مسعود نیلی

مسعود نیلی
دستیار رئیس‌جمهور در امور اقتصادی
دوره مسئولیت ۲۵ مرداد ۱۳۹۶ – ۲۲ آبان ۱۳۹۷
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی
دوره مسئولیت ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ – ۲۵ مرداد ۱۳۹۶
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
اطلاعات شخصی
زاده	۲۵ بهمن ۱۳۳۳ ‏(۶۹ سال) همدان، ایران
حزب سیاسی	بدون عضویت حزبی
پس‌زمینه‌های علمی
دانشگاه	دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه صنعتی اصفهان دانشگاه منچستر
کار علمی
زمینهٔ تخصصی/حوزه کاری	اقتصاد
زیرشاخهٔ	اقتصاد کلان
نهاد	دانشگاه صنعتی شریف

مسعود نیلی (زاده ۲۵ دی ۱۳۳۴) اقتصاددان و مدرس بازنشسته دانشگاه اهل ایران است. وی مشاور رئیس جمهور و سرپرست تیم تهیه کننده برنامه اقتصادی و سیاست پولی دولت یازدهم و دوازدهم جمهوری اسلامی ایران و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت دوازدهم بود. او همچنین به عنوان استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف به تدریس می‌پرداخت.

نیلی از اقتصاددان‌های حامی سیاست ارز چند نرخی در تلاطمات ارزی در دهه ۷۰، اوایل دهه ۹۰ و همچنین از سال ۱۳۹۷ به بعد در ایران بود. از منتقدان تک نرخی کردن قیمت ارز در سال پایانی دولت دهم و همچنین مانع اینکار در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم بود. او از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ همچنین در فاصله سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ معاونت امور اقتصادی سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت. او پیش‌تر رئیس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و در دو مقطع زمانی رئیس این دانشکده نیز بوده است. وی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی سازه از دانشگاه صنعتی شریف، کارشناسی ارشد سیستم‌های اقتصادی از دانشگاه صنعتی اصفهان و دکتری اقتصاد از دانشگاه منچستر است.

زندگی‌نامه

مسعود نیلی، زاده ۲۵ بهمن ماه سال ۱۳۳۳ در شهر همدان می‌باشد. وی در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی به مدت ۳ سال معاون رئیس سازمان برنامه و بودجه بود. وی همچنین به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی، استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف؛ رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (ریاست جمهوری) فعالیت داشته است. او عضو پیشین تیم اقتصادی حسن روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری بوده است. حسن روحانی چندی بعد از تشکیل هیئت دولت یازدهم، نیلی را به عنوان مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور منصوب کرد. او چندی بعد جایگزین محمدعلی نجفی، در دبیرخانهٔ ستاد هماهنگی اقتصادی دولت شد. وی پیشتر دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی بود.

تحصیلات

مسعود نیلی در سال ۱۳۵۹ در مقطع کارشناسی رشته مهندسی سازه از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۶۴ توانست مدرک کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی خود را از دانشگاه صنعتی اصفهان دریافت کند. وی بعدها به انگلستان رفت و در رشته اقتصاد در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد در دانشگاه منچستر تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۴ فارغ‌التحصیل شد.

دیدگاه‌ها و عملکرد

او ۳ سال در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی معاون سازمان برنامه و بودجهٔ بود. پس از آن در تهیه و تدوین اولین و سومین برنامهٔ ۵ سالهٔ توسعهٔ کشور ایفای نقش کرد.

او مدتی نیز از اعضای شورای اقتصاد بود. در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی مجدد به عنوان معاون سازمان برنامه و بودجه و سرپرست کمیتهٔ خصوصی‌سازی برگزیده شد. او از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ رئیس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و در دو مقطع زمانی از بهمن ۱۳۸۶ تا بهمن ۱۳۹۰ و همچنین از شهریور ۱۳۹۸ تا مهر ۱۴۰۰ نیز رئیس این دانشکده بوده است. او تا پیش از بازنشستگی عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف بود و زمینه‌های علمی مورد علاقه وی، تئوری اقتصاد کلان، اقتصاد کلان بین‌الملل، اقتصاد سیاسی و اقتصاد ایران بوده است.

از مهم‌ترین فعالیت‌های او می‌توان به تدوین سند استراتژی توسعه صنعتی کشور در زمان وزارت اسحاق جهانگیری در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی در سال ۱۳۸۲ نام برد. او از سال ۱۳۹۲ رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی وابسته به نهاد ریاست جمهوری بود و با استعفا از سمت مشاور ریاست‌جمهوری از ریاست این مؤسسه نیز استعفا داد.

دولت دوازدهم

در این دولت مسعود نیلی به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب شد.

