بوردتلا پرتوسیس
| بوردتلا پرتوسیس | |
|---|---|
| |
| تصویر میکروسکوپی باکتری‌های بوردتلا پرتوسیس پس از رنگ‌آمیزی گرم | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | باکتری‌ها |
| شاخه: | Pseudomonadota |
| رده: | بتاپروتئوباکتریا |
| راسته: | Burkholderiales |
| زیرراسته: | کورینه باکترینه |
| تیره: | Alcaligenaceae |
| سرده: | بوردتلا |
| گونه: | بوردتلا پرتوسیس |
| نام دوبخشی | |
| Bordetella pertussis (Bergey et al. (1923) Moreno-López)1952
| |
بوردتلا پرتوسیس (Bordetella pertussis) یک باکتری از نوع کوکوباسیل گرم-منفی، هوازی، بیماری‌زا و دارای پوشینه از سردهٔ بوردتلا و عامل ایجاد سیاه‌سرفه است. این باکتری مانند بوردتلا برانشیسپتیکا می‌تواند ساختاری تاژک‌مانند را بیان کند. این در حالی است که در گذشته به‌عنوان یک باکتری غیرمتحرک دسته‌بندی می‌شد.[۱] عوامل بیماری‌زایی این باکتری عبارت‌اند از توکسین سیاه‌سرفه، توکسین آدنیلات سیکلاز، هماگلوتینین رشته‌ای، پرتاکتین، مژک و سیتوتوکسین نای.
این باکتری توسط قطرات موجود در هوا پخش می‌شود. دورهٔ عفونت آن به‌طور متوسط ۷ تا ۱۰ روز (محدودهٔ ۶ تا ۲۰ روز) است.[۲][۳] انسان تنها مخزن شناخته‌شدهٔ بوردتلا پرتوسیس است.[۴] ژنوم کامل این باکتری متشکل از ۴٬۰۸۶٬۱۸۶ جفت‌باز در سال ۲۰۰۳ منتشر شد.[۵] در مقایسه با نزدیک‌ترین خویشاوند آن بوردتلا برانشیسپتیکا، اندازهٔ ژنوم بسیار کاهش یافته است. این موضوع عمدتاً به‌دلیل سازگاری با یک گونه میزبان (انسان) و از دست دادن قابلیت بقا در بیرون از بدن میزبان است.[۶]
آرایه‌شناسی[ویرایش]
سردهٔ بوردتلا شامل ۹ گونه است: بوردتلا پرتوسیس, بوردتلا پاراپرتوسیس، بوردتلا برانشیسپتیکا , بوردتلا هینزی، بوردتلا ایویوم، بوردتلا هومسی، بوردتلا تریماتوم، بوردتلا انسورپی و بوردتلا پتری.[۶]
بوردتلا پرتوسیس، بوردتلا پاراپرتوسیس و بوردتلا برانشیسپتیکا یک گروه فیلوژنتیکی نزدیک به هم را تشکیل می‌دهند. بوردتلا پاراپرتوسیس باعث بیماری مشابه سیاه‌سرفه در انسان می‌شود و بوردتلا برانشیسپتیکا طیفی از میزبانان پستاندار از جمله انسان را مبتلا می‌کند و باعث ایجاد طیفی از اختلالات تنفسی می‌شود.[۶]
انتقال[ویرایش]
سیاه‌سرفه یک عفونت بسیار مسری دستگاه تنفسی است، اما برای این‌که بوردتلا پرتوسیس در یک جمعیت باقی بماند، این باکتری به یک زنجیرهٔ انتقال بدون وقفه نیاز دارد، زیرا هیچ میزبان دیگری به‌جز انسان وجود ندارد و باکتری‌ها در محیط زنده نمی‌مانند.[۷]
پیشگیری[ویرایش]
واکسن سیاه‌سرفه از نیمهٔ دوم سدهٔ بیستم به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.[۸][۹] به کسانی که این واکسن‌ها را تزریق می‌کنند، توصیه می‌شود که دوزهای بعد را نیز دریافت کنند، زیرا این واکسن‌ها تنها برای حدود ۶ سال ایجاد ایمنی می‌کنند. [۱۰]
درمان[ویرایش]
سیاه‌سرفه با ماکرولیدها، برای مثال اریترومایسین درمان می‌شود. درمان زمانی موثرتر است که در دورهٔ کمون یا دورهٔ کاتارال شروع شود.[۹][۱۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ Hoffman, Casandra L.; Gonyar, Laura A.; Zacca, Federico; Sisti, Federico; Fernandez, Julieta; Wong, Ting; Damron, F. Heath; Hewlett, Erik L. (2019-05-14). "Bordetella pertussis Can Be Motile and Express Flagellum-Like Structures". mBio. 10 (3): e00787–19. doi:10.1128/mBio.00787-19. ISSN 2150-7511. PMC 6520453. PMID 31088927.
