منچستر کامپیوترز

ماکت منچستر بیبی در موزه علم و صنعت در منچستر

منچستر کامپیوترز مجموعه‌ای نوآورانه از رایانه‌های الکترونیکی با برنامه انباشته بود که طی دوره ۳۰ ساله بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۷۷ توسط تیم کوچکی در دانشگاه منچستر به سرپرستی تام کیلبرن توسعه یافت. این مجموعه شامل نخستین رایانه با برنامه انباشته جهان، نخستین رایانه ترانزیستوری جهان و سریع‌ترین رایانه جهان در زمان افتتاح آن در ۱۹۶۲ بود.

این پروژه با دو هدف آغاز شد: اثبات کاربردی بودن لامپ ویلیامز، شکل اولیه حافظه رایانه‌ای مبتنی بر لامپ‌های پرتو کاتدی استاندارد؛ و ساخت دستگاهی که بتوان از آن برای بررسی چگونگی کمک رایانه‌ها در حل مسائل ریاضی استفاده کرد. نخستین سری از این مجموعه با نام «منچستر بیبی» در ۲۱ ژوئن ۱۹۴۸، اولین برنامه خود را اجرا کرد. نخستین رایانه با برنامه انباشته جهان، بیبی، و منچستر مارک ۱ از آن توسعه یافتند و به‌سرعت توجه دولت بریتانیا به آن جلب شد، همین‌طور دولت با شرکت مهندسی برق فرانتی قراردادی را برای تولید نسخه تجاری آن منعقد کرد. ماشین حاصل، فرانتی مارک ۱، نخستین رایانه همه منظوره تجاری دسترس‌پذیر در جهان بود.

همکاری با فرانتی در نهایت منجر به مشارکت صنعتی با شرکت رایانه‌ای آی‌سی‌ال شد و در دهه ۱۹۷۰ از بسیاری از ایده‌های توسعه‌یافته در دانشگاه، به‌ویژه در طراحی سری ۲۹۰۰ رایانه‌های خود از آن استفاده کرد.

منچستر بیبی

همچنین ببینید: منچستر بیبی

منچستر بیبی به‌عنوان یک بستر آزمون برای لامپ ویلیامز، شکل اولیه حافظه رایانه طراحی شد تا به‌عنوان یک رایانه کاربردی. کار بر روی ماشین در ۱۹۴۷ آغاز شد و در ۲۱ ژوئن ۱۹۴۸، رایانه نخستین برنامه خود را با موفقیت اجرا کرد که شامل ۱۷ دستورالعمل بود که با آزمایش همه اعداد صحیح از ۱ − ۲^۱۸ به‌سمت پایین، بزرگ‌ترین مقسوم‌علیه ۲^۱۸ (۲۶۲،۱۴۴) را پیدا می‌کرد. این برنامه به مدت ۵۲ دقیقه در حال اجرا بود و سپس پاسخ صحیح ۱۳۱،۰۷۲ را ارائه کرد.

این بیبی ۱۷ فوت (۵.۲ متر) طول، ۷ فوت و ۴ اینچ (۲.۲۴ متر) ارتفاع و تقریباً ۱ تن بزرگ وزن داشت. این دستگاه دارای ۵۵۰ لامپ ترمونیک—۳۰۰ دیود و ۲۵۰ پنتود—و توان مصرفی ۳.۵ کیلووات بود. عملکرد موفقیت‌آمیز آن در نامه‌ای به مجله نیچر گزارش شد و در سپتامبر ۱۹۴۸ منتشر گشت و آن را به‌عنوان اولین رایانه با برنامه ذخیره‌شده جهان معرفی کرد. منچستر بیبی به سرعت به یک ماشین کاربردی‌تر به نام منچستر مارک ۱ تبدیل شد.

منچستر مارک ۱

توسعه منچستر مارک ۱ در اوت ۱۹۴۸ با هدف اولیه ارائه امکانات محاسباتی واقع‌گرایانه‌تر به دانشگاه آغاز شد. در اکتبر ۱۹۴۸، دانشمند ارشد دولت بریتانیا بن لاکسپایزر، نمونه اولیه را به نمایش گذاشت و آنقدر تحت تأثیر قرار گرفت که بلافاصله قراردادی دولتی با شرکت محلی فرانتی برای ساخت نسخه تجاری ماشین به نام فرانتی مارک ۱ منعقد کرد.

دو نسخه از منچستر مارک ۱ تولید شد که نسخه اول و نسخه واسطه، در آوریل ۱۹۴۹ عملیاتی گشت. ماشین مشخصات نهایی تا اکتبر ۱۹۴۹ به‌طور کامل کار می‌کرد و حاوی ۴،۰۵۰ لامپ بود و توان مصرفی ۲۵ کیلووات داشت. شاید مهم‌ترین نوآوری منچستر مارک ۱، پیوستگی ثبات شاخص آن بود که در رایانه‌های مدرن رایج است.

در ژوئن ۲۰۲۰ یک مایلستون IEEE به رایانه بیبی دانشگاه منچستر و مشتقات آن اختصاص داده‌شد.

پانویس

منابع

• Lavington, Simon (1998), A History of Manchester Computers (2nd ed.), The British Computer Society, ISBN 978-1-902505-01-5
• Enticknap, Nicholas (Summer 1998), "Computing's Golden Jubilee", Resurrection, The Computer Conservation Society (20), ISSN 0958-7403, archived from the original on 9 January 2012, retrieved 19 April 2008
• Grimsdale, Dick. "50th Birthday of Transistor Computer". curation.cs.manchester.ac.uk. Retrieved 24 February 2018.
• "A Timeline of Manchester Computing". University of Manchester. Archived from the original on 5 July 2008. Retrieved 25 February 2009.
• "A Timeline of Manchester Computing". University of Manchester. 5 July 2008. Archived from the original on 5 July 2008.
• Lavington, Simon (1980), Early British Computers, Manchester University Press, ISBN 978-0-7190-0803-0
• Napper, R. B. E. (2000), "The Manchester Mark 1 Computers", in Rojas, Raúl; Hashagen, Ulf (eds.), The First Computers: History and Architectures, MIT Press, ISBN 978-0-262-68137-7
• Tootill, Geoff (Summer 1998), "The Original Original Program", Resurrection, The Computer Conservation Society (20), ISSN 0958-7403, archived from the original on 9 January 2012, retrieved 19 April 2008
• Manchester Museum of Science & Industry (2011). "The "Baby": The World's First Stored-Program Computer" (PDF). MOSI. Archived from the original (PDF) on 15 February 2012. Retrieved 3 April 2012.
• Williams, F. C.; Kilburn, T. (25 سپتامبر 1948), "Electronic Digital Computers", Nature, 162 (4117): 487, Bibcode:1948Natur.162..487W, doi:10.1038/162487a0, S2CID 4110351, archived from the original on 6 April 2009, retrieved 22 January 2009
• Napper, R. B. E. (1999). "The Manchester Mark 1". University of Manchester. Archived from the original on 9 February 2014. Retrieved 22 January 2009.
• Lavington, S. H. (July 1977). "The Manchester Mark 1 and Atlas: a Historical Perspective" (PDF). University of Central Florida. Retrieved 8 February 2009.. (Reprint of the paper published in Communications of the ACM (January 1978) 21 (1)
• "Milestones:Manchester University "Baby" Computer and its Derivatives, 1948-1951". ETHW. 2022. Retrieved 21 August 2023.