دین و باروری: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
ابرابزار، اصلاح ارقام |
ابرابزار |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
{{col-end}}]] |
{{col-end}}]] |
||
'''باروری و دین''' ({{lang-en|Fertility and religion}}) [[باروری]] اغلب در بسیاری از داستان‌های اساطیری ذکر شده‌است. در [[اسطوره]]ها، خدایان باروری در نظام‌های [[باور|اعتقادی]] یا [[دین|ادیان]] مختلف وجود دارند. [[دین]] یکی از نظام‌های ارزشی و فرهنگی است که به نگرش و باور افراد و پیروانشان نسبت به باروری و کنترل جمعیت تأثیر می‌گذارد.<ref name="ewdtp">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=زارع | نام=سعید | نام خانوادگی۲=هاشمی | نام۲=حکیمه | عنوان=تأثیر دین بر سیاست‌های جمعیتی و باروری | ژورنال=فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | جلد=5 | شماره=10 | issn=2322-2506 | صفحه=81–95 | پیوند=http://journals.rihu.ac.ir/article_1011.html | زبان=en | تاریخ بازبینی=2022-11-12}}</ref> |
'''باروری و دین''' ({{lang-en|Fertility and religion}}) [[باروری]] اغلب در بسیاری از داستان‌های اساطیری ذکر شده‌است. در [[اسطوره]]ها، خدایان باروری در نظام‌های [[باور|اعتقادی]] یا [[دین|ادیان]] مختلف وجود دارند. [[دین]] یکی از نظام‌های ارزشی و فرهنگی است که به نگرش و باور افراد و پیروانشان نسبت به باروری و کنترل جمعیت تأثیر می‌گذارد. در [[یهودیت]]، [[مسیحیت]]، و برخی دیگر از [[دین‌های ابراهیمی]]، دستوری فرهنگی و دستور الهی است که در [[سفر پیدایش]] ۱:۲۸ یافت می‌شود، که در آن [[خدا]] پس از آفرینش جهان و هر چه در آن است، وظیفه پر کردن و تسلیم کردن و حکومت بر زمین را بر عهده بشر می‌گذارد.<ref>Mare, H.W. , 1973. [https://www.etsjets.org/files/JETS-PDFs/16/16-3/16-3-pp139-147_JETS.pdf The Cultural Mandate and the New Testament Gospel Imperative]. ''[[مجله انجمن الهیات انجیلی]]'', ''16'', pp. 139-47.</ref><ref name="Wagner1998">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=73JKAwAAQBAJ&q=%22Cultural+mandate%22&pg=PA12|title=Church Growth and the Whole Gospel: A Biblical Mandate|author=Wagner|first=C. Peter|date=1998|isbn=978-1-57910-201-2|pages=12–|author-link=سی. پیتر واگنر}}</ref> دستور فرهنگی شامل جمله «[[بارور باشید و کثیر شوید]] و زمین را پر سازید و در آن تسلط نمایید، و بر ماهیان دریا و پرندگان آسمان و همهٔ حیواناتی که بر زمین می‌خزند، حکومت کنید.» فرمان فرهنگی به [[آدم و حوا]] داده شد.<ref name="Wagner1998"/><ref name="ewdtp">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=زارع | نام=سعید | نام خانوادگی۲=هاشمی | نام۲=حکیمه | عنوان=تأثیر دین بر سیاست‌های جمعیتی و باروری | ژورنال=فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | جلد=5 | شماره=10 | issn=2322-2506 | صفحه=81–95 | پیوند=http://journals.rihu.ac.ir/article_1011.html | زبان=en | تاریخ بازبینی=2022-11-12}}</ref> |
||
== تأثیر == |
== تأثیر == |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
کالیون گلدشایدر در کتاب ''جمعیت، نوسازی و ساختار اجتماعی'' [۱۹۷۱] فرض می‌کند که دین از طریق دو مکانیسم مرکزی بر باروری تأثیر می‌گذارد: ویژگی‌های اجتماعی گروه مذهبی و الهیات خاص. برای مثال، در مورد [[کلیسای کاتولیک|کاتولیک‌ها]]، [[مورمون‌ها]] و [[ادیان سنتی آفریقایی|دین‌های بومی آفریقایی]]، ارتباط بین اصول الهیات خاص و نگرش‌ها و پیامدهای باروری مشخص شده‌است.<ref name="xwt00"/> |
