شب‌های برره

شب‌های برره
گونه	کمدی
بازیگران	مهران مدیری سیامک انصاری فلامک جنیدی سعید پیردوست محمد شیری شقایق دهقان محمدرضا هدایتی ساعد هدایتی بهنوش بختیاری هادی کاظمی فاطمه هاشمی اصغر حیدری مختار سائقی علی کاظمی شایان احدی فر حسن شکوهی رضا شفیعی‌جم احمد ایراندوست شهرزاد کمال‌زاده
موسیقی متن	بهرام دهقانیار
آهنگ شروع	مهران مدیری
کشور سازنده	ایران
زبان‌(های) اصلی	فارسی
تعداد قسمت‌ها	۹۲ قسمت (فهرست قسمت‌ها)
تولید
مدت	۴۳ دقیقه
انتشار
شبکه اصلی
آثار مرتبط
بعداز	جایزه بزرگ (مجموعه تلویزیونی)
قبل‌از	باغ مظفر

شب‌های برره یک مجموعه تلویزیونی طنز ایرانی است. این مجموعه به کارگردانی مهران مدیری تولید و از تاریخ دوم مهر ۱۳۸۴ تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۴ هر شب حدود ساعت ۲۰ (و در پایان دوران پخش حدود ساعت ۲۲) از شبکهٔ سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

شب‌های برره در هر قسمت داستانی مستقل را نقل می‌کرد که در روستای خیالی برره و در میان اهالی این روستا اتفاق می‌افتاد.

پخش این مجموعه طبق روال معمول در شب‌های محرم متوقف شد اما در تاریخ ۲۷ بهمن که قرار بود از سر گرفته شود در بخش خبری ساعت ۲۲ شبکهٔ سوم سیما اعلام شد که این مجموعه پایان یافته و قسمت‌های دیگری از این مجموعه پخش نمی‌شود.^∗

تصویربرداری این مجموعه که در مراحل پیش‌تولید «راه‌آهن جابرآباد» نام داشت، از تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۸۴ آغاز شد.^∗

برخی از اصطلاحات و کلمات و افعال ساخته شده توسط نویسندگان خالق روستای برره تا چندین سال در زبان غیررسمی کشور کاربرد داشت و به جرأت می توان گفت که این برنامه یکی از پرطرفدارترین و زیباترین طنزهای چند دهه ی صدا و سینمای ایران است.

خلاصه داستان

کیانوش استقرار زاده سردبیر یک روزنامه دهه ۲۰ است. او با نوشتن مقاله‌ای انتقادی به تبعید در نقاط دوردست ایران محکوم می‌شود. در بین راه در اتفاقاتی توسط یک مار (نشیمن گز) گزیده می‌شود. شیر فرهاد، پسر خان پایین برره او را به برره می‌آورد، وی را درمان می‌کند ولی وقتی میفهمد او فراری است و حکم تیر دارد او را به بالا برره میبرد و...

ویژگی‌های جهان داستانی

وقایع این مجموعه در ایران در زمان رضاشاه اتفاق می‌افتد. البته در داستان‌های متفاوت این مجموعه اشارات زیادی به مسائل روز و مفاهیم امروزی وجود دارد. در قسمت‌هایی از این مجموعه (قسمت هفتاد به بعد) اشاراتی به شخصیت‌ها و موقعیت‌های دیگری که در مجموعه‌های پیشین به کارگردانی مهران مدیری (مانند ساعت خوش) وجود دارد، نیز مشاهده می‌شود.

جلوگیری از ادامه ساخت سریال توسط مراجع قم

حسن شکوهی بازیگر و مدیر تولید سریال شب‌های برره، در گفتگویی با برنا در خصوص شایعه‌هایی که در ارتباط با پایان شب‌های برره در ایام پخش این مجموعهٔ تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاده بود، خاطرنشان ساخت: در آن مقطع شیطنت‌هایی بر روی فیلمنامه توسط خودمان اعمال می‌شد، همین مسئله سبب شد صدا و سیما به درخواست جمعی از مراجع قم از ادامه تولید این اثر بعد از ایام محرم آن سال جلوگیری کند.

وی در همین رابطه افزود: در قرارداد گروه تولید با گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما ساخت ۱۳۵ قسمت ذکر شده بود که بنا به مشکلات رخ داده، تنها ۹۲ قسمت ساخته شد و به دستور مدیران شبکه از ادامه ساخت آن جلوگیری به عمل آمد، هرچند که پس از توقف ساخت این سریال به خاطر مردم و خود سریال سه ماه لوکیشن را آماده ساخت قسمت‌های بعدی کرده بودیم که متأسفانه این اتفاق هیچوقت رخ نداد.

بازیگران

• مهران مدیری در نقش شیرفرهاد برره
• سیامک انصاری در نقش کیانوش استقرار زاده
• شقایق دهقان در نقش سحرناز برره
• محمد شیری در نقش سالار خان
• فلامک جنیدی در نقش شادونه خانم
• حسن شکوهی در نقش ببری خان
• بهنوش بختیاری در نقش لیلون برره
• سعید پیردوست در نقش سردار خان
• فاطمه هاشمی در نقش شاخ شمشاد دوبرره
• رضا شفیعی جم در نقش کیوون بالا برره
• هادی کاظمی در نقش نظام دوبرره
• ساعد هدایتی در نقش جان نثار بالابرری
• اصغر حیدری در نقش دکتر جکول
• محمدرضا هدایتی در نقش یاور طغرل
• مختار سائقی در نقش سرجوخه یار احمدی
• علی کاظمی در نقش بگوری برره
• شایان احدی فر در نقش ملیجک بررو داوچنار
• سیدجلال طباطبایی در نقش تیمور (قهوه چی)
• احمد ایراندوست در نقش شیرفرهاد (غول برره)
• وحید میهن دوست در نقش شاپور (کارمند بخشداری)
• بهشاد مختاری در نقش سهراب (پسر تیمور)
• حمید کاشانی در نقش کولی
• شهرزاد کمال زاده در نقش الینا (خواهر بخشدار سابق برره) (بازیگر میهمان)
• برزو ارجمند (بازیگر مهمان)
• سپند امیرسلیمانی (بازیگر مهمان)

