گونه بوم‌زاد: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۴) : + رده:بوم‌زادی |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۴) +مرتب (۸.۰۱): + رده:زیست‌گاه |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Neurergus Kaiseri.jpg|بندانگشتی|[[سمندر لرستانی]] از جمله گونه‌های بوم‌زاد [[ایران]] و در معرض خطر [[انقراض]] است.]] |
[[پرونده:Neurergus Kaiseri.jpg|بندانگشتی|[[سمندر لرستانی]] از جمله گونه‌های بوم‌زاد [[ایران]] و در معرض خطر [[انقراض]] است.]] |
||
'''بوم‌زادی''' عبارت است از وضعیتی [[بوم‌شناسی|بوم‌شناسانه]] که در آن [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه‌ای زیستی]] مختص و بومی منطقه‌ای جغرافیایی، همچون یک جزیره، کشور یا دیگر مناطق، و یا همچنین انواع گوناگون [[زیست‌گاه]] است. [[یاخته|یاخته‌هایی]] که [[محلی (زیست‌شناسی)|محلی]] یک مکان هستند در صورتی که در مناطق دیگر نیز یافت شوند، بوم‌زاد آن مکان به شمار نمی‌روند. مفهوم متقابل با بوم‌زادی، [[گستره جهانی]] است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/186799/endemism |عنوان=Endemism | ناشر =[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en |
'''بوم‌زادی''' عبارت است از وضعیتی [[بوم‌شناسی|بوم‌شناسانه]] که در آن [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه‌ای زیستی]] مختص و بومی منطقه‌ای جغرافیایی، همچون یک جزیره، کشور یا دیگر مناطق، و یا همچنین انواع گوناگون [[زیست‌گاه]] است. [[یاخته|یاخته‌هایی]] که [[محلی (زیست‌شناسی)|محلی]] یک مکان هستند در صورتی که در مناطق دیگر نیز یافت شوند، بوم‌زاد آن مکان به شمار نمی‌روند. مفهوم متقابل با بوم‌زادی، [[گستره جهانی]] است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/186799/endemism |عنوان=Endemism | ناشر =[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> |
||
گونه‌های بوم‌زاد با احتمال بیشتری در مناطقی که از دیدگاه زیستی محفوظ و دورافتاده هستند، شکل پیدا می‌کنند. برای نمونه، بسیاری جزیره‌ها به دلیل در انزوا بودن دارای گونه‌های گیاهی و جانوری بوم‌زاد هستند؛ [[هاوایی]]، [[جزایر گالاپاگوس]]، و [[سقطرا]] از جمله این جزایر هستند. [[ماداگاسکار]] نیز به دلیل جداافتادگی از [[آفریقا]] دارای تعداد زیادی گونه‌های بوم‌زاد است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =Laurie Godfrey |نشانی=http://www.pbs.org/edens/madagascar/eden.htm |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =PBS |تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en |
گونه‌های بوم‌زاد با احتمال بیشتری در مناطقی که از دیدگاه زیستی محفوظ و دورافتاده هستند، شکل پیدا می‌کنند. برای نمونه، بسیاری جزیره‌ها به دلیل در انزوا بودن دارای گونه‌های گیاهی و جانوری بوم‌زاد هستند؛ [[هاوایی]]، [[جزایر گالاپاگوس]]، و [[سقطرا]] از جمله این جزایر هستند. [[ماداگاسکار]] نیز به دلیل جداافتادگی از [[آفریقا]] دارای تعداد زیادی گونه‌های بوم‌زاد است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =Laurie Godfrey |نشانی=http://www.pbs.org/edens/madagascar/eden.htm |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =PBS |تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> دیگر مناطق منزوی و دورافتادهٔ اینچنینی را می‌توان در [[بلندی‌های اتیوپی]] و یا آب‌های منزوی چون [[دریاچه بایکال]] یافت. |
||
