امثال و حکم: تفاوت میان نسخهها
ظاهر
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
− رده:فولکلور، + رده:کتابهای ۱۳۱۰ (هاتکت) |
جز تمیزکاری و اصلاح متن با استفاده از AWB |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Amsalo alhakam.jpg|بندانگشتی|150px|چپ|جلد امثال و حکم]] |
[[پرونده:Amsalo alhakam.jpg|بندانگشتی|150px|چپ|جلد امثال و حکم]] |
||
کتاب '''امثال و حکم''' در سال ۱۳۱۰ کتاب قطور چهار جلدی به تالیف [[علی اکبر دهخدا]] است که در تهران منتشر شد. این مجموعه دارای نزدیک به ۵۰هزار امثال و حکم ([[ضرب المثل]]) و کلمات قصار و ابیات متفرقهاست. مطالب به ترتیب الفبا تنظیم یافته و ضرب المثلها شرح و تفسیر شدهاست<ref>http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=96944</ref> و بین سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۰ جمعآوری شدند و منتشر شد.<ref>http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/508488</ref> |
کتاب '''امثال و حکم''' در سال ۱۳۱۰ کتاب قطور چهار جلدی به تالیف [[علی اکبر دهخدا]] است که در تهران منتشر شد. این مجموعه دارای نزدیک به ۵۰هزار امثال و حکم ([[ضرب المثل]]) و کلمات قصار و ابیات متفرقهاست. مطالب به ترتیب الفبا تنظیم یافته و ضرب المثلها شرح و تفسیر شدهاست<ref name="tebyan.net">http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=96944</ref> و بین سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۰ جمعآوری شدند و منتشر شد.<ref name="noormags.com">http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/508488</ref> |
||
دهخدا، از خرد سالگی به گردآوری امثال عوام، کوشش کرده بود.<ref |
دهخدا، از خرد سالگی به گردآوری امثال عوام، کوشش کرده بود.<ref name="noormags.com"/> |
||
== بخشهای کتاب == |
== بخشهای کتاب == |
||
بخش بزرگ تر کتاب (۹۷ درصد آن) عبارت از ضرب المثلهای مکتوب ادیبانه، کلمات قصار و اشعاری از قدمای شاعران ایران یا شاعران [[فارسی زبان]] و تنها ۳درصد آن ضرب المثلهای عامیانهاست.<ref |
بخش بزرگ تر کتاب (۹۷ درصد آن) عبارت از ضرب المثلهای مکتوب ادیبانه، کلمات قصار و اشعاری از قدمای شاعران ایران یا شاعران [[فارسی زبان]] و تنها ۳درصد آن ضرب المثلهای عامیانهاست.<ref name="tebyan.net"/> |
||
== منابع کتاب == |
== منابع کتاب == |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
# «مجموعهٔ مختصر امثال» چاپ هندوستان که یک صد ضرب المثل از آن اقتباس کردهاست. |
# «مجموعهٔ مختصر امثال» چاپ هندوستان که یک صد ضرب المثل از آن اقتباس کردهاست. |
||
# «جامع التمثیل» که در هند و در سدهٔ ۱۱هجری چاپ شده و دهخدا نزدیک به سیصد مثل از آن در کتاب خود آوردهاست. |
# «جامع التمثیل» که در هند و در سدهٔ ۱۱هجری چاپ شده و دهخدا نزدیک به سیصد مثل از آن در کتاب خود آوردهاست. |
||
# «شاهد صادق»که یک مجموعهٔ هندی است و دهخدا توجه ویژهای به آن نداشته و به نقل از چند مثال از آن بسنده کردهاست.<ref |
# «شاهد صادق»که یک مجموعهٔ هندی است و دهخدا توجه ویژهای به آن نداشته و به نقل از چند مثال از آن بسنده کردهاست.<ref name="tebyan.net"/> |
||
== شیوه جمعآوری مطالب == |
== شیوه جمعآوری مطالب == |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
* مؤلف مفهوم ضربالمثل را با مفهوم کلمات کوتاه حکیمانه و اخلاقی در هم ریختهاست. |
* مؤلف مفهوم ضربالمثل را با مفهوم کلمات کوتاه حکیمانه و اخلاقی در هم ریختهاست. |
||
* دهخدا در تألیف خود بیش از هزار عبارت عربی آوردهاست که بیشتر آیات قرآن و احادیث نبوی و کلمات منسوب به [[امامان شیعه]] و امثال و نظایر آنهاست. |
* دهخدا در تألیف خود بیش از هزار عبارت عربی آوردهاست که بیشتر آیات قرآن و احادیث نبوی و کلمات منسوب به [[امامان شیعه]] و امثال و نظایر آنهاست. |
||
* چهلوپنج هزار بیت از شاعران کلاسیک (از جمله پنجهزار بیت از فردوسی، چهار هزار بیت از سعدی، دو هزار و پانصد بیت از [[نظامی گنجهای]]، دو هزار و پانصد بیت از [[اسدی طوسی]]، دو هزار و پانصد بیت از جلال الدین رومی) در کتاب جمعآوری شدهاست. بیشتر این بیتها شکلهای گوناگون یک ضرب المثل است که هر شاعری به سلیقهٔ خود و با بیانی خاص به نظم در آوردهاست. تعمیم مفهوم ضربالمثل تا بدین میزان هرگز جایز نیست و تنها عباراتی را که مال خاص و بیتردید مردم بوده (خواه فولکلوری و خواه ادبی) می توان در زمرهٔ ضربالمثلها به شمار آورد. با دقت و بررسی در این مجموعه به خوبی آشکار میگردد که دهخدا امثال و حکم، آیات و اخبار و کلمات قصار بزرگان را بدون توجه به اینکه آیا در میان مردم رایج و متداولاند یا نه گردآوردی و در کنار هم قرار دادهاست.<ref |
