سیکلیدهای کوتوله آمریکای جنوبی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سیکلیدهای کوتوله آمریکای جنوبی
Apistogramma bitaeniata
Apistogramma hongsloi
رده‌بندی علمی e
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرتوبالگان
راسته: سیکلیدسانان
تیره: سیکلیدماهیان
زیرخانواده: Geophaginae
سرده: Apistogramma
Regan, 1913
گونه نماد
Mesops taeniatus
Günther, 1862
مترادف

Heterogramma Regan, 1906
Pintoichthys Fowler, 1954

سیکلیدهای کوتوله آمریکای جنوبی با نام علمی آپیستوگرام (Apistogramma)، یک سرده بزرگ از ماهیان آب شیرین از خانواده سیکلید است که در آمریکای جنوبی یافت می‌شود، اما معمولاً در آکواریوم‌ها نیز نگهداری می‌شود. آنها سیکلیدهای کوتوله‌ای هستند که بیشتر از جانداران کوچک تغذیه می‌کنند و رفتارهای پرورشی دارند که بسته به گونه دقیق آنها متفاوت است.[۱]

محدوده، وضعیت حفاظتی و زیستگاه[ویرایش]

آپیستوگرام منحصراً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آمریکای جنوبی در مناطق پست شرق رشته کوه آند یافت می‌شوند. بیشترین غنا در غرب حوضه رود آمازون و حوزه اورینوکو است، اما گونه‌هایی در سپر گویان، حوضه آمازون شرقی، رودخانه‌هایی که در شمال برزیل به اقیانوس اطلس می‌ریزند مانند توکانتین و آراگوآیا تا رود پارنایبا و حوضه ریو د لا پلاتا نیز وجود دارد.[۲][۳] اگرچه تعداد کمی از گونه‌ها گسترده هستند، اکثر اعضای این جنس دارای دامنه‌های کوچکی هستند.[۳][۴] تعداد کمی از اعضای این جنس توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت(IUCN) ارزیابی شده‌اند، که عمدتاً یا به‌عنوان کمترین نگرانی (تهدید نشده) یا کمبود داده رتبه‌بندی شده‌اند (اطلاعات محدود موجود مانع از ارزیابی می‌شوند)، اما برخی از گونه‌های آپیستوگرام‌ها در موضعی بالاتر و احتمالاً در معرض تهدید هستند.[۴][۵][۶] اصلی‌ترین تهدیدهای اولیه برای بقای آنها در درجه اول جنگل زدایی است که باعث تغییر در زیستگاه کوچک آن‌ها می‌شود و تهدید مهم دوم آلودگی آب است که بعنوان مثال حفاری‌های نفت یا معدن باعث آلودگی زیستگاه آنها است.[۵][۶]

آپیستوگرام‌ها عموماً در نهرها یا لبه رودخانه‌ها یا دریاچه‌ها زندگی می‌کند. اکثر آنها زیستگاه‌های سرپناه با بستر برگ در کف در آب را با حرکت کم و عمق کم، تا حدود ۴۰ سانتیمتر (۱٫۳ فوت) ترجیح می‌دهند. اگرچه تعداد کمی از گونه‌ها در عمق‌تر، در آب‌های سریع، در زیستگاه‌های بازتر یا در سطح در میان گیاهان شناور دیده می‌شوند.[۲][۷]

ریخت‌شناسی[ویرایش]

آپیستوگرام‌ها سیکلیدهای کوتوله ای هستند که بالغین آنها بسته به گونه دقیق دارای اندازه ای بین ۲ و ۸ سانتیمتر (۰٫۸–۳٫۱ اینچ) هستند. بیشتر گونه‌ها از ظاهری دارای دودیسی جنسی (به شدت دوشکل) هستند، نرها عموماً بزرگ‌تر از ماده‌ها و دارای الگوهای رنگی متفاوتی نسبت به ماده‌ها (که حداقل در هنگام تولید مثل اغلب زرد با نشانه‌های سیاه است) هستند. در تعداد کمی از گونه‌ها این الگو معکوس بوده یا در تعداد اندکی جنسیت‌ها تقریباً مشابه است.[۱][۸][۹] علاوه بر این، آنها اغلب بسته به نوع رفتار به عنوان مثال هنگام جستجوی غذا، پرورش یا در هنگام برخوردهای تهاجمی، تغییر رنگ می‌دهند.[۱۰] گونه‌های کمی از جمله سیکلید کوتوله آقاسیز، سیکلید کوتوله کاکاتو، سیکلید کوتوله خط قرمز و سیکلید کوتوله مک مستر، به طور انتخابی توسط آکواریوم‌ها برای دستیابی به رنگ‌های روشن‌تر از فرم‌های طبیعی و وحشی پرورش داده شده‌اند.[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