از آنجا که گونه‌های بوم‌زاد منحصر به یک منطقه جغرافیایی یا آب و هوای ویژه هستند، با هر گونه تغییر در محیط زیستشان می‌توانند به سادگی مورد تهدید انقراض قرار گیرند. فعالیت‌های انسانی نیز می‌توانند تاثیر بسیاری در افول [[وضعیت بقا|وضعیت بقای]] گونه بوم‌زاد داشته باشند. برای نمونه، تنها گونه [[دلفین]] منقرض شده در جهان [[دلفین رودخانه‌ای چین|باییجی]] بوم‌زادِ [[چین]] بود که در دهه نخست سده ۲۱ میلادی به دلیل فعالیت‌های بشری نابود شد.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.iucn-csg.org/index.php/baiji/ |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =[[IUCN]] – Cetacean Specialist Group|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en |
از آنجا که گونه‌های بوم‌زاد منحصر به یک منطقه جغرافیایی یا آب و هوای ویژه هستند، با هر گونه تغییر در محیط زیستشان می‌توانند به سادگی مورد تهدید انقراض قرار گیرند. فعالیت‌های انسانی نیز می‌توانند تاثیر بسیاری در افول [[وضعیت بقا|وضعیت بقای]] گونه بوم‌زاد داشته باشند. برای نمونه، تنها گونه [[دلفین]] منقرض شده در جهان [[دلفین رودخانه‌ای چین|باییجی]] بوم‌زادِ [[چین]] بود که در دهه نخست سده ۲۱ میلادی به دلیل فعالیت‌های بشری نابود شد.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.iucn-csg.org/index.php/baiji/ |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =[[IUCN]] – Cetacean Specialist Group|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
[[رده:اصطلاحات زیست‌شناسی]] |
[[رده:اصطلاحات زیست‌شناسی]] |
||
[[رده:تنوع زیستی]] |
[[رده:تنوع زیستی]] |
||
[[رده:زیست‌گاه]] |
|||
نسخهٔ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۹:۲۲
بوم‌زادی عبارت است از وضعیتی بوم‌شناسانه که در آن گونه‌ای زیستی مختص و بومی منطقه‌ای جغرافیایی، همچون یک جزیره، کشور یا دیگر مناطق، و یا همچنین انواع گوناگون زیست‌گاه است. یاخته‌هایی که محلی یک مکان هستند در صورتی که در مناطق دیگر نیز یافت شوند، بوم‌زاد آن مکان به شمار نمی‌روند. مفهوم متقابل با بوم‌زادی، گستره جهانی است.[۱]
گونه‌های بوم‌زاد با احتمال بیشتری در مناطقی که از دیدگاه زیستی محفوظ و دورافتاده هستند، شکل پیدا می‌کنند. برای نمونه، بسیاری جزیره‌ها به دلیل در انزوا بودن دارای گونه‌های گیاهی و جانوری بوم‌زاد هستند؛ هاوایی، جزایر گالاپاگوس، و سقطرا از جمله این جزایر هستند. ماداگاسکار نیز به دلیل جداافتادگی از آفریقا دارای تعداد زیادی گونه‌های بوم‌زاد است.[۲] دیگر مناطق منزوی و دورافتادهٔ اینچنینی را می‌توان در بلندی‌های اتیوپی و یا آب‌های منزوی چون دریاچه بایکال یافت.
از آنجا که گونه‌های بوم‌زاد منحصر به یک منطقه جغرافیایی یا آب و هوای ویژه هستند، با هر گونه تغییر در محیط زیستشان می‌توانند به سادگی مورد تهدید انقراض قرار گیرند. فعالیت‌های انسانی نیز می‌توانند تاثیر بسیاری در افول وضعیت بقای گونه بوم‌زاد داشته باشند. برای نمونه، تنها گونه دلفین منقرض شده در جهان باییجی بوم‌زادِ چین بود که در دهه نخست سده ۲۱ میلادی به دلیل فعالیت‌های بشری نابود شد.[۳]
منابع
- ↑ Endemism (به انگلیسی), Encyclopedia Britannica, retrieved 18 September 2013
- ↑ Laurie Godfrey, Isolation and Biodiversity (به انگلیسی), PBS, retrieved 18 September 2013
- ↑ Isolation and Biodiversity (به انگلیسی), IUCN – Cetacean Specialist Group, retrieved 18 September 2013