تکیه (موسیقی)
تِکیه از اصطلاحات موسیقی و از نت‌های زینت در موسیقی سنتی ایرانی است.
شکل و طریقهٔ اجرا[ویرایش]
تکیه، یک نُتِ کوچک معادل کشش زمانی یک نت سه‌لاچنگ است که به شکل «ᴕ» یا به شکل یک دایرهٔ کوچک «ᵒ» در زیر یا روی نت‌های اصلی قرار می‌گیرد.[۱] تکیه تزئین کوچکی است که در ابتدا یا بین دو نت قرار می‌گیرد. از تداوم تکیه‌ها «تحریر» به‌وجود می‌آید.[۲] وقتی نت‌ها یک در میان با تکیه اجرا می‌شوند، علامت تکیه را می‌توان بین دو نت گذاشت که در این‌صورت تکیه متعلق به نتِ اول است.[۳] تکیه‌ها گاهی در زیر یا روی نت‌های هم‌نام قرار قرار می‌گیرند و با فاصلهٔ دوم اجرا می‌شوند. تکنیک و توانایی سازها در اجرای تکیه‌ها مؤثرند.[۴]
پیشینه[ویرایش]
علامت تکیه (ᴕ) از جمله علامت‌هایی است که توسط علینقی وزیری برای نوشتن حالت خاص آن در قطعات موسیقی ایرانی پیشنهاد و ایجاد شد. پس از وزیری، شاگردان او از جمله ابوالحسن صبا نیز این علامت‌ها را بکار گرفته و تکمیل کردند.[۵]
یادکردها[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ستایشگر، مهدی (۱۳۸۱). واژه‌نامهٔ موسیقی ایران‌زمین. ج. ۱. تهران: اطلاعات. شابک ۹۶۴۴۲۳۳۰۴۲.
- وزیری، علینقی (۱۳۷۹). تئوری موسیقی. تهران: صفی‌علیشاه. شابک ۹۶۴۵۶۲۶۷۵۷.
- کیانی، مجید (۱۳۷۱). هفت دستگاه موسیقی ایران. تهران: ایران صدا.
| دستگاه‌ها | |
|---|---|
| آوازها | آواز ابوعطا • آواز دشتی • آواز افشاری • آواز بیات ترک (بیات زند) • آواز بیات اصفهان • آواز بیات کرد • آواز شوشتری (در برخی منابع) |
| مقام‌ها | |
| ردیف‌ها | |
| گوشه‌ها | |
| تئوری موسیقی | |
| فرم‌ها | |
| مقالات مرتبط | |
