ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه/مقاله‌های مربوط به اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۵ ژوئن ۲۰۱۶، ساعت ۱۹:۲۳

این رهنمود بخشی از شیوه‌نامهٔ ویکی‌پدیای فارسی است.

مفاد و توصیه‌های این صفحه، نمایانگر آن دسته از استانداردهای مقاله‌نویسی/ویرایش است که بسیاری از ویراستاران، با اصول بنیادیِ آن‌ها موافقند. با این که پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود، اما این مفاد جزو سیاست‌ها نیستند. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن آن تغییرات و نظرخواهی دربارهٔ آن‌ها استفاده کنید.

میانبر: وپ:اسلام

هدف این شیوه‌نامه راهنمایی کاربران جهت ویرایش مقاله‌های مربوط به اسلام است، به طوری که به بی‌طرفی ویکی‌پدیا ضربه‌ای وارد نشود و در عین حال خواندن مقاله‌ها را با توجه به فرم مناسب آسان‌تر کند. این قوانین حرف آخر را نمی‌زنند. همهٔ راه‌ها هم به‌خوبی همدیگر هستند، ولی اگر کاربران از یک روش استفاده کنند، خواندن و استفاده از ویکی‌پدیا و همچنین نوشتن و ویرایش آن آسان‌تر می‌شود. این شیوه‌نامه برای تغییر، بحث و انتقاد باز است.

همیشه میان کاربرانی که در مورد مقاله‌های مربوط به اسلام ویرایش می‌کنند، درگیری در مورد منبع معتبر وجود دارد. موضوع مهمی که نباید فراموش شود این است، که همهٔ مقالات باید از قوانین ویکی‌پدیا مانند وپ:تحقیق، وپ:اثبات و وپ:دبط پیروی کنند.

شیوه‌های نوشتاری

مقاله‌های مریوط به اسلام به طور کلی باید موارد زیر را در برداشته باشند:

الگوی عمودی {{اسلام}} و/یا {{شیعه}} و/یا {{اهل سنت}} و ….
جملهٔ اول هر مقاله باید شامل عنوان مقاله به صورت پررنگ و تعریفی از آن باشد.
توضیحات کلی مقاله باید در اوایل آن قرار گیرند و اطلاعات دقیق‌تر پس از آن وارد شوند. برای مقاله‌های بلند، خردکردن مقاله و انتقال مطالب به چند زیرمقاله واجب است.
در پایان هر مقاله، بخش جستارهای وابسته (شامل فهرست مقاله‌های با موضوع مشابه و پیوند به درگاه:اسلام. الگوی مربوطه: {{جستارهای وابسته}})، منابع و/یا پانویس (برای ارجاعات) و پیوند به بیرون (برای پیونددادن به نوشته‌های مرتبط در دیگر وبگاه‌ها) استفاده شود. در زیر این‌ها الگوهای ناوبری مناسب مثل {{موضوعات اسلام}} را قرار دهید. رعایت ترتیب این بخش‌ها مهم است.
هر مقاله باید حداقل عضوی از رده‌های مربوط به اسلام باشد (نگا. بخش رده‌بندی).

القاب اسلامی

طبق سیاست بی‌طرفی‌گرایی در ویکی‌پدیا، در مقالات نباید از القابی مانند «حضرت»، «امام» و «رسول خدا» و موارد دعایی مانند «(ص)» و «علیه‌السلام» و جز آن استفاده کنید مگر آنکه جزو نقل قول یا اسم خاص باشند.