رفتار[ویرایش]

آپیستوگرام‌ها همه چیز خوار هستند، اما تمایل به درندگی دارند. غذایی اصلی آنها شامل لارو حشرات آبزی و سایر بی مهرگان کوچک، بچه ماهی، جلبک و بقایای گیاهان است.[۹]

مراقبت از نوزادان در آپیستوگرام‌ها مانند اکثر سیکلیدها بسیار توسعه یافته‌است. تقریباً همه گونه‌ها در شکاف‌ها (غارهای کوچک)، معمولاً در سوراخ‌های کنده‌ها یا شاخه‌های غرق‌شده، یا در انبوه برگهای بستر تخم‌ریزی می‌کنند. تعدادی از استراتژی‌های پرورشی در این جنس وجود دارد. برخی از گونه‌ها در حرمسراهای چندهمسری تولید مثل می‌کنند، در حالی که گونه‌های دیگر جفت‌های تک همسری تشکیل می‌دهند. سه گونه از گونه‌های توصیف‌شده به اسامی A. barlowi , A. megastoma و A. pantalone به روش دهان‌پروری توسط هر دوی والدین یا فقط توسط جنس ماده انجام می‌دهند.[۱۵][۱۶] در بیشتر موارد، صرف نظر از استراتژی پرورش، ماده بیشتر درگیر مراقبت از تخم‌ها و بچه‌ها است، در حالی که نر از قلمرو در برابر شکارچیان دفاع می‌کند.[۸] جنسیت بچه ماهی تحت تأثیر شرایط آب قرار می‌گیرد: در همه گونه‌هایی که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، تعیین جنسیت به دمای آب بستگی دارد، آب گرم تر باعث تولید نر بیشتر می‌شود. همین‌طور در برخی گونه‌ها، آب اسیدی تر (PH پایین‌تر) نیز باعث افزایش نر می‌شود.[۱۷][۱۸]

طبقه‌بندی و گونه‌ها[ویرایش]

سیکلید کوتوله آگاسیز نر
Apistogramma allpahuayo نر
یک جفت سیکلید چتری کوتوله
Apistogramma erythrura نر
یک جفت سیکلید کوتوله پاندای نر و ماده
سیکلید کوتوله سه خط، نر