کالیون گلدشایدر در کتاب ''جمعیت، نوسازی و ساختار اجتماعی'' [۱۹۷۱] فرض می‌کند که دین از طریق دو مکانیسم مرکزی بر باروری تأثیر می‌گذارد: ویژگی‌های اجتماعی گروه مذهبی و الهیات خاص. برای مثال، در مورد [[کلیسای کاتولیک|کاتولیک‌ها]]، [[مورمون‌ها]] و [[ادیان سنتی آفریقایی|دین‌های بومی آفریقایی]]، ارتباط بین اصول الهیات خاص و نگرش‌ها و پیامدهای باروری مشخص شده‌است.<ref name="xwt00"/> |
||
; تأثیر در تحصیلات زن |
|||
در میان بسیاری از عوامل تعیین‌کننده باروری که در کشورهای توسعه‌یافته مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، میزان تحصیلات و وابستگی مذهبی عوامل مهم و متضاد هستند. در حالی که سطح باروری با تعلقات مذهبی افزایش می‌یابد، با سطح تحصیلات زنان کاهش می‌یابد.<ref name="a6l3i">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Peri-Rotem | نام=Nitzan | عنوان=Fertility differences by education in Britain and France: The role of religion | ژورنال=Population | جلد=75 | شماره=1 | تاریخ=2020-07-22 | issn=0032-4663 | صفحه=9–36 | پیوند=https://www.cairn-int.info/article-E_POPU_2001_0009--fertility-differences-by-education-in.htm | زبان=en | تاریخ بازبینی=2022-11-13}}</ref> |
در میان بسیاری از عوامل تعیین‌کننده باروری که در کشورهای توسعه‌یافته مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، میزان تحصیلات و وابستگی مذهبی عوامل مهم و متضاد هستند. در حالی که سطح باروری با تعلقات مذهبی افزایش می‌یابد، با سطح تحصیلات زنان کاهش می‌یابد.<ref name="a6l3i">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Peri-Rotem | نام=Nitzan | عنوان=Fertility differences by education in Britain and France: The role of religion | ژورنال=Population | جلد=75 | شماره=1 | تاریخ=2020-07-22 | issn=0032-4663 | صفحه=9–36 | پیوند=https://www.cairn-int.info/article-E_POPU_2001_0009--fertility-differences-by-education-in.htm | زبان=en | تاریخ بازبینی=2022-11-13}}</ref> |
||
; [[نقش جنسیتی]] |
|||
در نتیجه پژوهشی که در [[پاکستان]] انجام شد مشخص شده است که برای زنان، مادری نه تنها منبع موقعیت و قدرت است، بلکه تنها راه تضمین امنیت زناشویی زنان است. در این کشور روابط ضعیف زناشویی بر هویت اجتماعی، امنیت یا قدرت مردان تأثیری ندارد. زنان همچنین نسبت به مردان با پیامدهای روانی، اجتماعی، عاطفی و جسمی شدیدتری از بی‌فرزندی مواجه هستند.<ref name="a11be">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Mumtaz | نام=Zubia | نام خانوادگی۲=Shahid | نام۲=Umber | نام خانوادگی۳=Levay | نام۳=Adrienne | عنوان=Understanding the impact of gendered roles on the experiences of infertility amongst men and women in Punjab | ژورنال=Reproductive Health | ناشر=Springer Science and Business Media LLC | جلد=10 | شماره=1 | تاریخ=2013-01-15 | issn=1742-4755 | doi=10.1186/1742-4755-10-3 | زبان=en | صفحه=}}</ref> |
|||
== ادیان == |
== ادیان == |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۹: | ||
=== یهودیت === |
=== یهودیت === |
||
اهمیت باروری در کتاب مقدس اشاره شده‌است: «بارور |