رده‌بندی

موضوعات پیرامون اسلام بسیار متنوع‌اند و مقالات نسبتاً زیادی در این زمینه در ویکی‌پدیای فارسی موجود است و از این جهت، رده‌بندی مناسب این مقاله‌ها امر مهمی‌است. سعی کنید مقاله را در زیرردهٔ مناسب خودش قرار دهید و از قراردادن آن در رده‌های کلّی بپرهیزید. مثلاً اگر مقاله مربوط به شخصی از مهاجرین است، آن را در ردهٔ رده:مهاجرین قرار دهید و افزودن ردهٔ رده:صحابه دیگر نیاز نیست. در ردهٔ رده:اسلام هم ترجیحاً هیچ مقاله‌ای را قرار ندهید مگر موارد خاص، مانند مقالهٔ محمد یا الله و جز آن. البته اگر به‌درستی نمی‌دانید چه رده‌ای را بیفزایید، ردهٔ رده:اسلام را اضافه کنید تا مقاله بدون رده نباشد (کاربران دیگر بعدتر رده‌بندی را اصلاح خواهند کرد).

حدیث

مقاله‌هایی که در مورد احادیث نوشته می‌شوند باید معتبربودن این حدیث را بررسی کرده باشند، اگر نه باید به مقاله الگوی {{بررسی حدیث}} اضافه شود.

منابع

منابع دینی

ترجمه‌های قرآن

دربارهٔ ترجمهٔ قرآن، در ویکی‌پدیا اجماع کلی برای اینکه کدام ترجمه برای مقالات اسلامی به کار برده شود وجود ندارد. اگر چه در هر مقاله که هر ترجمه‌ای از قرآن ارائه شده باید منبع ترجمه یکسان را در آن مقاله نقل کند (مثلا یوسف علی) اما نه لزوما همین منبع یکسان در مقاله‌ای دیگر مگر آنکه مقایسه ترجمه‌های مختلف یا مدرک ارائه شده برای معنی یک آیه معین باشد.

توصیه شده است که از الگوی {{نقل قول قرآن}} برای نقل قول کردن آیات در حالتی که یک پیوند درون‌خطی بالانویس به پایگاه داده خلاصه متون اسلامی ^(en) برخط از ترجمه‌های یوسف‌علی، پیکتال و شاکر یا دیگر مترجمان پیوند دارد استفاده شود.

منابع اولیه: قرآن و حدیث

قرآن و حدیث همان‌طور که در وپ:اولیه تعریف شده است منابع اولیه به شمار می‌روند. از این رو آنها نباید برای پیشبرد یک ادعا یا تفسیر خاص استفاده شوند مگر اینکه همراه یک منبع ثانویه معتبر باشند که آن شیوه کاربرد منبع اولیه را پشتیبانی کند. منابع اولیه در ویکی‌پدیا فقط می‌توانند برای ایجاد اظهارات توصیفی سرراست واقعیت‌هایی که توسط هر شخص تحصیل‌کرده بدون دانش تخصصی اضافی با دسترسی به منبع قابل تأیید باشند استفاده شوند. نقل قول کردن از قرآن و حدیث برای توصیف یک عنوان اگر در منابع ثانویه معتبر به عنوان منبع ذکر شده باشند یک ایده خوب است. برای عنوان مقالات و بخش‌هایی که فقط قرآن و حدیث بدون منابع ثانویه به عنوان منبع استفاده شده‌اند از الگوهای {{منابع اولیه}}، {{متن مذهبی اولیه}}^(en) و {{اولیه}} استفاده نمایید.

منابع مذهبی

نوشتار(های) وابسته: en:Wikipedia:Reliable_source_examples#Religious_sources

دربارهٔ شاخه‌های اسلامی و آکادمی‌های سازمان‌یافته یا متخصصان علوم الهی شناخته شده در تعالیم و پژوهش‌های مذهبی، جریانات گروه‌های مذهبی رسمی و ژورنال‌ها یا انتشارات متعلق به آکادمی‌ها یا متخصصان مذهبی شناخته شده در جایی که منبع دیدگاه‌های مهمی را در موضوع یک مقاله مطرح می‌کنند می‌توانند به عنوان منابع معتبر برای دیدگاه‌ها و تعالیم مذهبی به کار روند. نبود شواهد کافی برای شهرت تخصصی در یک جایگاه یا جامعه مذهبی پیشرو و مهم بدان مفهوم است که دیدگاه یک فرد روحانی به طور معمول برای ارائه دیدگاه‌های مذهبی قابل استناد و معتبر نیست.