آپیستوگرام‌ها بخشی از ژئوفاگینی است و نزدیکترین خویشاوندان آن آپیستوگراموئیدها و تائنیاکارا هستند.[۱۹] تا به امروز نزدیک به ۹۳ گونه آپیستوگرام شناخته شده‌است، که آنها را به همراه کرنیسیچلا غنی‌ترین جنس سیکلید در قاره آمریکا می‌کند.[۳] گونه‌های جدید این جنس به‌طور منظم توصیف می‌شوند.[۷] چندین گونه از گونه‌های شناخته‌شده در بیش از یک شکل ظاهر می‌شوند،[۳] و برخی از این گونه‌ها در واقع ممکن است گونه‌های جداگانه‌ای را نشان دهند.[۴] بررسی آرایخ‌شناسی جامع جنس ضروری است. این جنس بر اساس شکل ظاهری و رابطه تبارزایی گونه‌های مختلف، گاهی به زیر گروه‌هایی تقسیم می‌شود.[۳][۴]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Froese, Rainer, and Daniel Pauly, eds. (2019). Species of {{{genus}}} in پایگاه داده ماهی. April 2019 version.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Kullander, S.O. , and E.J.G. Ferreira (2005). Two new species of Apistogramma Regan (Teleostei: Cichlidae) from the rio Trombetas, Pará State, Brazil. Neotrop. ichthyol. 3(3). doi:10.1590/S1679-62252005000300003
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Wise, M. (1 October 2017). "Apistogramma Species List By Species-Groups/Complexes". Apisto sites. Archived from the original on 26 September 2018.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ Tougard, C. , C.R.G. Dávila, U. Römer, F. Duponchelle, F. Cerqueira, E. Paradis, B. Guinand, C.A. Chávez, V. Salas, S. Quérouil, S. Sirvas, and J. -F. Renno (2017). Tempo and rates of diversification in the South American cichlid genus Apistogramma (Teleostei: Perciformes: Cichlidae). PLoS ONE 12(9): e0182618. doi:10.1371/journal.pone.0182618
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Römer, U. , Duponchelle, F. , Vela Diaz, A. , Garcia Davilla, C. , Sirvas, S. , Diaz Catchay, C. & Renno, J. -F. (2011): Apistogramma cinilabra sp. n.: Description of a potentially endangered endemic cichlid species (Teleostei: Perciformes: Cichlidae) from the Departamento Loreto, Peru. Vertebrate Zoology, 61 (1): 3-23.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Römer, U. , Soares, D.P. , García Dávila, C.R. , Duponchelle, F. , Renno, J. -F. & Hahn, I. (2015): Re-description of Apistogramma payaminonis Kullander, 1986, with descriptions of two new cichlid species of the genus Apistogramma (Teleostei, Perciformes, Geophaginae) from northern Peru. Vertebrate Zoology, 65 (3): 305–332.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Staeck, W. , and I. Schindler (2019). Apistogramma psammophila – a new geophagine dwarf cichlid (Teleostei: Cichlidae) from the Rio Atabapo drainage in Colombia and Venezuela. Vertebrate Zoology 69(1): 103-110.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Sleen2017 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ Rodrigues, R.R. , J. Zuanon, K. Del-Claro, and L.N. Carvalho (2012). Reproductive behavior of the Amazonian dwarf cichlid Apistogramma hippolytae Kullander, 1982: offsetting costs and benefits. Acta Ethologica 15(1): 1-7. doi:10.1007/s10211-011-0107-8.
  10. Rodrigues, R.R. , L.N. Carvalho, J. Zuanon, and K. Del-Claro (2009). Color changing and behavioral context in the Amazonian Dwarf Cichlid Apistogramma hippolytae (Perciformes). Neotrop. ichthyol. 7(4). doi:10.1590/S1679-62252009000400013
  11. "Apistogramma agassizii". SeriouslyFish. Retrieved 10 July 2019.
  12. "Apistogramma cacatuoides". SeriouslyFish. Retrieved 10 July 2019.
  13. "Apistogramma hongsloi". dwarfcichlid.com. Retrieved 10 July 2019.
  14. "Apistogramma macmasteri". SeriouslyFish. Retrieved 10 July 2019.
  15. Römer, U.; C.I. Römer; G. Estivals; A.V. Díaz; F. Duponchelle; C.R.G. Dávila; I. Hahn; J. -F. Renn (2017). "Description of a new maternal larvophilic mouth-brooding cichlid species, Apistogramma megastoma sp. n. (Teleostei: Perciformes: Geophaginae), from Loreto, Peru". Vertebrate Zoology. 467 (2): 151–171.
  16. Römer, C.I.; U. Römer; I. Hahn; D.P. Soares (2018). "Beiträge zur Biologie von Apistogramma-Arten: Auch Apistogramma pantalone Römer et al. , 2006 ist ein fakultativer Maulbrüter". DCG-Informationen. 49 (9): 202–211.
  17. Römer, U. , and W. Beisenherz (1996). Environmental determination of sex in Apistogramma (Cichlidae) and two other freshwater fishes (Teleostei). Journal of Fish Biology 48(4): 714-725. doi:10.1111/j.1095-8649.1996.tb01467.x
  18. Ospina-Álvarez, N. , and F. Piferrer (2008). Temperature-dependent sex determination in fish revisited: Prevalence, a single sex ratio response pattern, and possible effects of climate change. PLoS One 3(7): e2837. doi:10.1371/journal.pone.0002837
  19. López-Fernández, H. , R.L. Honeycutt, M.L.J. Stiassny, and K.O. Winemiller (2005). Morphology, molecules, and character congruence in the phylogeny of South American geophagine cichlids (Perciformes, Labroidei). Zoologica Scripta 34(6): 627–651. doi:10.1111/j.1463-6409.2005.00209.x