سرفراز غزنی
سرفراز غزنی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۲۰ آذر ۱۳۰۶ قره‌خان، فارس، ایران |
| درگذشت | اردیبهشت ۱۳۹۶ (۸۹ سال) ترکیه |
| تحصیلات |
|
| شناخته‌شده برای | طراحی بلوار کشاورز |
| آثار برجسته | بلوار کشاورز |
سرفراز غزنی (۲۰ آذر ۱۳۰۶ – ۹ امرداد ۱۳۹۶)[۱][۲] معمار، اخترشناس و استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. او همچنین بنیان‌گذار نخستین آموزشگاه مکاتبهٔ اخترشناسی ایران بود. او طراح و معمار بلوار کشاورز (الیزابت سابق) در تهران است. انجمن نجوم آماتوری ایران در مراسم نکوداشتی که برای او و به جهتِ تقدیر از ۷۰ سال تلاشش در گسترشِ دانش، به‌ویژه دانش ستاره‌شناسی، در سال ۱۳۹۲ برگزار کرد او را «پدربزرگ نجوم آماتوری ایران» نامید.[۳]
زندگی‌نامه
[ویرایش]سرفراز غزنی در ۲۰ آذر ۱۳۰۶ در قره‌خان، مرودشت زاده شد.[۱][۴] او در سال ۱۳۳۱ لیسانس معماری خود را از دانشگاه شفیلد انگلستان اخذ کرد و سپس با مدرک فوق لیسانس در رشتهٔ مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه ریدینگ لندن فارغ‌التحصیل شد.[۱][۴] او همچنین دارای مدرک دکترای ساختمان‌های فلزی بود.[۵] او که در انگلستان در دوره‌های آزاد فیزیک نجومی نیز شرکت کرده بود، در انجمن‌های نجومی مختلفی در انگلستان، بلژیک و فرانسه عضویت داشت و همزمان در زمینهٔ روزنامه‌نگاری نیز فعالیت می‌کرد. غزنی در ایران با نشریاتی نظیر باختر امروز، اطلاعات، ایران، دانستنیها و دانشمند همکاری داشت و مدتی نیز سردبیر مجلهٔ مهتاب بود.[۱]
او در سال‌های نخست پس از انقلاب ۱۳۵۷ آموزشگاه مکاتب‌های اخترشناسی را راه‌اندازی کرد.[۱] علاوه بر این، سابقهٔ تدریس در دانشکدهٔ معماری دانشگاه شهید بهشتی و نیز دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران نیز داشت.[۴]
سرفراز غزنی در ۹ امرداد ۱۳۹۶ پس از چند ماه دلتنگی دوری از میهنی که سالها برای ساختنش کوشش کرده بود به خاطر سرطان خون[۶] در ترکیه جان سپرد و در همانجا به خاک سپرده شد.[۲][۴][۷]
فعالیت‌ها
[ویرایش]غزنی در سال ۱۳۳۶ به‌واسطهٔ آشنایی و همکاری با شرکت آلمانی مهندسان مشاور ککس، به‌عنوان طراح و سازنده کار بر روی بلوار نهر کرج را آغاز کرد.[۲][۴] کار ساخت این بلوار نهایتاً پس از دو سال در سال ۱۳۳۸ به پایان رسید.[۲] این بلوار در سال ۱۳۹۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.[۸] غزنی پیش از مرگ درخواست داده بود تابلوی شناسنامهٔ بلوار کشاورز در این بلوار نصب شود.[۹] در بهمن ۱۳۹۶ و پس از مرگ او، این درخواست اجرا شد و شناسنامهٔ بلوار توسط سازمان زیباسازی شهرداری تهران در ضلع غربی میدان ولیعصر و در ابتدای بلوار نصب شد.[۵][۱۰]
آثار
[ویرایش]- زندگی‌نامه عبدالرحمن صوفی رازی (سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، ۱۳۶۲)[۱۱]