منابع ثانویه که لزوماً از سال‌ها یا حتی قرن‌های اخیر نیستند. متن (های) اصلی یا مقدس مذهبی همیشه منابع اولیه هستند، اما هر گونه منبع قابل قبول دیگری می‌تواند در برخی مقالات منبع ثانویه باشد. برای مثال، آثار ابوحامد محمد غزالی برای دیدگاه اشاعره در بسیاری از عناوین منبع ثانویه هستند اما برای مقاله خود ابوحامد محمد غزالی منبع اولیه می‌باشند.

منابع ثانویه

با توجه به وجود نظام علمی و آموزشی دینی و متخصصان علوم دینی در جوامع اسلامی، نوشته‌های دستگاه‌های رسمی دینی و نشریات و کتاب‌های حوزه‌ها و دانشگاه‌های معتبر دینی و متخصصان علوم دینی با رعایت شرایط عمومی اعتبار وپ:منبع و اهمیت دیدگاه، در مقالات مرتبط به عنوان بیان‌کنندهٔ دیدگاه همان فرقه یا گروه در بین مسلمانان مورد قبول است. برای مثال، یک منبع ثانویه و معتبر شیعی، منبعی معتبر برای دیدگاه شیعه‌است و نمی‌تواند منبع معتبری برای دیدگاه اهل سنت به حساب آید. در صورت فقدان شواهد و جایگاه دال بر اعتبار شخص یا نهاد دینی، صرف بیان یک موضوع توسط یک شخص به منزلهٔ منبع معتبر نیست. مخصوصاً سایت‌ها و وبلاگ‌های دینی که نویسندهٔ مشخصی ندارد و یا تحت نظارت شخص یا نهاد معتبر دینی نیست، منبع معتبر محسوب نمی‌شود.

برای مثال تألیفات سید محمدحسین طباطبایی معروف به علامه طباطبایی در بیان دیدگاه شیعه منبع ثانویه معتبری است. یا کتاب‌های محمد غزالی منبع ثانویه مناسبی برای دیدگاه اشعریه می‌باشد.

منابع دانشگاهی

عمدهٔ مطالب مقاله باید بر اساس منابع ثانویه معتبر باشند و در مواردی که میان منابع ثانویه اختلاف است، استفاده از منابع ثالثه معتبر مانند دانشنامهٔ اسلام، دانشنامه جهان اسلام، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه قرآن توصیه می‌شود.

ارجاع دست‌دوم

اگر کتاب یا نوشتار A از منبع B برای تحقیق خود استفاده کرده بود. هنگام افزودن تحقیقات کتاب A به ویکی‌پدیا، تا زمانی که منبع B را خودتان شخصاً بررسی نکرده‌اید، فقط می‌توانید به منبع A ارجاع دهید، نه منبع B. مثلاً اگر در وبگاهی شیعه دیدید که در تأیید حرفش چهار کتاب اهل سنت و بیست کتاب متعلق به نویسندگان شیعه را ارائه داده بود. تا زمانی که خودتان شخصاً آن منابع را بررسی نکرده‌اید تنها می‌توانید به همان وبگاه شیعه ارجاع دهید.