اهمیت باروری در کتاب مقدس اشاره شده‌است: «[[بارور باشید و کثیر شوید]] و زمین را پر کنید» ([[سفر پیدایش]] ۱:۲۸) اولین فرمانی بود که پس از خلقت آدم به او داده شد. به همین ترتیب، «او جهان را برای ویران شدن نیافرید، بلکه برای سکنه شدن» ([[کتاب اشعیا]] ۴۵:۱۸) [[راحل|راحیل]]، همسر دوم [[یعقوب]] به او گفت: «به من فرزندان بده، وگرنه من مرده‌ام» ([[سفر پیدایش]] ۳۰:۱) مبنای اهمیت باروری برای [[یهودیت ارتدکس|یهودیان ارتدکس]] است.<ref name="vftxv">{{یادکرد وب | نام خانوادگی=Orman | نام=Emma | عنوان=Religious Attitudes to Fertility: A Jewish View - Harley Street Fertility Clinic | وبگاه=Fertility Plus - Harley Street Fertility Clinic | تاریخ=2018-12-12 | پیوند=https://www.fertilityplus.org.uk/religious-attitudes-to-fertility-a-jewish-view/ | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2022-11-12}}</ref> |
||
=== اسلام === |
=== اسلام === |
||
[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]] یکی از فواید و حکمت‌های ازدواج را از دیدگاه [[قرآن]]، بقای نسل انسان و حفظ حیات نوع بشر می‌داند. یکی از آیاتی که مفسران در آن غرض از ازدواج را به‌طور عمده تولید مثل و زاد و ولد، دانسته‌اند، آیه ۲۲۳ [[بقره]] است. این آیه در مقام بیان مسئله زناشویی و تولید نسل برای بقای نوع انسان، مرد را مانند کشاورز بذرافشان و زن را چون کشتزاری می‌داند که نطفه مرد در رحم او رشد می‌کند و زن با تولید فرزند مایه بقای نسل آدمی است.<ref name="po8tk">{{یادکرد وب | عنوان=تحلیل آموزه‌های قرآن و تورات در ارتباط با فرزندآوری و افزایش جمعیت | وبگاه= جامعه مجازی تدبر در قرآن کریم | پیوند=http://tadabbor.org/print.aspx?Page=Article&AID=29831 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2022-11-15}}</ref> |
[[سید محمدحسین طباطبایی|علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]] یکی از فواید و حکمت‌های ازدواج را از دیدگاه [[قرآن]]، بقای نسل انسان و حفظ حیات نوع بشر می‌داند. یکی از آیاتی که مفسران در آن غرض از ازدواج را به‌طور عمده تولید مثل و زاد و ولد، دانسته‌اند، آیه ۲۲۳ [[بقره]] است. این آیه در مقام بیان مسئله زناشویی و تولید نسل برای بقای نوع انسان، مرد را مانند کشاورز بذرافشان و زن را چون کشتزاری می‌داند که نطفه مرد در رحم او رشد می‌کند و زن با تولید فرزند مایه بقای نسل آدمی است.<ref name="po8tk">{{یادکرد وب | عنوان=تحلیل آموزه‌های قرآن و تورات در ارتباط با فرزندآوری و افزایش جمعیت | وبگاه= جامعه مجازی تدبر در قرآن کریم | پیوند=http://tadabbor.org/print.aspx?Page=Article&AID=29831 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2022-11-15}}</ref> |
||
== آمار == |
== آمار == |
||
نسخهٔ ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۱۲
| ۸–۷ بچه ۷–۶ بچه ۶–۵ بچه ۵–۴ بچه | ۴–۳ بچه ۳–۲ بچه ۲–۱ بچه ۱–۰ بچه |
باروری و دین (انگلیسی: Fertility and religion) باروری اغلب در بسیاری از داستان‌های اساطیری ذکر شده‌است. در اسطوره‌ها، خدایان باروری در نظام‌های اعتقادی یا ادیان مختلف وجود دارند. دین یکی از نظام‌های ارزشی و فرهنگی است که به نگرش و باور افراد و پیروانشان نسبت به باروری و کنترل جمعیت تأثیر می‌گذارد. در یهودیت، مسیحیت، و برخی دیگر از دین‌های ابراهیمی، دستوری فرهنگی و دستور الهی است که در سفر پیدایش ۱:۲۸ یافت می‌شود، که در آن خدا پس از آفرینش جهان و هر چه در آن است، وظیفه پر کردن و تسلیم کردن و حکومت بر زمین را بر عهده بشر می‌گذارد.[۱][۲] دستور فرهنگی شامل جمله «بارور باشید و کثیر شوید و زمین را پر سازید و در آن تسلط نمایید، و بر ماهیان دریا و پرندگان آسمان و همهٔ حیواناتی که بر زمین می‌خزند، حکومت کنید.» فرمان فرهنگی به آدم و حوا داده شد.[۲][۳]
