار جنسی (پدوفیلی) یک دیپلمات جمهوری اسلامی در فرانکفورت آلمان.<ref>[http://dw.de/p/15SIN جزییاتی درباره شکایت از یک دیپلمات ایرانی به اتهام آزار جنسی]</ref><ref>[http://www.fr-online.de/frankfurt/kind-belaestigt-iranischer-diplomat-soll-kind-belaestigt-haben,1472798,16564804.html Iranischer Diplomat soll Kind belästigt haben]</ref><ref>[http://www.bild.de/regional/frankfurt/kindesmissbrauch/hat-ein-diplomat-dieses-maedchen-begrabscht-25023182.bild.html Hat ein Diplomat dieses Mädchen (10) begrabscht]</ref> پس از این ماجرا، ایران مخفیانه معاون کنسولی خودش را فراخواند.<ref>[http://dw.de/p/16REn ایران معاون کنسولی خود را «مخفیانه» به کشور فراخواند]</ref>
* [[رسوایی انتشار فیلم‌های جنسی در ایران]]
* بازداشت [[رضا زارعی]]، فرمانده نیروی انتظامی، به همراه ۶ خانم برهنه.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7350165.stm bbc: Iran anti-vice chief 'in brothel']</ref>

=== فساد سیاسی ===
* بعد از برگزیده شدن حجت الاسلام سیدعلی خامنه‌ای به عنوان رهبر ایران، رسانه‌های حکومتی، او و همکارش حجت الاسلام علی اکبر هاشمی رفسنجانی را به عنوان آیت الله معرفی کردند.<ref>{{پک|Abrahamian|2008|ک=A History of Modern Iran|ص=182}}</ref>
* محمود احمدی نژاد، در [[مناظره تلویزیونی محمود احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی|مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی پیش از انتخابات سال ۸۸]]، همسر او (زهرا رهنورد) را متهم کرد که همزمان که کارمند بوده است، دو تا رشته فوق لیسانس خوانده و در دانشگاه آزاد، بدون کنکور، دکترا گرفته و بعد در رشته غیر مرتبط استادیار و دانشیار شده بدون اینکه شرایطش را داشته باشد و سپس رییس دانشگاه شده است.<ref>[http://aftabnews.ir/fa/news/90164/متن-کامل-مناظره-موسوی-و-احمدی‌نژاد متن کامل مناظره موسوی و احمدی‌نژاد]</ref>
* [[جنجال مدرک تحصیلی علی کردان|جعل مدرک دکترا]]، از طرف [[علی کردان]]، برای استخدام به عنوان هیئت علمی در دانشگاه آزاد و وزارت کشور دولت احمدی‌نژاد.
=== هفت تیر کشی و تیراندازی غیرمستقیم ===
* هفت‌تیرکشی و تیراندازی [[محمود کریمی (مداح)|مداح حکومتی]] در اتوبان بابایی.<ref>[http://www.radiozamaneh.com/116934 حمله مسلحانه مداح حکومتی؛ دو روایت]</ref>
* هفت‌تیرکشی و تیراندازی قاضی [[علی‌اکبر حیدری‌فر]] در 3 فروردین 1391 در پمپ بنزینی در اصفهان.<ref> [http://www.tabnak.ir/fa/news/241396/%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%B6%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%DA%A9%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DA%A9-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%B6%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D8%AA یکی از سه قاضی تعلیق شده کهریزک بازداشت شد]</ref><ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/236777/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D8%B9%D9%8A%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%D9%88%D9%8A-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%D8%AF مشاور سعيد مرتضوي بازداشت شد] </ref><ref>[http://www.radiofarda.com/content/f12_one_of_the_kahrizak_judges_detained/24565913.html حیدری‌فر، یکی از سه قاضی متهم در پرونده کهریزک، بازداشت شد]</ref>


== میزان فساد ==
== میزان فساد ==
خط ۱۶۱: خط ۲۴:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}

== منابع ==
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=آبراهامیان|نام=یرواند|عنوان= '''ایران بین دو انقلاب'''|پیوند نویسنده =یرواند آبراهامیان|ترجمه= احمد گل محمدی، [[محمدابراهیم فتاحی]]|ناشر =نشر نی|چاپ= سیزدهم|سال=۱۳۸۷|شابک=ISBN 964-312-363-4}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=آبراهامیان|نام=یرواند|عنوان= '''تاریخ ایران مدرن'''|پیوند نویسنده = یرواند آبراهامیان|ترجمه= محمدابراهیم فتاحی|ناشر = نشر نی|چاپ= دوم|سال=۱۳۸۹|شابک=ISBN 978-964-185-126-4}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =میلانی| نام =عباس| پیوند نویسنده =عباس میلانی| عنوان =نگاهی به شاه| سال =۱۳۹۲| ناشر =پرشین سیرکل|مکان =تورنتو|شابک=ISBN 978-0-9918964-0-0}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =میلانی| نام =عباس| پیوند نویسنده =عباس میلانی| عنوان =معمای هویدا| سال =۱۳۸۰| ناشر =اختران|مکان =تهران|شابک=ISBN 978-964-7514-59-0}}
{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد کتاب| نام خانوادگی =Abrahamian| نام=Ervand|عنوان='''Iran Between Two Revolutions'''|پیوند نویسنده =یرواند آبراهامیان|ترجمه=|ناشر =Princeton University Press|چاپ =|شهر=|کوشش=|ویرایش=|سال=۱۹۸۲|شابک=ISBN 0-691-10134-5, 9780691101347}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =Abrahamian| نام=Ervand|پیوند نویسنده=یرواند آبراهامیان|کتاب='''A History of Modern Iran'''|ناشر =Cambridge University Press|شهر=|کوشش=|ویرایش=|سال=۲۰۰۸|شابک=ISBN 0-521-52891-7, 9780521528917}}
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=Milani|نام=Abbas|پیوند نویسنده=عباس میلانی|کتاب=The Persian sphinx: Amir Abbas Hoveyda and the riddle of the Iranian Revolution: a biography|ناشر=I.B. Tauris|مکان=London New York|سال=۲۰۰۰|شابک=9781850433286|زبان=en}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی = Milani| نام =Abbas| پیوند نویسنده =عباس میلانی| عنوان =The Shah| جلد =| سال =۲۰۱۱| ناشر =Palgrave Macmillan| مکان = New York| زبان =en | شابک = ۹۷۸-۱-۴۰۳۹-۷۱۹۳-۷| صفحات =}}
*Afkhami, Gholam reza. The life and times of the Shah. London, England: University of California Press, 2009. ISBN ‎978-0-250-25328-5.
{{پایان چپ‌چین}}


