رکنالدوله دیلمی: تفاوت میان نسخهها
اصلاح جعبهٔ اطلاعات و مشخص کردن لقب، کنیه و نام کوچک |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +مرتب (۱۱ core): + رده:ناحیه جبال |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
|religion=[[شیعه|اسلام شیعه]] |
|religion=[[شیعه|اسلام شیعه]] |
||
}} |
}} |
||
'''حسن دیلمی''' ملقب به '''رکنالدوله''' و مُکَنّیٰ به '''ابوعلی''' |
'''حسن دیلمی''' ملقب به '''رکنالدوله''' و مُکَنّیٰ به '''ابوعلی''' پسر [[ابوشجاع بویه|بویه]] (درگذشت ۹۷۶ میلادی) یکی از امرای اولیه [[آل بویه]] در [[ایران]] و [[عراق]] بود. او در رکاب برادر مهترش [[عمادالدوله علی|علی عمادالدوله]] و برادر کهترش [[معزالدوله|احمد معزالدوله]] سلطنت [[آل بویه]] را بنیان گذاشت. |
||
== پیش از پادشاهی عمادالدوله == |
== پیش از پادشاهی عمادالدوله == |
||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
[[رده:افراد ایرانیتبار در سده ۱۰ (میلادی)]] |
[[رده:افراد ایرانیتبار در سده ۱۰ (میلادی)]] |
||
[[رده:اهالی لاهیجان]] |
[[رده:اهالی لاهیجان]] |
||
[[رده:درگذشتگان ۹۷۶ (میلادی)]] |
[[رده:درگذشتگان ۹۷۶ (میلادی)]] |
||
[[رده:زادگان ۸۹۸ (میلادی)]] |
[[رده:زادگان ۸۹۸ (میلادی)]] |
||
[[رده:ناحیه جبال]] |
نسخهٔ ۱۱ ژوئن ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۲۲
رکنالدوله ابوعلی حسن دیلمی | |||||
---|---|---|---|---|---|
رکنالدولهٔ دیلمی | |||||
امیر بویی جبال | |||||
سلطنت | ۹۳۵ – سپتامبر ۹۷۶ م. | ||||
جانشین | فخرالدوله دیلمی (در ری) مؤیدالدوله (در همدان) | ||||
زاده | ۸۹۸ م. گیلان | ||||
درگذشته | سپتامبر ۹۷۶ م. ری | ||||
| |||||
پدر | بویه |
حسن دیلمی ملقب به رکنالدوله و مُکَنّیٰ به ابوعلی پسر بویه (درگذشت ۹۷۶ میلادی) یکی از امرای اولیه آل بویه در ایران و عراق بود. او در رکاب برادر مهترش علی عمادالدوله و برادر کهترش احمد معزالدوله سلطنت آل بویه را بنیان گذاشت.
پیش از پادشاهی عمادالدوله
در حوالی سال ۳۱۶ه ق / ۹۲۸م حسن که حدوداً سی سال داشت به همراه احمد که نوجوانی سیزده ساله بود به برادر بزرگترش علی که در سپاه ماکان بن کاکوی (از امرای گیلان و طبرستان) منصبی داشت پیوست. ماکان از پی تعرض به نیشابور، از مرداویج شکست خورد و متواری شد. سه فرزند بویه بی درنگ به خدمت طرف پیروز درآمدند. ابراز لیاقت علی عمادالدوله باعث شد که مرداویج حکومت شهر کرج، تختگاه شاهزادگان دلفی را به وی بسپارد (این شهر با کرج امروزی متفاوت است و در نزدیکی بهرام آباد کنونی در صد کیلومتری جنوب شرقی همدان واقع بوده است). این انتصاب نقطه تغییر سرنوشت سازی برای آل بویه گردید چرا که مرداویج که به زودی از توسعه قدرت و نفوذ بوییان به وحشت افتاد هرگز نتوانست شهر کرج را از ایشان باز پس بگیرد. رشته درگیریهایی که میان بوییان و مرداویج در پی آمد به نتیجه ای قطعی منتهی نگردید و طرفین به قراردادی مبنی بر متارکه جنگ بسنده کردند. به موجب این قرارداد حسن به عنوان گروگان به دربار مرداویج فرستاده شد.
در پی قتل مرداویج در سال ۳۲۳ه ق / ۹۳۵م و فروپاشی سپاه و دربار وی، حسن با دادن رشوه به محافظانش از زندان گریخت و به نزد عمادالدوله بازگشت. در این هنگام عمادالدوله در فارس بود و با تسخیر بقایای قلمرو مرداویج عملاً پادشاهی آل بویه را پایه گذاری کرده بود.
دوران پادشاهی عمادالدوله
آل بویه زیر فرمان علی به سرعت سلطه خود را بر اصفهان، فارس، کرمان و خوزستان گسترش دادند. حسن به فرمانروایی اصفهان منصوب شد و احمد فرماندهی حملات بلند پروازانه سپاه بوییان به بغداد مرکز خلافت عباسی را به عهده گرفت. در سال ۳۳۴ه ق / ۹۴۵م احمد پیروزمندانه به بغداد در آمد و خلیفه به ناچار سیادت آل بویه بر مرکز و غرب ایران و عراق را به رسمیت شناخت و احمد، حسن و علی را به القاب معزالدوله، رکنالدوله و عمادالدوله ملقب ساخت. از این زمان تا هنگام مرگ عمادالدوله، صرفنظر از فراز و نشیب هایی که در نبردهای پیاپی با بقایای زیاریان پیش آمد، رکنالدوله حکمران نسبتاً مستقل ری و اصفهان باقیماند. در سکه هایی که از این دوران باقیست نام رکنالدوله تنها در کنار نام خلیفه آمده است. سکه هایی که عمادالدوله در فارس ضرب کرده است نیز تنها نام عمادالدوله و خلیفه را بر پیشانی دارند، امری که نشان از استقلال نسبی رکنالدوله دارد. هر چند که خاندان بویه که اصلاً اهل دیلم (ناحیه دیلم) بودند، تختگاه خود را در شیراز محل اقامت برادر بزرگتر (عمادالدوله) قرار دادند و مرکزیت سنتی شیراز تا پایان دوران بوییان پا برجای ماند.
دوران عضدالدوله
با وفات امیرالامرا عمادالدوله (که فرزند پسری نداشت) در سال ۳۳۸ه ق / ۹۴۹م بنا به وصیت خود او فناخسرو عضدالدوله فرزند رکنالدوله که تنها سیزده سال داشت در شیراز به تخت نشست. در این زمان رکنالدوله رسماً عنوان امیرالامرای آل بویه را به میراث برد و تا پایان عمر این لقب را برای خود حفظ نمود. در این دوران اگر چه کشمکشی مدام با سامانیان در شرق و درگیریهای گهگاه با حمدانیان در غرب قدرت آل بویه را به چالش میکشید، رکنالدوله و عضد الدوله موفق شدند ثباتی نسبی را در مرکز ایران بر قرار کنند.
رکنالدوله در سال ۳۶۶ ه ق / ۹۷۶ م درگذشت.
آب رکن آباد شیراز که به کرات در اشعار فارسی یاد شده است از یادگارهای رکنالدوله است.
منابع
- ر. ن. فرای، تهران، تاریخ ایران کمبریج، انتشارات امیر کبیر، جلد چهارم.