فرهنگ آنندراج: تفاوت میان نسخه‌ها
میثاق عبادی (بحث | مشارکت‌ها) متن صریح موجود در فرهنگ فارسی عمید |
منبع؟ |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''فرهنگ آنَنْدراج''' یکی از [[فرهنگ لغت|فرهنگ‌های]] [[زبان فارسی]] نوشته‌شده در [[سده ۱۹ (میلادی)|سده نوزدهم میلادی]] و از کامل‌ترین و منظم‌ترین فرهنگ‌های زبان فارسی عصر خود است. |
|||
'''فرهنگ آنَنْدراج''' کتاب لغات فارسی به فارسی است که در 1306 قمری توسط محمد شاه متخلص به شاد پسر غلام محیی الدین که میر منشی مهاراجه آنندراج راجه ولایت ویجی نگر بود، تالیف شده است. این فرهنگ شامل لغات فارسی، ترکی و عربی است و شواهدی از شعر و نثر هم دارد. این فرهنگ، لغات فارسی را به ترتیب حروف الفباء و لغات تاززی را نیز به ترتیب الفبائی کلمات در بر دارد. لغات فارسی را اغلب به شواهد شعری آراسته است. به برخی اصطلاحات مفید و متداول عامه اشارت کرده و مترادفات بسیاری از کلمات را آورده و از مباحث دستوری و صرف و نحوی آنها سخن گفته است. |
|||
این کتاب به اشاره ابن راجه و به نام او (آنندراج) نوشته شده است. کار تألیف کتاب در [[۱۲۶۷]] خورشیدی (برابر با [[۱۳۰۶ (قمری)|۱۳۰۶]] قمری و [[۱۸۸۸ (میلادی)|۱۸۸۸]] میلادی) به پایان رسید و یک سال بعد، در سه جلد بزرگ به [[قطع رحلی]] به هزینهٔ مهاراجه آنندراج در چاپخانهٔ نولکشور [[لکنو|لکهنو]] به چاپ رسید. |
این فرهنگ را [[محمد پادشاه]] متخلص به «شاد» فرزند غلام محیی‌الدین، میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر، راجهٔ ایالت [[ویجی‌نگر]] از ایالات [[دکن]] [[هندوستان]]، بر اساس چند کتاب لغت دیگر گردآوری کرده‌است. این کتاب به اشاره ابن راجه و به نام او (آنندراج) نوشته شده است. کار تألیف کتاب در [[۱۲۶۷]] خورشیدی (برابر با [[۱۳۰۶ (قمری)|۱۳۰۶]] قمری و [[۱۸۸۸ (میلادی)|۱۸۸۸]] میلادی) به پایان رسید و یک سال بعد، در سه جلد بزرگ به [[قطع رحلی]] به هزینهٔ مهاراجه آنندراج در چاپخانهٔ نولکشور [[لکنو|لکهنو]] به چاپ رسید. |
||
این فرهنگ در سال [[۱۳۳۵]] خورشیدی در هفت جلد به کوشش [[محمد دبیرسیاقی]] در تهران منتشر شد و در [[۱۳۶۳]] تجدید چاپ شد. |
این فرهنگ در سال [[۱۳۳۵]] خورشیدی در هفت جلد به کوشش [[محمد دبیرسیاقی]] در تهران منتشر شد و در [[۱۳۶۳]] تجدید چاپ شد. |
||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۲۳:۴۱
فرهنگ آنَنْدراج یکی از فرهنگ‌های زبان فارسی نوشته‌شده در سده نوزدهم میلادی و از کامل‌ترین و منظم‌ترین فرهنگ‌های زبان فارسی عصر خود است.
این فرهنگ را محمد پادشاه متخلص به «شاد» فرزند غلام محیی‌الدین، میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر، راجهٔ ایالت ویجی‌نگر از ایالات دکن هندوستان، بر اساس چند کتاب لغت دیگر گردآوری کرده‌است. این کتاب به اشاره ابن راجه و به نام او (آنندراج) نوشته شده است. کار تألیف کتاب در ۱۲۶۷ خورشیدی (برابر با ۱۳۰۶ قمری و ۱۸۸۸ میلادی) به پایان رسید و یک سال بعد، در سه جلد بزرگ به قطع رحلی به هزینهٔ مهاراجه آنندراج در چاپخانهٔ نولکشور لکهنو به چاپ رسید.
این فرهنگ در سال ۱۳۳۵ خورشیدی در هفت جلد به کوشش محمد دبیرسیاقی در تهران منتشر شد و در ۱۳۶۳ تجدید چاپ شد.
محمّد پادشاه چون بر زبان انگلیسی احاطه داشته، فرهنگ‌های معتبر انگلیسی را سرمشق خویش قرار داده و با تألیف مجموعه مترادفات و فرهنگ آنندراج در عرصه فرهنگ‌نویسی به زبان فارسی خدمتی درخور توجّه کرده است؛ زیرا هر یک از این دو فرهنگ ویژگیهایی دارد که پیش از آن در فرهنگ‌های فارسی سابقه نداشته‌است.[۱] این فرهنگ مشتمل بر واژه‌های فارسی، ترکی و عربی است و شواهدی از شعر و نثر در بر دارد. بسیاری از لغات فارسی با شواهد شعری آراسته شده‌اند. همچنین در این کتاب به برخی اصطلاحات مفید و متداول عامه اشاره شده و مترادفات بسیاری از کلمات آورده شده‌اند. گاهی نیز از مباحث دستوری و صرف و نحوی آنها سخن به میان آمده.
فرهنگ آنندراج نخستین بار در حیات مؤلّف در سه جلد در هند به چاپ رسیده و نسخه‌ای از آن در کتاب‌خانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود که در آغاز نخستین جلد آن چند برگ هست که در بیشتر نسخه‌های دیگر موجود نیست.[۲]
پانویس
- ↑ ذاکرالحسینی، محسن، افزوده‌های فرهنگ آنندراج. «نامه فرهنگستان» زمستان ۱۳۷۶ - شماره ۱۲. (از صفحه ۵۳ تا ۶۳).
- ↑ همان.
منابع
- مقاله در وبگاه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- حسن عمید (۱۳۸۹)، فرهنگ فارسی عمید (جیبی)، تهران: راه رشد، شابک ISBN ۹۷۸-۶۰۰-۵۰۰۹-۶۷-۵ مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid character (کمک) پارامتر|چاپ=اضافه است (کمک)
| قبل از سال ۱۰۰۰ قمری |
|  |
|---|---|---|
| ۱۰۰۱ تا ۱۲۰۰ قمری |
| |
| ۱۲۰۰ قمری به‌بعد |
| |
| معاصر |
| |
| سایر | ||