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==

نسخهٔ ‏۳۱ مارس ۲۰۱۵، ساعت ۰۴:۰۰

فساد سیاسی
فسادها
فساد در کشورهای جهان
اروپا
آسیا
آفریقا
آمریکای شمالی
آمریکای جنوبی
استرالیا و اقیانوسیه
کشورها در گسترهٔ بیش از یک قاره

فساد یک مشکل جدی در جمهوری اسلامی ایران است.[۱][۲][۳] از دیدگاه سازمان شفافیت بین‌الملل ایران از نظر فساد داخلی در زمره فاسد ترین کشورهای جهان قرار دارد.[۴]

میزان فساد

طبق گزارش سالانه شفافیت بین‌الملل، در شاخص احساس فساد ایران در سال ۲۰۱۲ سقوط کرده است.[۵]

ایران از نظر شاخص‌های فساد مالی در ۸ سال قبل از سال ۱۳۹۲ به میزان ۵۶ رتبه سقوط داشته و از بین ۱۷۷ کشور، رتبه ۱۴۴ را به خود اختصاص داده که این رتبه فقط در سال ۹۱ به ۹۲، ۱۱ پله تنزل داشته است.[۶]

قانونی شدن فساد

برخی معتقدند که فساد در ایران قانونی شده است بنحوی که «فساد اقتصادی و ادرای» در دوران دو دوره دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی و «فساد سیاسی» نیز در دو دوره دولت محمود احمدی نژاد قانونی شده‌اند.[۷]

نابسامانی قوانین

در ایران به گفته محمد تقی رهبر، انباشت قوانین نوعی «تورم قوانین» را ایجاد کرده است و انبوهی قوانینی که تعداد زیادی از آن‌ها مربوط به ۳۰ بعد از انقلاب ایران است، برای مجریان قانون ایجاد سردرگمی نموده است. بدلیل حجم بالای این قوانین، تنقیح این قوانین و برطرف کردن این مشکل حتی از عهده خود مجلس نیز بر نمی‌آید. یکی از دلایل مهم فساد اداری و بعضاً فساد اقتصادی، نابسامانی قوانین است که ناشی از مشابهات، مغایرات و تناقضات موجود در قوانین می‌باشد.[۸]

مبارزه با فساد

برخی معتقدند که در ایران اراده جدی برای مقابله با فساد وجود ندارد و فساد در این کشور ساختاری شده است.[۹] احمد توکلی، کارشناس اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است که حکومت جمهوری اسلامی ایران به مرحله فساد سیستماتیک رسیده است.[۱۰] فساد آنچنان در ساختار حکومتی نفوذ کرده است که رئیس ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، خود از مجرمان اقتصادی بوده است.[۱۱][۱۲]

پارلمان ایران یک واحد تنقیح قوانین دارد اما این واحد، تاکنون کار چشمگیری انجام نداده است.[۸]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ Samii, Bill (2005-04-05). "Analysis: Corruption Becomes An Issue In Iran's Presidential Campaign - Radio Free Europe / Radio Liberty © 2010". Rferl.org. Retrieved 2010-08-09.
  2. ↑ Iran Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption
  3. ↑ Iran's Attorney General Announces: All Three Branches of Government Are Corrupt
  4. ↑ بی‌بی‌سی (3 دسامبر 2014 - 12 آذر 1393). «'فساد در ایران، افغانستان و تاجیکستان کاهش یافت'». بی‌بی‌سی فارسی. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ Bland, Archie (2009-11-18). "Iran drops in corruption list amid calls for new urgency in the West - Middle East, World". London: The Independent. Retrieved 2010-08-09.
  6. ↑ «سقوط 56 رتبه‌ای ایران در فهرست فساد مالی». سایت خبری تحلیلی عصر ایران. ۱۸ دی ۱۳۹۲.
  7. ↑ توحید عزیزی (۱ دی ۱۳۹۲). «برای یک کشور تنها چیزی که از «فساد» بدتر است، «قانونی شدن فساد» است!». عصر وارثین.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «تنقیح قوانین، لازمه جلوگیری از بروز فساد قانونی». ایلنا. ۱۳۹۳/۹/۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  9. ↑ بیژن برهمندی (یکشنبه ۱۴ دسامبر ۲۰۱۴). «آیا در ایران، مبارزه با فساد، اسم رمز رقابت‌های سیاسی است؟». rfi فارسی. وبسایت رادیو بین‌المللی فرانسه. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  10. ↑ دویچوله (15.12.2014). «فساد مالی و اقتصادی در ایران». دویچوله فارسی. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ http://dolat.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=106&Id=213947
  12. ↑ http://www.sharghdaily.ir/News/53757/-محکومیت-قطعی-معاون-اول-احمدی‌نژاد-به-5-سال-زندان

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فساد_در_ایران&oldid=15007232»