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 == شیوه‌های نوشتاری ==
+مقاله‌های مریوط به اسلام به طور کلی باید موارد زیر را در برداشته باشند:
-مقاله‌های مریوط به اسلام به طور کلی باید موارد زیر را در بر داشته باشند:
 * الگوی عمودی {{الگو|اسلام}} و/یا {{الگو|شیعه}} و/یا {{الگو|اهل سنت}} و ….
 * جملهٔ اول هر مقاله باید شامل عنوان مقاله به صورت پررنگ و تعریفی از آن باشد.
@@ خط ۱۵: / خط ۱۳: @@
 == القاب اسلامی ==
 طبق سیاست [[وپ:دبط|بی‌طرفی‌گرایی]] در ویکی‌پدیا، در مقالات نباید از القابی مانند «حضرت»، «امام» و «رسول خدا» و موارد دعایی مانند «(ص)» و «علیه‌السلام» و جز آن استفاده کنید مگر آنکه جزو نقل قول یا اسم خاص باشند.
 == رده‌بندی ==
 موضوعات پیرامون اسلام بسیار متنوع‌اند و مقالات نسبتاً زیادی در این زمینه در ویکی‌پدیای فارسی موجود است و از این جهت، رده‌بندی مناسب این مقاله‌ها امر مهمی‌است. سعی کنید مقاله را در زیرردهٔ مناسب خودش قرار دهید و از قراردادن آن در رده‌های کلّی بپرهیزید. مثلاً اگر مقاله مربوط به شخصی از [[مهاجرین]] است، آن را در ردهٔ [[:رده:مهاجرین]] قرار دهید و افزودن ردهٔ [[:رده:صحابه]] دیگر نیاز نیست. در ردهٔ [[:رده:اسلام]] هم ترجیحاً هیچ مقاله‌ای را قرار ندهید مگر موارد خاص، مانند مقالهٔ [[محمد]] یا [[الله]] و جز آن. البته اگر به‌درستی نمی‌دانید چه رده‌ای را بیفزایید، ردهٔ [[:رده:اسلام]] را اضافه کنید تا مقاله بدون رده نباشد (کاربران دیگر بعدتر رده‌بندی را اصلاح خواهند کرد).
 == حدیث ==
 مقاله‌هایی که در مورد احادیث نوشته می‌شوند باید معتبربودن این حدیث را بررسی کرده باشند، اگر نه باید به مقاله الگوی {{الگو|بررسی حدیث}} اضافه شود.
 == منابع ==
 === منابع دینی ===
+==== ترجمه‌های قرآن ====
+{{جستار وابسته|فهرست ترجمه‌های قرآن}}
+دربارهٔ ترجمهٔ قرآن، در ویکی‌پدیا اجماع کلی برای اینکه کدام ترجمه برای مقالات اسلامی به کار برده شود وجود ندارد. اگر چه در هر مقاله که هر ترجمه‌ای از [[قرآن]] ارائه شده باید منبع ترجمه یکسان را در آن مقاله نقل کند (مثلا یوسف علی) اما نه لزوما همین منبع یکسان در مقاله‌ای دیگر مگر آنکه مقایسه ترجمه‌های مختلف یا مدرک ارائه شده برای معنی یک آیه معین باشد.
+توصیه شده است که از الگوی {{الگوی|نقل قول قرآن}} برای نقل قول کردن آیات در حالتی که یک پیوند درون‌خطی بالانویس به پایگاه داده {{پم|خلاصه متون اسلامی|Compendium of Muslim Texts}} برخط از ترجمه‌های [[عبدالله یوسف‌علی|یوسف‌علی]]، [[محمد مارمادوک پیکتال|پیکتال]] و [[محمد حبیب شاکر|شاکر]] یا دیگر مترجمان پیوند دارد استفاده شود.
 ==== منابع اولیه: قرآن و حدیث ====
+{{جستار وابسته|وپ:اولیه}}