- ↑ Heymann DL, ed. (2008). Pertussis; in Control of Communicable Diseases Manual (19th ed.). Washington DC: American Public Health Association. p. 457. ISBN 978-0-87553-189-2.
- ↑ "Relevé épidémiologique hebdomadaire (Online) = Weekly epidemiological record | WorldCat.org". search.worldcat.org (به انگلیسی). Retrieved 2024-04-05.
- ↑ Havers FP, Moro PL, Hariri S, Skoff T (2015). "Pertussis". In Atkinson W, Wolfe S, Hamborsky J (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases: The Pink Book (13th ed.). Centers for Disease Control and Prevention, Public Health Foundation.
- ↑ Parkhill, Julian; Sebaihia, Mohammed; Preston, Andrew; Murphy, Lee D.; Thomson, Nicholas; Harris, David E.; Holden, Matthew T. G.; Churcher, Carol M.; Bentley, Stephen D. (Summer 2003). "Comparative analysis of the genome sequences of Bordetella pertussis, Bordetella parapertussis and Bordetella bronchiseptica". Nature Genetics. 35 (1): 32–40. doi:10.1038/ng1227. ISSN 1061-4036. PMID 12910271.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ Locht C (2007). Bordetella: molecular microbiology. Wymondham: Horizon Bioscience. ISBN 978-1-904933-31-1. OCLC 159579443.
- ↑ Trainor EA, Nicholson TL, Merkel TJ (November 2015). "Bordetella pertussis transmission". Pathogens and Disease. 73 (8): ftv068. doi:10.1093/femspd/ftv068. PMC 4626651. PMID 26374235.
- ↑ Sealey, Katie L.; Belcher, Thomas; Preston, Andrew (Spring 2016). "Bordetella pertussis epidemiology and evolution in the light of pertussis resurgence". Infection, Genetics and Evolution: Journal of Molecular Epidemiology and Evolutionary Genetics in Infectious Diseases. 40: 136–143. doi:10.1016/j.meegid.2016.02.032. ISSN 1567-7257. PMID 26932577.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Organisation mondiale de la santé; World Health Organization (1998). Relevé épidémiologique hebdomadaire (Online) = Weekly epidemiological record. Organisation mondiale de la sante. OCLC 301147153.
- ↑ Wang J, Gao J, Fan H, Guo H, Yin Z, Dong M, Huang X (April 2023). "Multiple rib and vertebral fractures associated with Bordetella pertussis infection: a case report". BMC Infectious Diseases. 23 (1): 212. doi:10.1186/s12879-023-08189-w. PMC 10080936. PMID 37024849.
- ↑ Finger H, von Koenig CH (1996). "Bordetell". In Baron S (ed.). Medical Microbiology (4th ed.). Galveston (TX): University of Texas Medical Branch at Galveston. ISBN 978-0-9631172-1-2. PMID 21413270.
