بسیج
سازمان بَسیج مستضعفین که با نام نیروی مقاومت بسیج هم شناخته میشود در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان روح الله خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت. به اعضای این سازمان بسیجی میگویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق میشود كه داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ ميليونی تحت پوشش سپاه در میآيد. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته «بسیج عادی»، «بسیج فعال» و «بسیج ویژه» يا «پاسداران افتخاری» تقسيم ميشوند.[۱] در جنگ ایران و عراق از بسیجیان بیشتر برای ارسال به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبههها استفاده میشد.
تشکیل
بسیج مستضعفین با فرمان آیتالله خمینی در ۵ آذر ۱۳۵۸ تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد ابتدا مدتی مجد و پس از آن سالک فرمانده بسیج بودند. محمدعلی رحمانی از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می کرد وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاهها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاههای مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان ارتش بیست میلیونی به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری سپاه محمد حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج مستضعفین بود. پس از درگذشت خمینی فشار سپاه برای تبدیل بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از بسیج و تغییر ساختار نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید.
ساختار تشکیلاتی
نیروهای بسیج ایران از بدو تأسیس تا پایان مسئولیت سردار سید یحیی صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودهاند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار گردید، و حسین تائب در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران فرماندهی بسیج به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد.
عزیز جعفری با دستهبندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم، تهدید نیمهسخت (شورشهای مردمی بدون سلاح گرم[۲]، تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۳]) و تهدید سخت (شورشهای مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمهسخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی محول میکند.[۴]
تشكل ها
- بسيج دانش آموزي
- بسيج دانشجويي
- بسيج جامعه پزشكي
- بسيج جامعه مهندسين
- بسيج اساتيد
- بسيج خواهران
- بسيج ادارات
بودجه
براساس قانون برنامه چهارم توسعه بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شدهاست.[۵] بگفته فرمانده بسیج و نشریه «صبح صادق» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷ ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و بصورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شدهاست.[۶] در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.[۷]
در سال ۱۳۸۳ به منظور تامین منابع مالی و ارزی و رفع سریع مشکلات درمانی و خدماتی توانبخشی جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز گردانهای عاشورا و الزهرای بسیج معادل ۳۵۰ میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی به بسیج اختصاص یافت.[۸]
اهداف
اهداف بسيج مستضعفين به نقل از وبگاه آن به شرح زير است:
- تحقق فرمايش روح الله خميني مبني بر تشكيل هسته هاي حزب الله
- ايجاد توانايي ها و آمادگي هاي لازم دفاعي در آحاد مردم در دفاع از كشور
- ايجاد توانايي هاي لازم رزمي در نيروهايي كه توانايي شركت در عمليات هاي كلاسيك و بزرگ را دارند
- ايجاد توانايي هاي لازم در آحاد مردم بمنظور كمك به هنگام بروز بلايا و حوادث غير پيشبيني
- كمك به دولت در امر سازندگي
نیروی انسانی
بسیج در سراسر کشور ۱۱ میلیون نیروی داوطلب دارد. براساس تحقیق «مرکز استراتژی و تحقیقات بینالملل» در واشنگتن بسیج ۹۰۰ هزار نیروی فعال و ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره دارد. به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل میکنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته میشود.[۹] عضويت هاي بسيج به گروه هاي زير تقسيم مي گردد:
- بسيجي عادي: عموم اقشار معتقد به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران هستند كه پس از گذراندن دوره آموزش عمومي به عضويت بسيج درآمده و سازماندهي مي گردند.
- بسيجي فعال: آن دسته از بسيجيان عادي داوطلب هستند كه واجد شرايط لازم بوده و پس از گذراندن دوره هاي آموزشي سازمان دهي شده و با سپاه همكاري مي كنند.
