شب‌های برره

شب‌های برره
گونه	کمدی
نویسنده	طراح و سرپرست نویسندگان: پیمان قاسم خانی نویسندگان: پیمان قاسم خانی مهراب قاسم خانی خشایار الوند امیر مهدی ژوله سروش صحت
بازیگران	مهران مدیری سیامک انصاری فلامک جنیدی سعید پیردوست محمد شیری شقایق دهقان محمدرضا هدایتی ساعد هدایتی بهنوش بختیاری هادی کاظمی فاطمه هاشمی اصغر حیدری مختار سائقی علی کاظمی شایان احدی فر حسن شکوهی رضا شفیعی‌جم احمد ایراندوست شهرزاد کمال زاده
موسیقی متن	بهرام دهقانیار
آهنگ شروع	مهران مدیری
کشور سازنده	ایران
زبان‌(های) اصلی	فارسی
تعداد قسمت‌ها	۱۳۵ قسمت، ۹۲ قسمت ساخته و پخش شد.
تولید
مدت	۴۳ دقیقه
انتشار
شبکه اصلی
آثار مرتبط
بعداز	جایزه بزرگ (مجموعه تلویزیونی)
قبل‌از	باغ مظفر

شب‌های برره یک مجموعه تلویزیونی طنز ایرانی است. این مجموعه به کارگردانی مهران مدیری تولید و از تاریخ دوم مهر ۱۳۸۴ تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۴ هر شب حدود ساعت ۲۰ (و در پایان دوران پخش حدود ساعت ۲۲) از شبکهٔ سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

شب‌های برره در هر قسمت داستانی مستقل را نقل می‌کرد که در روستای خیالی برره و در میان اهالی این روستا اتفاق می‌افتاد.

پخش این مجموعه طبق روال معمول در شب‌های محرم متوقف شد اما در تاریخ ۲۷ بهمن که قرار بود از سر گرفته شود در بخش خبری ساعت ۲۲ شبکهٔ سوم سیما اعلام شد که این مجموعه پایان یافته و قسمت‌های دیگری از این مجموعه پخش نمی‌شود.^∗

تصویربرداری این مجموعه که در مراحل پیش‌تولید «راه‌آهن جابرآباد» نام داشت، از تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۸۴ آغاز شد.^∗

برخی از اصطلاحات و کلمات و افعال ساخته شده توسط نویسندگان خالق روستای برره تا چندین سال در زبان غیررسمی کشور کاربرد داشت و به جرأت می‌توان گفت که این برنامه یکی از پرطرفدارترین و زیباترین طنزهای چند دههٔ صدا و سیمای ایران است.

خلاصه داستان

کیانوش استقرار زاده سردبیر یک روزنامه دهه ۲۰ است. او با نوشتن مقاله‌ای انتقادی به تبعید در نقاط دوردست ایران محکوم می‌شود. در بین راه در اتفاقاتی توسط یک مار (نشیمن گز) گزیده می‌شود. شیر فرهاد، پسر خان پایین برره او را به برره می‌آورد، وی را درمان می‌کند ولی وقتی می‌فهمد او فراری است و حکم تیر دارد او را به بالا برره می‌برد و…

ویژگی‌های جهان داستانی

وقایع این مجموعه در ایران در زمان رضاشاه اتفاق می‌افتد. البته در داستان‌های متفاوت این مجموعه اشارات زیادی به مسائل روز و مفاهیم امروزی وجود دارد. در قسمت‌هایی از این مجموعه (قسمت هفتاد به بعد) اشاراتی به شخصیت‌ها و موقعیت‌های دیگری که در مجموعه‌های پیشین به کارگردانی مهران مدیری (مانند ساعت خوش) وجود دارد، نیز مشاهده می‌شود.