- نگارنامه تاریخی و زندگی‌نامه دانشمندان ریاضی و نجوم ایران در دوره اسلام (سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، ۱۳۶۱)[۱۲]
- اسطرلاب یا شمارشگر نجومی (نشریه شماره ۱۶ وزارت علوم و آموزش عالی)
- بررسی مبانی ریاضی اسطرلاب (وزارت علوم و آموزش عالی، ۲۵۳۶)
- ابزار و آلات رصدخانه مراغه (ترجمه تألیف و تحقیق، سازمان میراث فرهنگی کشور، ۱۳۷۶)[۱۳][۱۴]
- الحِیَل (ترجمه و نگارش) [دربَردارِ ۱۰۰ کار ابتکاری یک دانشمند ایرانی در علم مکانیک در ۸۰۰ سال پیش] (به‌نشر آستان قدس، ۱۳۷۲)
- پژوهش دربارهٔ کره ماه (ستاد جغرافیائی ارتش)
- متد بحرانی (C.P.M) برای دانشجویان دانشگاه ملی
- دانش اخترشناسی (کتاب درسی دانشجویان علم نجوم)
- فهرست اعلام کتاب‌های فیزیک، ریاضی، نجوم، مکانیک دانشمندان گذشته ایران
- الفبای نجوم (کتاب درسی آموزشکده اخترشناسی)
- هزار سال علم نجوم در ایران
- چگونه تلسکوپ بسازیم
- سیر اختران در دیوان حافظ (امیرکبیر، ۱۳۸۰)[۱۵]
- نگرشی نوین بر غزلیات حافظ (نغمه نواندیش)
- تفسیر و تحلیل علمی از اشعار عرفانی شبستری (آوای کلار)
- اندیشه معمار از طبیعت (علم و دانش، ۱۳۹۵)
- کارهای مدرن گل و بوته در گچ‌کاری، گچبری، سنگ‌تراشی و منبت‌کاری (روزبهان)
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ سرفراز غزنی (۲۲ فروردین ۱۳۹۲). «کتابی در دفاع از تلاش‌های ایرانیان در نجوم». روزنامه بهار، ۱۸ فروردین ۱۳۹۲، به نقل از تارنمای سوشیانش.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ معتمدکیا، محسن (۲۶ آبان ۱۳۹۶). «حسرت واپسین معمار بلوار کشاورز». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ گزارش (۱۳۹۲). «استاد سرفراز غزنی». انجمن نجوم آماتوری ایران.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «حکایت بلوار معروف تهران که با مشارکت آلمانی‌ها ساخته شد». همشهری آنلاین. ۱۳ مرداد ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «صدور شناسنامه پس از مرگ!». همشهری آنلاین. ۲ بهمن ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ تاریخ و بیماری، به نقل از دختر کوچک مرحوم، چهرانه.
- ↑ نورا حسینی (۲۶ آذر ۱۳۹۶). «پیشنهاد نصب تابلوی مشخصات بلوار کشاورز در ابتدا و انتهای بلوار». خبرگزاری مهر.
- ↑ ««بلوار کشاورز» ثبت ملی شد». ایسنا. ۱۱ مهر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «بلوار کشاورز، نماد هویتی منطقه ۶ تهران». دنیای اقتصاد. ۲ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «شناسنامه بلوار کشاورز نصب شد». خبرگزاری ایلنا. ۷ بهمن ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «عبدالرحمن صوفی رازی». کتابخانه دانشگاه رازی کرمانشاه.[پیوند مرده]
- ↑ «مشخصات کتاب». فراکتاب.
- ↑ «ابزار و آلات رصدخانه مراغه». سامانه کتابخانه‌های دانشگاه تهران.[پیوند مرده]
- ↑ «معرفی کتاب " ابزار و آلات رصدخانهٔ مراغه "». رصدگاه.
- ↑ «معرفی کتاب». کتابخانه مجازی ادبیات.