ذبح اسلامی

ورودی یک فروشگاه بقالی اسلامی در سن آنتونیو، تگزاس. تبلیغ روی دیوار نوشته: «رمضان مبارک. گوشت گوسفند حلال. ۵۰۰ گرم به قیمت یک دلار و ۷۹ سنت»

ذبح اسلامی یا ذبیحه یا ذبح حلال به مجموعه دستورهایی گفته می‌شود که در دین اسلام برای طرز ذبح و آماده‌سازی و پخت انواع غذا توصیه شده است. ریشه قرآنی این دستورات فقهی از آیات سوره مائده و سوره بقره استخراج شده.

روش ذبح

قصاب‌ها در حال تمیزکردن یک نفر شتر پس از ذبح اسلامی.

در اسلام، ذبح حیوانات آبزی مستثنی شده است و بیشتر در مورد پستانداران و پرندگان حلال‌گوشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، با جسم برنده رگ‌های گردنی حیوان بریده شده و خروج خون از سر و گردن صورت می‌گیرد. شرایط ذبح حلال به شرح زیر است:

1. حیوان مورد نظر باید حلال گوشت باشد.
2. فرد ذبح کننده باید معتقد به یکی از ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت، اسلام) باشد. هرچند در میان علمای اسلامی در این مورد همچنان بحث است.
3. در هنگام ذبح، باید نام خدا آورده شود.

بحث‌ها

تفاوت با ذبح غیراسلامی

بعضی از کشورهای غربی و غیر اسلامی، مخالف ذبح اسلامی هستند و چنین شیوه‌ای را برای کشتن حیوانات، عذاب دهنده می‌دانند امّا برخی دیگر معتقدند که اگر حیوانی به درستی ذبح شود، پس از چند ثانیه در حالتی از خماری فرومی‌رود و دست و پا زدنش تنها ناشی از واکنشهای عصبی است.

این در حالی است که قطع نخاع حیوان در هنگام ذبح، شلیک گلوله به مغز او یا وارد آوردن شوک الکتریکی به بدنش، (که در بیشتر کشورهای غیر اسلامی انجام می‌شود) موجب قطع ضربان قلب می‌شود. در این صورت، مقداری قابل توجّه از خون در رگها و موی‌رگ‌ها باقی می‌ماند که فساد پذیری گوشت را بالا می‌برد. در بسیاری از منابع اسلامی، به مواردی مانند خوشرفتاری با حیوانات، تیز بودن چاقو، سرعت عمل در ذبح و… اشاره شده‌است تا حیوان کمتر عذاب بکشد.

اغلب ادعا شده‌است که رعایت ذبح اسلامی اثرات خاص مفیدی در گوشت به جای می‌گذارد. با اینحال برخی منابع این ادعاها را رد کرده‌اند. طبق یک پژوهش حیوانی که اول به مغز او شلیک شده و بعد ذبح شده‌است همانقدر خون از دست می‌دهد که حیوان ذبح شده طبق دستور اسلام.

در بررسی محققان دانشگاه بریستول مشخص شد در ذبح اسلامی گرچه سر حیوان بریده می‌شود، اما به محض ایستادن قلب، خون شروع به لخته شدن کرده و میزان بسیاری از آن در بدن می‌ماند و از لحاظ خروج خون تفاوتی با ذبح غیراسلامی ندارد. البته در ذبح اسلامی است که مری، نای و دو شاهرگ جدا گشته و طناب نخاعی جدا نمی‌شود. در اینصورت با رفتن خون از بدن دام، مغز به علت فشار خون پایین به قلب فرمان می‌دهد که با سرعت بیشتری به تپیدن پرداخته و باعث می‌شود که تماماً خون از بدن دام خارج شود.

ممنوعیت

گفتنی است پارلمان هلند در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۱ انجام ذبح اسلامی و یهودی را در آن کشور به منظور کاهش درد و رنج حیوانات در زمان کشتن آنها ممنوع کرد. مسلمانان و یهودیان پس از اعتراض به این قانون، از آن مستثنی شدند به شرطی که ذبح به گونه‌ای باشد که حیوان ظرف ۴۰ ثانیه بیهوش شود.

در دانمارک نیز ذبح اسلامی و کشروت به کلی ممنوع است.

نظر اهل سنت

اهل سنت ذبیحه اهل توحید (مسلمان، یهودی و مسیحی) را حلال می‌دانند به شرطی که طبق دستور اسلام، قبل از مرگ سر بریده شده باشد. همچنین استفاده از شوک الکترونیکی و داروی بیهوشی به شرطی که قبل از سربریدن موجب مرگ حیوان نشود، اختلالی در حلال بودن گوشت به وجود نمی‌آورد.

در دیگر ادیان

در دیگر ادیان نیز مشابه چنین دستورهایی دیده می‌شود. برای نمونه در آیین یهود دستورهایی چون کشروت را می‌توان دید.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

پیوند به بیرون

• گزارشی از مشکلات تأمین فراورده‌های ذبح اسلامی در خارج ایران
• قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در ایران