خرزو خان

خرزو خان نام شخصیتی خیالی در مجموعه شب‌های برره بود. هنگامی که نظام دوبرره «گَرد نخود» استفاده می‌کرد و دچار توهم می‌شد خرزو خان را می‌دید. پس از این مجموعه تلویزیونی، «خرزو خان» در زبان عامیانه به شخص نادیدنی، مخفی، شخصیت خیالی یا شخصی که وجود خارجی ندارد گفته می‌شود.

اشارات و کنایات

اخلاق

• در زبان برره‌ای نوعی فعل به عنوان «فعل معکوس» وجود دارد که در آن گوینده در جملهٔ خود دقیقاً افعالی معکوس با نظری که می‌خواهد اعلام کند، انتخاب می‌نماید. مثلاً اگر بخواهد مهمانی که در خانه‌اش است هر چه زودتر آنجا را ترک کند می‌گوید: «تشریف داشته بیدید» («تشریف داشتید»). این نوع فعل در اصل کنایه‌ای به‌نظر می‌رسد به تعارف که به رای اکثریت جزو ویژگی‌های اخلاقی خاص ایرانیان است و در آن فرد به دلایلی منظور واقعی یا درخواست حقیقی خود را به زبان نمی‌آورد.
• در میان برره‌ای‌ها غیبت کردن و رشوه و باج‌گیری ناپسندیده شمرده نمی‌شود.

صرف افعال برره‌ای

در زبان برره‌ای به اول تمام افعال حرف «و» اضافه می‌شود و فعل سوم شخص جمع را به‌طور خاصی صرف می‌کنند. مثلاً فعل «گفتن» را در زبان برره‌ای این گونه صرف می‌کنند: وَگوئَم، وَگوئی، وَگوئَه، وَگوئیم، وَگوئَید، ووی گولنزج.

عوامل ساخت

• سرپرست نویسندگان: پیمان قاسم خانی
• نویسندگان: پیمان قاسم خانی، مهراب قاسم خانی، سروش صحت، بهمن معتمدیان، حمید برزگر، خشایار الوند، امیر مهدی ژوله، بهاره رهنما، محمدرضا آریان و محسن چگینی
• کارگردان: مهران مدیری
• بازیگران: مهران مدیری، سیامک انصاری، رضا شفیعی جم، سعید پیردوست، محمد شیری، شقایق دهقان، محمدرضا هدایتی، ساعد هدایتی، بهنوش بختیاری، فلامک جنیدی، هادی کاظمی، فاطمه هاشمی، علی اصغر حیدری، مختار سائقی، علی کاظمی، شایان احدی فر، سیدجلال طباطبایی، احمد ایراندوست و شهرزاد کمال‌زاده
• تهیه کنندگان: مجید آقاگلیان و حمید آقاگلیان
• تصویربرداری: بابک بذرافشان
• موسیقی: بهرام دهقانیار (خواننده تیتراژ: مهران مدیری)
• ضبط موسیقی، دستیار آهنگساز: ایمان تخمیری
• مدیر چهره‌پردازی: حمید مهین‌دوست
• مدیر تولید: حسن شکوهی
• مجری طرح: محسن چگینی

ارائه شب‌های برره

در سال ۱۳۹۰ شرکت سروش شب‌های برره را به بازار ارائه کرد. شب‌های برره سروش دارای ۵ پک هر کدام به قیمت ۸۵۰۰ تومان و هر پک شامل ۱۲ VCD بود و در کل ۹۰ قسمت داشت.

نظرات دست‌اندرکاران

پیمان قاسم خانی سرپرست نویسندگان این مجموعه، در مصاحبه ای که در سال ۹۶ در برنامه سی و پنج انجام داد، بیان کرد که در طی سال‌هایی که طنز کار کرده، سختگیری‌ها هر سال بیشتر از گذشته شده‌است. او گفت: «زمان ساخت «پاورچین» و «شب‌های برره» بهترین دوران کاری من بود و سریال‌هایی ساخته شد که پس از آن هیچ وقت تکرار نشد. ما سر «پاورچین» دستمان خیلی بازتر بود و در «شب‌های برره» دستمان بسته و بسته‌تر شد. در «پاورچین» خیلی از شوخی‌ها سمبلیک بود، از انواع شوخی‌های سیاسی تا شوخی‌های نیمه جنسی، اما در «شب‌های برره» چهار چشمی مراقبمان بودند و اخطارهای زیادی به ما دادند.»

پانویس

1. ^  بی‌بی‌سی فارسی.
2. ^  وب‌گاه ترفند.
3. ^  روزنامهٔ شرق.

منابع

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی.
• پخش مجموعه شب‌های برره متوقف شد، روزنامهٔ شرق.

پیوند به بیرون

• شب‌های برره در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

نقد، تحلیل و نظرسنجی

• شب‌های برره، در بوته نقد استادان دانشگاه، پژوهشگران و صاحب‌نظران، وب‌گاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• نظرسنجی از مردم در مورد شبهای برره، وب‌گاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

خبر

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی.
• اولیور، کریستین.بازتاب یک سریال ایرانی در رویترز؛ فساد جامعه در «شبهای برره»، ترجمهٰ؟، وب‌گاه روزآنلاین، ۷ دی ۱۳۸۴.

• Iran glued to TV comedy that tackles tough issues, Yahoo News.