جلوگیری از ادامه ساخت سریال توسط مراجع قم

حسن شکوهی بازیگر و مدیر تولید سریال شب‌های برره، در گفتگویی با برنا در خصوص شایعه‌هایی که در ارتباط با پایان شب‌های برره در ایام پخش این مجموعهٔ تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاده بود، خاطرنشان کرد: در آن مقطع شیطنت‌هایی بر روی فیلمنامه توسط خودمان اعمال می‌شد، همین مسئله سبب شد صدا و سیما به درخواست جمعی از مراجع قم از ادامه تولید این اثر بعد از ایام محرم آن سال جلوگیری کند.

وی در همین رابطه افزود: در قرارداد گروه تولید با گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما ساخت ۱۳۵ قسمت ذکر شده بود که بنا به مشکلات رخ داده، تنها ۹۲ قسمت ساخته شد و به دستور مدیران شبکه از ادامه ساخت آن جلوگیری به عمل آمد، هرچند که پس از توقف ساخت این سریال به خاطر مردم و خود سریال سه ماه لوکیشن را آماده ساخت قسمت‌های بعدی کرده بودیم که متأسفانه این اتفاق هیچوقت رخ نداد.

بازیگران

• مهران مدیری (شیر فرهاد ، پسر سالار خان)
• سیامک انصاری (کیانوش ، روزنامه نگار تبعید شده)
• شقایق دهقان (سحرناز ، دختر سالار خان)
• محمد شیری (سالار خان ، خان پایین برره)
• فلامک جنیدی (شادونه ، همسر سالار خان)
• حسن شکوهی (ببری خان ، برادر شادونه)
• بهنوش بختیاری (لیلون ، دختر سردار خان)
• سعید پیردوست (سردار خان ، خان بالا برره)
• فاطمه هاشمی (شاخ شمشاد ، همسر سردار خان)
• رضا شفیعی جم (کیوون ، پسر سردار خان)
• هادی کاظمی (نظام دوبرره ، پسر برادر شاخ شمشاد)
• ساعد هدایتی (جان نثار ، خادم سردار خان)
• اصغر حیدری (دکتر جکول ، پزشک برره)
• محمدرضا هدایتی (یاور طغرل ، رئیس ژاندارمری برره)
• مختار سائقی (سرجوخه ، سرباز ژاندارمری)
• علی کاظمی (بگوری ، شاعر برره)
• شایان احدی فر (ملیجک ، هنرمند برره)
• سیدجلال طباطبایی (تیمور ، صاحب کافه شبهای برره)
• احمد ایراندوست (غول برره)
• وحید میهن دوست (شاپور ، کارمند بخش اداری برره)
• بهشاد مختاری (سهراب ، پسر تیمور صاحب کافه شبهای برره)
• حمید کاشانی (کولی ، دستفروش برره)

خرزو خان

خرزو خان نام شخصیتی خیالی در مجموعه شب‌های برره بود. هنگامی که نظام دوبرره «گَرد نخود» استفاده می‌کرد و دچار توهم می‌شد خرزو خان را می‌دید. پس از این مجموعه تلویزیونی، «خرزو خان» در زبان عامیانه به شخص نادیدنی، مخفی، شخصیت خیالی یا شخصی که وجود خارجی ندارد گفته می‌شود.

اشارات و کنایات

اخلاق

• در زبان برره‌ای نوعی فعل به عنوان «فعل معکوس» وجود دارد که در آن گوینده در جملهٔ خود دقیقاً افعالی معکوس با نظری که می‌خواهد اعلام کند، انتخاب می‌نماید. مثلاً اگر بخواهد مهمانی که در خانه‌اش است هر چه زودتر آنجا را ترک کند می‌گوید: «تشریف داشته بیدید» («تشریف داشتید»). این نوع فعل در اصل کنایه‌ای به‌نظر می‌رسد به تعارف که به رأی اکثریت جزو ویژگی‌های اخلاقی خاص ایرانیان است و در آن فرد به دلایلی منظور واقعی یا درخواست حقیقی خود را به زبان نمی‌آورد.
• در میان برره‌ای‌ها غیبت کردن و رشوه و باج‌گیری ناپسندیده شمرده نمی‌شود.