تأثیر
ایمان و نفوذ مذهبی می‌توانند بر میزان باروری کل در سطوح فردی و کشوری تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، در کنفرانس جمعیت سازمان ملل در قاهره در سال ۱۹۹۴، رهبران واتیکان و مسلمانان با جنبه‌های تنظیم خانواده، به‌ویژه سقط جنین و استقلال زنان مخالفت کردند. افزایش ایمان مذهبی با رشد جمعیت در بخش‌هایی از جهان همراه بوده‌است. بر اساس نظرسنجی پیمایش ارزش‌های جهانی، نوریس و اینگلهارت و ۷۳ کشور را به‌عنوان «سکولارترین»، «معتدل‌ترین» یا «مذهبی‌ترین» رتبه‌بندی کردند. میانگین میزان باروری کل در ۱۹۷۰–۱۹۷۵ برای سکولارترین کشورها ۲٫۸ کودک، برای متوسط ۳٫۳ و برای بیشتر مذهبی‌ها ۵٫۴ بود. مقادیر مربوط در سال‌های ۲۰۰۰–۲۰۰۵ ۱٫۸، ۱٫۷ و ۲٫۸ بودند. چندین مطالعه دیگر نیز نشان می‌دهد که دینداری طرفدار میزان باروری کل بالا است.[۴] در سال ۲۰۲۱ در نتیجه پژوهشی که توسط گروه علوم زیستی و محیطی دانشگاه گوتنبرگ در کشورهای جنوب صحرای آفریقا صورت گرفته آمده‌است: یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهد که دین بر باروری و استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری تأثیر می‌گذارد. این تأثیر در اسلام و دین‌های بومی آفریقایی در مقایسه با مسیحیت بیشتر بوده‌است. علاوه بر این، سایر عوامل مهم اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی بر باروری و پیشگیری از بارداری تأثیر می‌گذارند. تحصیلات، اقتصاد و دسترسی به تنظیم خانواده با دینداری رابطه منفی دارد، اما قدرت این رابطه بسته به دین، محل سکونت و منطقه به‌طور کلی متفاوت است.[۵]
شرط تأثیر
کوین مک‌کوئیلن در مقاله چه زمانی مذهب بر باروری تأثیر می‌گذارد؟ (۲۰۰۴) نوشته‌است: دین زمانی نقش مؤثری ایفا می‌کند که سه شرط برآورده شود:[۶]
- اول، دین حاوی هنجارهای رفتاری اثرگذار بر باروری باشد.
- دوم، دین ابزاری برای انتقال این ارزش‌ها و ترویج تبعیت داشته باشد.
- سوم، دین جزء اصلی هویت اجتماعی پیروانش را تشکیل بدهد.[۷]
مکانیسم
کالیون گلدشایدر در کتاب جمعیت، نوسازی و ساختار اجتماعی [۱۹۷۱] فرض می‌کند که دین از طریق دو مکانیسم مرکزی بر باروری تأثیر می‌گذارد: ویژگی‌های اجتماعی گروه مذهبی و الهیات خاص. برای مثال، در مورد کاتولیک‌ها، مورمون‌ها و دین‌های بومی آفریقایی، ارتباط بین اصول الهیات خاص و نگرش‌ها و پیامدهای باروری مشخص شده‌است.[۶]
- تأثیر در تحصیلات زن
در میان بسیاری از عوامل تعیین‌کننده باروری که در کشورهای توسعه‌یافته مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، میزان تحصیلات و وابستگی مذهبی عوامل مهم و متضاد هستند. در حالی که سطح باروری با تعلقات مذهبی افزایش می‌یابد، با سطح تحصیلات زنان کاهش می‌یابد.[۸]
در نتیجه پژوهشی که در پاکستان انجام شد مشخص شده است که برای زنان، مادری نه تنها منبع موقعیت و قدرت است، بلکه تنها راه تضمین امنیت زناشویی زنان است. در این کشور روابط ضعیف زناشویی بر هویت اجتماعی، امنیت یا قدرت مردان تأثیری ندارد. زنان همچنین نسبت به مردان با پیامدهای روانی، اجتماعی، عاطفی و جسمی شدیدتری از بی‌فرزندی مواجه هستند.[۹]
