رولد دال

رولد دال
پاتریسیا نیل و رولد دال
زادروز	۱۳ سپتامبر ۱۹۱۶ لاندالف، کاردیف، ویلز
درگذشت	۲۳ نوامبر ۱۹۹۰ باکینگهام شایر
پیشه	نویسنده، فیلمنامه‌نویس
همسر	پاتریسیا نیل (۱۹۸۳–۱۹۵۳) - فلیسیتی آن کراسلند (۱۹۹۰–۱۹۸۳)
وبگاه
http://www.roalddahl.com
صفحه در وب‌گاه IMDb

رولد دال (به انگلیسی: Roald Dahl)، (۱۳ سپتامبر ۱۹۱۶ - ۲۳ نوامبر ۱۹۹۰)، داستان‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس اهل ویلز بریتانیا و از مشهورترین نویسنده‌های انگلیسی، که والدینش نروژی‌الاصل بودند و اوج شکوفایی او به عنوان نویسنده برای کودکان و بزرگسالان در دهه ۱۹۴۰ بود.

مهم‌ترین آثار او چارلی و کارخانه شکلات سازی، جیمز و هلوی غول پیکر، ماتیلدا و داستان‌های چشم‌نداشتنی است. بیشتر آثار او به فیلم درآمده‌است.

زندگی و مرگ

او در ۱۹۱۶ در لانداف گلامورگان به دنیا آمد. در جنگ جهانی دوم به نیروی هوایی انگلستان در نایروبی پیوست. مدتی در یونان و سوریه خلبان جنگی بود. در ۱۹۴۲ به واشینگتن رفت و نویسندگی را شروع کرد. اولین داستان‌هایش را بر اساس تجربه‌هایش در جنگ در نشریان آمریکایی به چاپ رساند. اما خیلی زود به نوشتن برای کودکان گرایش یافت. آثار او اثر زیادی بر نویسندگان انگلیسی زبان پس از او گذاشت.
دال در سال ۱۹۸۳ کتاب مصور «آسمان گریست» نوشتهٔ تونی کلیفتون را نقد کرد که در مورد جنگ سال ۱۹۸۲ لبنان بود و اسرائیلی‌ها را به تصویر می‌کشید که با بمباران اهداف غیرنظامی هزاران نفر از ساکنان بیروت را قتل‌عام می‌کردند. در نقد دال عنوان شده بود که این کتاب باعث می‌شود خوانندگان «به شدت ضد اسرائیل» شوند و در آن نوشته بود: «من ضد یهود نیستم، ضد اسرائیل هستم.» دال در سال ۱۹۸۳ به یک خبرنگار گفت: «خصلتی در سرشت یهودی وجود دارد که باعث تنفر از آن‌ها می‌شود… منظورم این است که هیچ وقت بی‌دلیل ضدیت با چیزی در جایی پدیدار نمی‌شود؛ حتی شخص نفرت‌انگیز و پستی چون هیتلر هم بی‌دلیل به آن‌ها گیر نداده بود.»
او در سال ۱۹۸۳ برندهٔ جایزهٔ ویت برد شد و در نوامبر ۱۹۹۰ درگذشت. مجلهٔ تایمز او را «یکی از پرخواننده‌ترین و تأثیرگذارترین نویسندگان نسل ما» نامید و نوشت: «کودکان عاشق داستان‌های رولد دال هستند و او را نویسندهٔ محبوب خود می‌دانند… داستان‌های او آثار کلاسیک آینده خواهند بود.»

آثار

کتاب‌های کودکان

• گرملین‌ها (۱۹۴۳)
• جیمز و هلوی غول پیکر (۱۹۶۱)
• چارلی و کارخانه شکلات سازی (۱۹۶۴)
• انگشت جادویی (۱۹۶۶)
• آقای روباه شگفت‌انگیز (۱۹۷۰)
• چارلی و آسانسور شیشه‌ای بزرگ (۱۹۷۲)
• دنی، قهرمان جهان (۱۹۷۵)
• کروکودیل عظیم (۱۹۷۸)
• سرزنش‌ها (۱۹۸۰)
• داروی شگفت‌انگیز جورج (۱۹۸۱)
• غول بزرگ مهربان (۱۹۸۲)
• جادوگرها (۱۹۸۳)
• من و زرافه و پلی (۱۹۸۵)
• ماتیلدا (۱۹۸۸)
• کال تشپ (۱۹۹۰)
• مینپین‌ها (۱۹۹۱)
• کشیش نیبلزویک (۱۹۹۱)
• پسر

شعر کودکان

• ترانه‌های آشوبگر (۱۹۸۲)
• حیوانات کثیف (۱۹۸۳)
• شوربای ترانه‌ها (۱۹۸۹)

داستان‌های بزرگسالان

رمان‌ها

• گاهی هرگز: قصه‌ای برای سوپرمن (۱۹۴۸)
• عمو اسوالد من (۱۹۸۰)

مجموعه داستان‌های کوتاه

• ده داستان آگهی‌ها و پرواز (۱۹۴۹)
• کسی مثل تو (۱۹۵۳)
• ببوس ببوس (۱۹۶۰)
• بیست و نه بوسه از طرف رولد دال (۱۹۶۹)
• داستان‌های چشم‌نداشتنی (۱۹۷۹) (با ترجمه گیتا گرکانی در ایران منتشر شده‌است)
• داستان‌های چشم‌نداشتنی دیگر (۱۹۸۰)
• بهترین داستان‌های رولد دال (۱۹۷۸)
• داستان‌های ارواح (۱۹۸۳)
• مینی بوس رولد دال (۱۹۸۶)
• آه، راز شیرین زندگی ام (۱۹۸۹)
• مجموعه داستان‌های کوتاه رولد دال (۱۹۹۱)

غیرداستانی

• گنج میلدنهال
• پسر، داستان‌هایی از کودکی
• تنها رفتن
• سرخک، بیماری خطرناک
• خاطرات در جیپسی هاوس
• راهنمای ایمنی راه آهن
• سال من

نمایشنامه‌ها

• عسل‌ها (۱۹۵۵)
• ویلی وانکا (۲۰۰۷)

فیلمنامه‌ها

• ۳۶ ساعت (۱۹۶۵)
• فقط دو بار زندگی می‌کنی (۱۹۶۷)
• چیتی چیتی بنگ بنگ (۱۹۶۸)
• شبکاو (۱۹۷۱)

پیوند به بیرون

• http://www.roalddahl.com/home/grown-ups
• Philip Howard, "Dahl, Roald (1916–1990)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, May 2006 http://www.oxforddnb.com/view/article/39827 بازبینی شده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۷