- بسيجيان ويژه: اين گروه كه به پاسدار افتخاري هم شناخته مي شوند افرادي هستند كه صلاحيت هاي يك پاسدار را دارا مي باشند و پس از گذراندن آموزش هاي لازم در اين زمينه سازماندهي ميگردند.[۱۰]
حقوق بشر
سربازی کودکان
- بسیج از افراد زیر هیجده سال «داوطلب» در طول جنگ ایران و عراق استفاده میکرد، این سازمان همچنان از افراد زیر هیجده سال به صورت داوطلب استفاده میکند.[۱۱][۱۲]
رخدادها
- براساس گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر، قوه قضائیه ایران در سال ۲۰۰۷ حکم سابق محکومیت شش بسیجی که درسال ۲۰۰۲ پنج نفر را کشته بودند را معلق کرد[۱۳]
- موضوع مرگ زهرا بنییعقوب که در سال ۸۶ پس از بازداشت، در بازدشتگاه بسیج جان خود را ازدست داد مساله ساز شد. مسئولین این موضوع را خود کشی اعلام کردند ولی برخی از افراد از جمله خانواده بنی یعقوب با رد موضوع خودکشی اعلام کردند که بعضی مدارک ارئه شده توسط مقامات مربوطه دستکاری شده است[۱۴]
انتخابات
انتخابات نهم ریاست جمهوری
مهدی کروبی در سال ۱۳۸۴ بسیج را متهم به دخالت درانتخابات ریاست جمهوری به نفع محمود احمدی نژاد کرد.[۱۵] برخی از اصلاح طلبان نیز نیروهای بسیج را متهم به دخالت درانتخابات به نفع احمدی نژاد حتی از طریق تخلفات انتخاباتی میکنند. ولی اصولگرایان این موضوع را رد میکنند. منتقدان معتقدند که بسیج از طریق تشکیلات سازمانی خود عملاً در امر انتخابات مداخله جناحی میکند. [۱۶]
انتخابات دهم ریاست جمهوری
در انتخابات دهم ریاست جمهوری نیز میرحسین موسوی با نوشتن نامه ای به سید علی خامنهای اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و سپاه در انتخابات نشان داد.[۱۷] هم چنین بگفتهٔ سازمان عفو بینالملل، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستانها جمع میکند و به مکانی نامعلوم انتقال میدهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستانها را نمیدهند. به گزارش دیدبان حقوق بشر «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشتبامها، شبانه به خانههای مردم یورش میبرند، با شکستن در خانهها بهزور وارد خانههایشان میشوند، لوازم شخصی آنان را درهم میشکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار میدهند.» [۱۸] حسین طائب، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کردهاست افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زدهاند که برخی از این افراد دستگیر شدهاند. همچنین طائب استدلال میکند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.[۱۸]
یک نوار ویدیویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار بریتانیا منتشر شدهاست، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع خیابان آزادی و خیابان جناح را از پشتبام به سمت مردم نشان میدهد؛ تیراندازیای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کردهاست ولی تأکید میکند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع میکند.[۱۸]
سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رییس ستاد کل نیروهای مسلح در نامهای که خطاب به امام غایب شیعیان حجت بن حسن (مهدی) نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحهای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکردهاند و کسانی را که کشته شدهاند کشتههای دروغی خواند. وی مدعی شد که: در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهرهای جدید که چندان هم بیارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداختهاند.[۱۹][۲۰] بهدنبال فعالیتهای نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بینالملل در بیانیهای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.[۱۸]
احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهراتکنندگان توسط لباسشخصیها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: مگر راهپیمایان غیر قانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آنها نیز لباسشخصی بودند.[۲۱]
عملیات استشهادی
بسیج برای مقابله با حمله نظامی آمریکا به ایران، احتمال استفاده از عملیات استشهادی را مطرح کرده است.[۲۲] درآبان ۱۳۸۴ بسیج دانشجویی دانشگاه شاهرود صدها فرم شرکت داوطلبانه درعملیات استشهادی را دراختیار داوطلبان قرار داد.[۲۳] بسیج عملیات استشهادی خود را همانند اقدام رضای کرمانی در ترور ناصر الدین شاه اعلام کردهاست.[۲۴]
پانویس
- ↑ «بیانیه سپاه درباره فعالیت سیاسی بسیج».
- ↑ کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط
- ↑ :: Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم ::
- ↑ مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | 09.11.2008
- ↑ افزایش ۵/۲۹ درصدی بودجه دفاعی روزنامه شرق، ۱۱ بهمن ۱۳۸۴
- ↑ افزایش ۲۰۰ درصدی بودجه پایگاههای بسیجوبگاه رادیوفردا
- ↑ ۲۴۲ میلیارد تومان کاهش بودجه آموزش و پرورش روزنامه سرمایه، ۲۵ مرداد ۱۳۸۸
- ↑ مخالفت دولت با برداشت مجلس از حساب ارزیوبگاه بی بی سی فارسی
- ↑ ایران:نیروهای شبه نظامی برای نا آرامیهای شهری آماده میشوند وبگاه رادیو اروپا آزاد
- ↑ انواع عضويت در بسيج، سايت رسمي بسيج مستضعفين.
- ↑ Child Soldiers Global Report ۲۰۰۸ - Iran unhcr
- ↑ گزارش ۲۰۰۸:ایرانوبگاه ائتلاف برای توقف سربازی کودکان
- ↑ اعتراض دیده بان حقوق بشر به دستگیری جوانان در ایرانوبگاه بی بی سی فارسی
- ↑ انتشار «رنجنامه» والدین زهرا بنییعقوب وبگاه رادیو زمانه
- ↑ کروبی پسر آیتالله خامنهای را به دخالت در انتخابات متهم کرد وبگاه بی بی سی فارسی
- ↑ 'تقلب در انتخابات' ریاست جمهوری؛ موضوعی که نظام را رها نمیکند وبگاه بی بی سی فارسی
- ↑ نامه میرحسین موسوی به آیت الله خامنه ای
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ ۱۸٫۳ رادیو فردا پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در|مقاله=
وجود دارد (کمک); از|مقاله=
صرفنظر شد (کمک) بازیابیشده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹. - ↑ رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات
- ↑ آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی :: احمدی مقدم: بیبیسی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند
- ↑ عملیات استشهادی در برابر حمله نظامی آمریکاوبگاه آفتاب نیوز
- ↑ برگزاری همایش استشهادیون در دانشگاه شاهرود
- ↑ همبستگی خود را با یگان استشهادی اعلام میکنیموبگاه خبر گزاری مهر
پیوند به بیرون
- بسیج را بهتر بشناسیم (دویچه وله فارسی)
- تصویری از تلاش بسجیان برای شکستن درب دانشگاه تهران و ورود به آن مجله تایم
- آخرين پيام حضرت روحالله در سالگرد تشكيل بسيج ساجد