+[[قرآن]] و [[حدیث]] همان‌طور که در [[وپ:اولیه]] تعریف شده است منابع اولیه به شمار می‌روند. از این رو آنها نباید برای پیشبرد یک ادعا یا تفسیر خاص استفاده شوند مگر اینکه همراه یک منبع ثانویه معتبر باشند که آن شیوه کاربرد منبع اولیه را پشتیبانی کند. منابع اولیه در ویکی‌پدیا فقط می‌توانند برای ایجاد اظهارات توصیفی سرراست واقعیت‌هایی که توسط '''هر شخص تحصیل‌کرده بدون دانش تخصصی اضافی''' با دسترسی به منبع قابل تأیید باشند استفاده شوند. نقل قول کردن از قرآن و حدیث برای توصیف یک عنوان اگر در منابع ثانویه معتبر به عنوان منبع ذکر شده باشند یک ایده خوب است. برای عنوان مقالات و بخش‌هایی که فقط قرآن و حدیث '''بدون منابع ثانویه''' به عنوان منبع استفاده شده‌اند از الگوهای {{الگوی|منابع اولیه}}، {{الگوی|متن مذهبی اولیه}}<sup>[[:en:Template:Religious text primary|'''(en)''']]</sup> و {{الگوی|اولیه}} استفاده نمایید.
+==== منابع مذهبی ====
-متون مقدس دینی شامل [[قرآن]] و [[حدیث]]، [[وپ:اولیه|منابع اولیه]] به شمار می‌روند. بنابر سیاست [[وپ:تدا|تحقیق دست اول ممنوع]] این منابع نباید برای پیش بردن دیدگاه یا تفسیری خاص نقل قول شوند، مگر آنکه [[وپ:ثانویه|منبع ثانویه]] یا ثالثهٔ معتبری این حدیث را در حمایت دیدگاهی به کار برده باشد. ویرایش‌گران نباید منابع اولیه را به گونه‌ای تحلیلی، ترکیبی، توضیحی برای یک ادعا به کار ببرند.
+''نوشتار(های) وابسته: [[:en:Wikipedia:Reliable_source_examples#Religious_sources]]''
+دربارهٔ شاخه‌های اسلامی و آکادمی‌های سازمان‌یافته یا متخصصان علوم الهی شناخته شده در تعالیم و پژوهش‌های مذهبی، جریانات گروه‌های مذهبی رسمی و ژورنال‌ها یا انتشارات متعلق به آکادمی‌ها یا متخصصان مذهبی شناخته شده در جایی که منبع دیدگاه‌های مهمی را در موضوع یک مقاله مطرح می‌کنند می‌توانند به عنوان منابع معتبر برای دیدگاه‌ها و تعالیم مذهبی به کار روند. نبود شواهد کافی برای شهرت تخصصی در یک جایگاه یا جامعه مذهبی پیشرو و مهم بدان مفهوم است که دیدگاه یک فرد روحانی به طور معمول برای ارائه دیدگاه‌های مذهبی قابل استناد و معتبر نیست.
-البته گنجاندن متن یا ترجمه آیه و روایت از منابع اولیه در پاورقی جهت روشن کردن موضوع و یاری رساندن به خواننده برای رجوع به منابع اولیه قابل قبول است. البته دقت کنید که در برخی موارد ذکرکردن یک آیه هم می‌تواند ناقض قوانین باشد. در این موارد باید منبع معتبر ثانویه یا ثالثه‌ای بیابید که این آیه را با موضوع یا ادعای موردنظر، مرتبط دانسته باشد.
+منابع ثانویه که لزوماً از سال‌ها یا حتی قرن‌های اخیر نیستند. متن (های) اصلی یا مقدس مذهبی همیشه منابع اولیه هستند، اما هر گونه منبع قابل قبول دیگری می‌تواند در برخی مقالات منبع ثانویه باشد. برای مثال، آثار [[ابوحامد محمد غزالی]] برای دیدگاه [[اشاعره]] در بسیاری از عناوین منبع ثانویه هستند اما برای مقاله خود [[ابوحامد محمد غزالی]] منبع اولیه می‌باشند.