* چهلوپنج هزار بیت از شاعران کلاسیک (از جمله پنجهزار بیت از فردوسی، چهار هزار بیت از سعدی، دو هزار و پانصد بیت از [[نظامی گنجهای]]، دو هزار و پانصد بیت از [[اسدی طوسی]]، دو هزار و پانصد بیت از جلال الدین رومی) در کتاب جمعآوری شدهاست. بیشتر این بیتها شکلهای گوناگون یک ضرب المثل است که هر شاعری به سلیقهٔ خود و با بیانی خاص به نظم در آوردهاست. تعمیم مفهوم ضربالمثل تا بدین میزان هرگز جایز نیست و تنها عباراتی را که مال خاص و بیتردید مردم بوده (خواه فولکلوری و خواه ادبی) می توان در زمرهٔ ضربالمثلها به شمار آورد. با دقت و بررسی در این مجموعه به خوبی آشکار میگردد که دهخدا امثال و حکم، آیات و اخبار و کلمات قصار بزرگان را بدون توجه به اینکه آیا در میان مردم رایج و متداولاند یا نه گردآوردی و در کنار هم قرار دادهاست.<ref name="tebyan.net"/> |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
نسخهٔ ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۵۸
کتاب امثال و حکم در سال ۱۳۱۰ کتاب قطور چهار جلدی به تالیف علی اکبر دهخدا است که در تهران منتشر شد. این مجموعه دارای نزدیک به ۵۰هزار امثال و حکم (ضرب المثل) و کلمات قصار و ابیات متفرقهاست. مطالب به ترتیب الفبا تنظیم یافته و ضرب المثلها شرح و تفسیر شدهاست[۱] و بین سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۰ جمعآوری شدند و منتشر شد.[۲]
دهخدا، از خرد سالگی به گردآوری امثال عوام، کوشش کرده بود.[۲]
بخشهای کتاب
بخش بزرگ تر کتاب (۹۷ درصد آن) عبارت از ضرب المثلهای مکتوب ادیبانه، کلمات قصار و اشعاری از قدمای شاعران ایران یا شاعران فارسی زبان و تنها ۳درصد آن ضرب المثلهای عامیانهاست.[۱]
منابع کتاب
دهخدا برای جمعآوری مطالب کتاب از منابع زیر استفاده کرد.
- مجموعهٔ «امثال میدانی» که در سدهٔ پنجم هجری به زبان عربی تالیف شدهاست. دهخدا از این کتاب نزدیک به هزار ضرب المثل عربی بر گرفته و به مجموعهٔ خود وارد کردهاست.
- «مجموعهٔ مختصر امثال» چاپ هندوستان که یک صد ضرب المثل از آن اقتباس کردهاست.
- «جامع التمثیل» که در هند و در سدهٔ ۱۱هجری چاپ شده و دهخدا نزدیک به سیصد مثل از آن در کتاب خود آوردهاست.
- «شاهد صادق»که یک مجموعهٔ هندی است و دهخدا توجه ویژهای به آن نداشته و به نقل از چند مثال از آن بسنده کردهاست.[۱]
شیوه جمعآوری مطالب
- دهخدا به پیروی از رسم و شیوهٔ شاعران و نویسندگان قدیم ایران ضربالمثلها را نه به صورتی که در زبان مردم بوده، بلکه به صورتی که در کتابها و دیوانها آمده نقل کردهاست. چنانکه گویی اصلاً در صدد گردآوری فولکلور نبوده، بلکه قصد داشته که شعرها و کلمات اخلاقی و پندآموز را در یک جا گرد آورد. از اینرو است که ضربالمثلها در کتاب او مقام دوم را گرفته و اغلب تنها به عنوان مترادف امثال و حکم ادبی ذکر گردیدهاست.
- مؤلف مفهوم ضربالمثل را با مفهوم کلمات کوتاه حکیمانه و اخلاقی در هم ریختهاست.
- دهخدا در تألیف خود بیش از هزار عبارت عربی آوردهاست که بیشتر آیات قرآن و احادیث نبوی و کلمات منسوب به امامان شیعه و امثال و نظایر آنهاست.
- چهلوپنج هزار بیت از شاعران کلاسیک (از جمله پنجهزار بیت از فردوسی، چهار هزار بیت از سعدی، دو هزار و پانصد بیت از نظامی گنجهای، دو هزار و پانصد بیت از اسدی طوسی، دو هزار و پانصد بیت از جلال الدین رومی) در کتاب جمعآوری شدهاست. بیشتر این بیتها شکلهای گوناگون یک ضرب المثل است که هر شاعری به سلیقهٔ خود و با بیانی خاص به نظم در آوردهاست. تعمیم مفهوم ضربالمثل تا بدین میزان هرگز جایز نیست و تنها عباراتی را که مال خاص و بیتردید مردم بوده (خواه فولکلوری و خواه ادبی) می توان در زمرهٔ ضربالمثلها به شمار آورد. با دقت و بررسی در این مجموعه به خوبی آشکار میگردد که دهخدا امثال و حکم، آیات و اخبار و کلمات قصار بزرگان را بدون توجه به اینکه آیا در میان مردم رایج و متداولاند یا نه گردآوردی و در کنار هم قرار دادهاست.[۱]