ادیان
تشویق به باروری در مزدیسنا
جان هینلز استاد دین‌شناسی تطبیقی تشویق به باروری در دستورهای دینی مزدیسنا را به این صورت شرح می‌دهد: طبق جهان‌بینی دینی مزدیسنا این جهان به خدا تعلق دارد، پس رهبانیت یا ریاضت‌طلبی و کناره‌گیری از آن گناه است. اگر مشخصهٔ خدا آفرینندگی و افزایش‌بخشی است، پس وظیفهٔ دینی آدمیان کار برای افزایش آفرینش خوب از طریق کشاورزی و پیشه‌وری و ازدواج است. تجرد گناه است زیرا مانع آفرینش خوب است. سقط جنین و همجنس‌گرایی نیز گناه به‌شمار می‌روند، زیرا این اعمال به گونه‌ای مؤثر مانع تحقق هدف واقعی که همان افزایش آفرینش خوب است، می‌شوند.[۱۰]
یهودیت
اهمیت باروری در کتاب مقدس اشاره شده‌است: «بارور باشید و کثیر شوید و زمین را پر کنید» (سفر پیدایش ۱:۲۸) اولین فرمانی بود که پس از خلقت آدم به او داده شد. به همین ترتیب، «او جهان را برای ویران شدن نیافرید، بلکه برای سکنه شدن» (کتاب اشعیا ۴۵:۱۸) راحیل، همسر دوم یعقوب به او گفت: «به من فرزندان بده، وگرنه من مرده‌ام» (سفر پیدایش ۳۰:۱) مبنای اهمیت باروری برای یهودیان ارتدکس است.[۱۱]
اسلام
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان یکی از فواید و حکمت‌های ازدواج را از دیدگاه قرآن، بقای نسل انسان و حفظ حیات نوع بشر می‌داند. یکی از آیاتی که مفسران در آن غرض از ازدواج را به‌طور عمده تولید مثل و زاد و ولد، دانسته‌اند، آیه ۲۲۳ بقره است. این آیه در مقام بیان مسئله زناشویی و تولید نسل برای بقای نوع انسان، مرد را مانند کشاورز بذرافشان و زن را چون کشتزاری می‌داند که نطفه مرد در رحم او رشد می‌کند و زن با تولید فرزند مایه بقای نسل آدمی است.[۱۲]
آمار
روندهای مذهبی جهانی که در پیش‌بینی‌های جمعیتی جدید توسط مرکز تحقیقات پیو برجسته شده‌اند. در سطح جهان، مسلمانان بالاترین نرخ باروری را دارند، به‌طور متوسط ۳٫۱ فرزند به ازای هر زن - بسیار بالاتر از سطح جایگزینی (۲٫۱)، حداقلی که معمولاً برای حفظ یک جمعیت پایدار لازم است. باروری هندوها (۲٫۴) مشابه میانگین جهانی (۲٫۵) است. در سراسر جهان، باروری یهودیان (۲٫۳ فرزند برای هر زن) نیز بالاتر از سطح جایگزینی است. همه گروه‌های دیگر سطح باروری بسیار پایینی برای حفظ جمعیت خود دارند: ادیان عامیانه (۱٫۸ فرزند به ازای هر زن)، سایر ادیان (۱٫۷)، غیروابستگان (۱٫۷) و بودایی‌ها (۱٫۶).[۱۴]
پیش‌بینی جمعیت
مشخصات دینی جهان به سرعت در حال تغییر است، که عمدتاً به دلیل تفاوت در نرخ باروری و اندازه جمعیت جوانان در میان ادیان اصلی جهان، و همچنین به دلیل تغییر عقاید مردم است. در طول چهار دهه آینده:
- مسیحیان بزرگ‌ترین گروه مذهبی باقی خواهند ماند، اما اسلام سریعتر از هر دین بزرگ دیگری رشد خواهد کرد. اگر روند فعلی ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ تعداد مسلمانان تقریباً برابر با تعداد مسیحیان در سراسر جهان خواهد بود.
- آتئیست‌ها، آگنوستیک‌ها و سایر افرادی که به هیچ دینی وابسته نیستند - اگرچه در کشورهایی مانند ایالات متحده و فرانسه افزایش می‌یابد - سهم رو به کاهشی از کل جمعیت جهان را تشکیل خواهند داد.
- جمعیت جهانی بودایی تقریباً به همان اندازه ای خواهد بود که در سال ۲۰۱۰ بود، در حالی که جمعیت هندوها و یهودیان بیشتر از امروز خواهند بود.
- در اروپا، مسلمانان ۱۰ درصد از کل جمعیت را تشکیل خواهند داد.
- هند اکثریت هندو را حفظ خواهد کرد، اما همچنین بیشترین جمعیت مسلمان را در بین کشورهای جهان خواهد داشت و از اندونزی پیشی می‌گیرد.