-دربارهٔ ترجمهٔ قرآن، در ویکی‌پدیا اجماعی در خصوص کاربرد یک ترجمه خاص برای آیات قرآن وجود ندارد. اما در صورت کاربرد هر ترجمه در هر مقاله باید به منبع آن ارجاع شود و مشخص گردد از کدام ترجمه استفاده شده‌است.
 ==== منابع ثانویه ====
 با توجه به وجود نظام علمی و آموزشی دینی و متخصصان علوم دینی در جوامع اسلامی، نوشته‌های دستگاه‌های رسمی دینی و نشریات و کتاب‌های حوزه‌ها و دانشگاه‌های معتبر دینی و متخصصان علوم دینی با رعایت شرایط عمومی اعتبار [[وپ:منبع]] و اهمیت [[وپ:دبط|دیدگاه]]، در مقالات مرتبط به عنوان بیان‌کنندهٔ دیدگاه همان فرقه یا گروه در بین مسلمانان مورد قبول است. برای مثال، یک منبع ثانویه و معتبر شیعی، منبعی معتبر برای دیدگاه شیعه‌است و نمی‌تواند منبع معتبری برای دیدگاه اهل سنت به حساب آید. در صورت فقدان شواهد و جایگاه دال بر اعتبار شخص یا نهاد دینی، صرف بیان یک موضوع توسط یک شخص به منزلهٔ منبع معتبر نیست. مخصوصاً سایت‌ها و وبلاگ‌های دینی که نویسندهٔ مشخصی ندارد و یا تحت نظارت شخص یا نهاد معتبر دینی نیست، منبع معتبر محسوب نمی‌شود.
-برای مثال تألیفات سید محمدحسین طباطبایی معروف به [[علامه طباطبایی]] در بیان دیدگاه شیعه منبع ثانویه معتبری است. یا کتاب های محمد غزالی منبع ثانویه مناسبی برای دیدگاه اشعریه می باشد.
+برای مثال تألیفات سید محمدحسین طباطبایی معروف به [[علامه طباطبایی]] در بیان دیدگاه شیعه منبع ثانویه معتبری است. یا کتاب‌های محمد غزالی منبع ثانویه مناسبی برای دیدگاه اشعریه می‌باشد.
 === منابع دانشگاهی ===
 عمدهٔ مطالب مقاله باید بر اساس [[وپ:ثانویه|منابع ثانویه]] [[وپ:معتبر|معتبر]] باشند و در مواردی که میان منابع ثانویه اختلاف است، استفاده از منابع ثالثه معتبر مانند [[دانشنامه اسلام|دانشنامهٔ اسلام]]، [[دانشنامه جهان اسلام]]، [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]، [[دانشنامه قرآن]] توصیه می‌شود.
 === ارجاع دست‌دوم ===
-اگر کتاب یا نوشتار A از منبع B برای تحقیق خود استفاده کرده بود. هنگام افزودن تحقیقات کتاب A به ویکی‌پدیا، تا زمانی که منبع ‌B را خودتان شخصاً بررسی نکرده‌اید، فقط می‌توانید به '''منبع A ارجاع دهید'''٬ نه منبع B. مثلا اگر در وبگاهی شیعه دیدید که در تایید حرفش چهار کتاب اهل سنت و بیست کتاب متعلق به نویسندگان شیعه را ارائه داده بود. تا زمانی که خودتان شخصا آن منابع را بررسی نکرده اید تنها می توانید به همان وبگاه شیعه ارجاع دهید.
+اگر کتاب یا نوشتار A از منبع B برای تحقیق خود استفاده کرده بود. هنگام افزودن تحقیقات کتاب A به ویکی‌پدیا، تا زمانی که منبع B را خودتان شخصاً بررسی نکرده‌اید، فقط می‌توانید به '''منبع A ارجاع دهید'''، نه منبع B. مثلاً اگر در وبگاهی شیعه دیدید که در تأیید حرفش چهار کتاب اهل سنت و بیست کتاب متعلق به نویسندگان شیعه را ارائه داده بود. تا زمانی که خودتان شخصاً آن منابع را بررسی نکرده‌اید تنها می‌توانید به همان وبگاه شیعه ارجاع دهید.