به گفته اسحاق جهانگیری، در دولت دوازدهم و سال ۱۳۹۷ و بعد از خروج دولت آمریکا از برجام، در جلسه‌ای با حضور تیم اقتصادی دولت به‌خصوص مسعود نیلی، محمد نهاوندیان و ولی‌الله سیف تصمیم به اعمال قیمت دستوری ۴۲۰۰ تومانی دلار در ایران برای مدت محدود (۳ یا ۶ ماه) گرفته شد که بعدها این قیمت توسط اسحاق جهانگیری اعلام رسمی شد.

مسعود نیلی در فروردین ۱۳۹۲ در برنامه‌ای در تلویزیون ایران با نمایش نمودارهایی اعلام کرد که متوسط خالص اشتغال ایجاد شده (مابه التفاوت اشتغال ایجادشده و بیکاری ایجادشده) در طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ (در دولت محمود احمدی‌نژاد) به طرز عجیبی کم بوده و حدوداً فقط چهارده هزار عدد در سال بوده است. نمودارهای نیلی نشان می‌داد که متوسط خالص اشتغال ایجادشده در دوره‌های مشابه قبلی چند صد هزار نفر در سال بوده است.

انتقاد نیلی، واکنش و تکذیب مقامات دولتی را در پی داشت، به گونه‌ای که با سیاه‌نمایی دانستن این اظهارات، مدعی شدند که طی مدت مورد اشاره نیلی، حدود ۵٫۵ میلیون شغل ایجاد شده است.

وی اخیراً در میزگردی که در شماره ۴۲۷ هفته نامه تجارت فردا (مهرماه ۱۴۰۰) به چاپ رسیده عنوان کرده (از نظر تورم) «هیچ زمانی را به اندازه امروز خطرناک نمی‌بینم» و در این خصوص هشدارهای قابل تأملی داده است.

او در نشست رئیس دولت سیزدهم با اقتصاددانان در آغاز کار این دولت، مسائلی از جمله تأمین مالی، تأمین انرژی، محیط زیست، خدمات عمومی، سیاست‌های حمایتی و مبادله با دیگر کشورها را ۶ چالش مهم اقتصاد ایران دانست.

کتاب‌شناسی

مسعود نیلی تا کنون کتب و مقالات متعددی در حوزه‌های مختلف اقتصاد کلان و اقتصاد سیاسی منتشر کرده است که شامل موارد زیر هستند:

• اقتصاد ایران؛ چگونگی گذر از ابرچالش‌ها
• اقتصاد ایران و معمای توسعه‌نیافتگی
• تجربه توسعه صنعتی در جهان
• دولت و رشد اقتصادی در ایران
• اقتصاد و عدالت اجتماعی
• مبانی اقتصاد
• برنامه‌ریزی در ایران: ۱۳۱۶–۱۳۵۶
• اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟
• بهره‌وری صنعت ایران: بررسی توان رقابت‌پذیری بنگاه‌های صنعتی

پیوند به بیرون

• نوشته‌ای دربارهٔ مسعود نیلی در بخش «با اقتصاددانان» وبگاه رستاک
• درباره مسعود نیلی بر روی سایت دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
• سند استراتژی توسعه صنعتی همچنان خاک می‌خورد

مناصب سیاسی
پیشین: جعفر عبادی	معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه وزیر برنامه و بودجه ۱۳۶۸–۱۳۶۷	پسین: خودش به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور
پیشین: خودش به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه وزیر برنامه و بودجه	معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور ۱۳۷۰–۱۳۶۸ ۱۳۷۹–۱۳۷۶	پسین: سید محمد طبیبیان
پیشین: عباس عرب‌مازار		پسین: جعفر عبادی به عنوان معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
بدون متصدی آخرین تصدی توسط: داود دانش‌جعفری به عنوان مشاور عالی امور اقتصادی	مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی ۱۳۹۶–۱۳۹۲	بدون متصدی
عنوان جدید	دستیار رئیس‌جمهور در امور اقتصادی ۱۳۹۷–۱۳۹۶	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: فرهاد رهبر
پیشین: محمدعلی نجفی	دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ۱۳۹۷–۱۳۹۶	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: محسن رضایی
سِمَت‌های علمی
پیشین: منوچهر نجمی	رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف ۱۳۹۰–۱۳۸۶ ۱۴۰۰–۱۳۹۸	پسین: محمدرضا آراستی
پیشین: محمدنقی عیسایی		پسین: سید علی مدنی‌زاده
پیشین: محمدشریف ملک‌زاده	رئیس مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی ۱۳۹۷–۱۳۹۲	پسین: محمد نهاوندیان