- در ایالات متحده، مسیحیان از بیش از سه چهارم جمعیت در سال ۲۰۱۰ به دو سوم در سال ۲۰۵۰ کاهش خواهند یافت و یهودیت دیگر بزرگ‌ترین دین غیر مسیحی نخواهد بود. تعداد مسلمانان در ایالات متحده بیشتر از افرادی است که بر اساس دین خود را یهودی معرفی می‌کنند
- از هر ۱۰ مسیحی در جهان، چهار نفر در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند.[۱۴]
پانویس
- ↑ Mare, H.W. , 1973. The Cultural Mandate and the New Testament Gospel Imperative. مجله انجمن الهیات انجیلی, 16, pp. 139-47.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Wagner, C. Peter (1998). Church Growth and the Whole Gospel: A Biblical Mandate. pp. 12–. ISBN 978-1-57910-201-2.
- ↑ زارع, سعید; هاشمی, حکیمه. "تأثیر دین بر سیاست‌های جمعیتی و باروری". فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی (به انگلیسی). 5 (10): 81–95. ISSN 2322-2506. Retrieved 2022-11-12.
- ↑ Götmark, Frank; Andersson, Malte (2020-02-22). "Human fertility in relation to education, economy, religion, contraception, and family planning programs". BMC Public Health (به انگلیسی). Springer Science and Business Media LLC. 20 (1). doi:10.1186/s12889-020-8331-7. ISSN 1471-2458.
- ↑ Turner, Nicola (2020-02-22). "Influence of Religion and Religiosity on Fertility and Contraceptive Use in Continental Sub-Saharan Africa: A Comprehensive Review" (به انگلیسی).
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Cranney, Stephen (2015-02-13). "The Association Between Belief in God and Fertility Desires in Slovenia and the Czech Republic". Perspectives on Sexual and Reproductive Health (به انگلیسی). Guttmacher Institute. 47 (2). doi:10.1363/47e2915. ISSN 1538-6341.
- ↑ McQuillan, Kevin (2004). "When Does Religion Influence Fertility?". Population and Development Review (به انگلیسی). Wiley. 30 (1). doi:10.1111/j.1728-4457.2004.00002.x. ISSN 0098-7921.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Peri-Rotem, Nitzan (2020-07-22). "Fertility differences by education in Britain and France: The role of religion". Population (به انگلیسی). 75 (1): 9–36. ISSN 0032-4663. Retrieved 2022-11-13.
- ↑ Mumtaz, Zubia; Shahid, Umber; Levay, Adrienne (2013-01-15). "Understanding the impact of gendered roles on the experiences of infertility amongst men and women in Punjab". Reproductive Health (به انگلیسی). Springer Science and Business Media LLC. 10 (1). doi:10.1186/1742-4755-10-3. ISSN 1742-4755.
- ↑ هینلز، شناخت اساطیر ایران، ۱۹۲.
- ↑ Orman, Emma (2018-12-12). "Religious Attitudes to Fertility: A Jewish View - Harley Street Fertility Clinic". Fertility Plus - Harley Street Fertility Clinic (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-12.
- ↑ «تحلیل آموزه‌های قرآن و تورات در ارتباط با فرزندآوری و افزایش جمعیت». جامعه مجازی تدبر در قرآن کریم. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۵.
- ↑ «افزایش دوبرابر جمعیت افغانستان تا سال 2050». افغان پیپر. ۳۱ تیر ۱۳۹۵.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Wormald, Benjamin (2015-04-02). "The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-15.
منابع
- هینلز، جان (۱۳۷۵). شناخت اساطیر ایران. ترجمهٔ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: نشر چشمه. شابک ۹۶۴-۶۱۹۴-۰۶-۰.
پیوند به بیرون
- "The Changing Global Religious Landscape". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (به انگلیسی). 2017-04-05. Retrieved 2022-11-12.
- * Peri-Rotem, Nitzan (2021-02-15). "Religion as a moderating factor in the education-fertility relationship". N-IUSSP (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-12.
- * Götmark, Frank; Andersson, Malte (2020-02-22). "Human fertility in relation to education, economy, religion, contraception, and family planning programs". BMC Public Health (به انگلیسی). Springer Science and Business Media LLC. 20 (1). doi:10.1186/s12889-020-8331-7. ISSN 1471-2458.
- Wolfinger, Nicholas H. "America's Growing Religious-Secular Fertility Divide". Institute for Family Studies (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-12.