صرف افعال برره‌ای

در زبان برره‌ای به اول تمام افعال حرف «و» اضافه می‌شود و فعل سوم شخص جمع را به‌طور خاصی صرف می‌کنند. مثلاً فعل «گفتن» را در زبان برره‌ای این گونه صرف می‌کنند: وَگوئَم، وَگوئی، وَگوئَه، وَگوئیم، وَگوئَید، ووی گولنزج.

عوامل تولید

• سرپرست نویسندگان: پیمان قاسم خانی
• نویسندگان: پیمان قاسم خانی، مهراب قاسم خانی، سروش صحت، بهمن معتمدیان، حمید برزگر، خشایار الوند، امیر مهدی ژوله، بهاره رهنما، محمدرضا آریان و محسن چگینی
• کارگردان: مهران مدیری
• بازیگران: مهران مدیری، سیامک انصاری، رضا شفیعی جم، سعید پیردوست، محمد شیری، شقایق دهقان، محمدرضا هدایتی، ساعد هدایتی، بهنوش بختیاری، فلامک جنیدی، هادی کاظمی، فاطمه هاشمی، اصغر حیدری ، مختار سائقی، علی کاظمی، شایان احدی فر ، سیدجلال طباطبایی، احمد ایراندوست و شهرزاد کمال‌زاده
• تهیه‌کنندگان: مجید آقاگلیان و حمید آقاگلیان
• تصویربرداری: بابک بذرافشان
• موسیقی: بهرام دهقانیار (خواننده تیتراژ: مهران مدیری)
• ضبط موسیقی، دستیار آهنگساز: ایمان تخمیری
• مدیر چهره‌پردازی: حمید مهین‌دوست
• مدیر تولید: حسن شکوهی
• مجری طرح: محسن چگینی

ارائه شب‌های برره

در سال ۱۳۹۰ شرکت سروش شب‌های برره را به بازار ارائه کرد. شب‌های برره سروش دارای ۵ پک هر کدام به قیمت ۸۵۰۰ تومان و هر پک شامل ۱۲ VCD بود و در کل ۹۰ قسمت داشت.

نظرات دست‌اندرکاران

پیمان قاسم خانی سرپرست نویسندگان این مجموعه، در مصاحبه ای که در سال ۹۶ در برنامه سی و پنج انجام داد، بیان کرد که در طی سال‌هایی که طنز کار کرده، سختگیری‌ها هر سال بیشتر از گذشته شده‌است. او گفت: «زمان ساخت «پاورچین» و «شب‌های برره» بهترین دوران کاری من بود و سریال‌هایی ساخته شد که پس از آن هیچ وقت تکرار نشد. ما سر «پاورچین» دستمان خیلی بازتر بود و در «شب‌های برره» دستمان بسته و بسته‌تر شد. در «پاورچین» خیلی از شوخی‌ها سمبلیک بود، از انواع شوخی‌های سیاسی تا شوخی‌های نیمه جنسی، اما در «شب‌های برره» چهار چشمی مراقبمان بودند و اخطارهای زیادی به ما دادند.»

پانویس

1. ^  بی‌بی‌سی فارسی.
2. ^  وبگاه ترفند.
3. ^  روزنامهٔ شرق.

منابع

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی.
• پخش مجموعه شب‌های برره متوقف شد، روزنامهٔ شرق.

پیوند به بیرون

• شب‌های برره در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

نقد، تحلیل و نظرسنجی

• شب‌های برره، در بوته نقد استادان دانشگاه، پژوهشگران و صاحب‌نظران، وبگاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• نظرسنجی از مردم در مورد شبهای برره، وبگاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

خبر

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی.
• اولیور، کریستین.بازتاب یک سریال ایرانی در رویترز؛ فساد جامعه در «شبهای برره»، ترجمهٰ؟، وبگاه روزآنلاین، ۷ دی ۱۳۸۴.

• Iran glued to TV comedy that tackles tough issues, Yahoo News.

http://fa.ifilmtv.com/News/Content/71698 پخش از شبکه آی فیلم