سد داریان
| سد داریان | |
|---|---|
 | |
  موقعیت سد داریان در ایران | |
| نام رسمی | سد داریان |
| کشور | ایران |
| محل | داریان، استان کرمانشاه و استان کردستان |
| مختصات | ۳۵°۰۵′۲۷″شمالی ۴۶°۱۰′۵۹″شرقی / ۳۵٫۰۹۰۷۸۹°شمالی ۴۶٫۱۸۲۹۸۱°شرقی |
| آغاز ساخت | ۱۳۸۸ |
| گشایش | ۱۳۹۴ |
| سد و سرریزها | |
| ارتفاع از پی | ۱۶۹ متر (۵۵۴ فوت) |
| ارتفاع از خط‌القعر | ۱۴۶ متر (۴۷۹ فوت) |
| طول تاج | ۳۶۸ متر (۱٬۲۰۷ فوت) |
| حجم سد | ۹٬۷۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۷٬۸۶۴ جریب فوت) |
| مخزن | |
| حجم کل مخزن | ۳۱۶٬۳۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۲۵۶٬۴۲۹ جریب فوت) |
| گنجایش فعال | ۲۸۱٬۰۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۲۲۷٬۸۱۰ جریب فوت) |
| مساحت مخزن | ۱۰ کیلومتر مربع (۴ مایل مربع) |
| سد پایین‌دست و سرریزها | |
| نیروگاه | |
| توربین‌ها | ۷۰ × ۳ مگاوات فرانسیس عمودی |
| گنجایش اسمی | ۲۱۰ مگاوات[۱] |
سد داریان، سدی خاکی با هسته رسی بر روی رودخانه سیروان است که در مجاورت روستای داریان و ۲۵ کیلومتری شمال غرب شهر پاوه در استان کرمانشاه قرار دارد. رود سیروان از به هم پیوستن دو رودخانه قشلاق و گاوه رود شکل می‌گیرد. تاج سد داریان در استان کرمانشاه و بخشی از مخزن آن در استان کردستان قرار می‌گیرد. حجم مخزن این سد ۳۳۸ میلیون متر مکعب است.[۲]
سد داریان بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۴ ساخته شد و ۱۵۵ متر ارتفاع دارد. آب این سد از شاخه هه‌ورامانت تا نزدیکی روستای سلین خواهد رسید و شاخه دیگر این رودخانه از طرف منطقه ژاوه رود می‌آید و در نزدیکی روستای اسپریز، وارد شاخه دیگر آن می‌شود. این سد دی‌ماه سال ۱۳۹۳ آماده آبگیری بود اما برای انجام عملیات نجات بخشی چشمه بل که در کف دریاچه سد قرار داشت آبگیری به تعویق افتاد.[۳] هدف از ساخت سد داریان بهره‌برداری از منابع آب رودخانه سیروان به منظور تولید انرژی برقابی به میزان متوسط سالیانه ۵۵۰ میلیون کیلووات ساعت برق از طریق جاری نمودن آب به سمت عراق و انتقال آب با تونل نوسود برای کشاورزی در دشت ازگله، سرپل ذهاب و سومار است.[۴] در پایین دست سد داریان، سد تنظیمی هیرویی واقع است که تونل نوسود با ۴۸ کیلومتر طول به مخزن آن متصل است و آب را برای کشاورزی در دشت ازگله و سرپل ذهاب منتقل می‌کند و تا سومار ادامه دارد.[۵]
یک سال پیش از شروع آبگیری سد به‌منظور نجات آثار باستانی موجود در منطقه چند تیم باستان‌شناسی از پژوهشکده باستان‌شناسی و میراث فرهنگی تحت نظر فریدون بیگلری کاوش‌های باستان‌شناسی در محدوده سد داریان را در اطراف روستاهای هجیج، ناو، اسپریز، روآر و هواس آوا انجام دادند. این کاوشها اطلاعات جدیدی از پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی در منطقه کم شناخته شده هورامان (اورامان) ارایه کرد.[۶] آثار یافت شده شامل ابزارهای سنگی، استخوان حیوانات شکار شده و بقایای اجاق است که مربوط به دوره‌های پارینه‌سنگی میانی، پارینه‌سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی است.[۷]
کاهش حجم آب دریاچه سد[ویرایش]
طرح سد داریان در مطالعات نخستین سد با حجم مخزن یک میلیارد متر مکعب طراحی شده بود ولی به منظور حفظ روستای هجیج، احترام به عقاید دینی مردم و حفظ آثار تاریخی منطقه به ویژه امامزاده عبیدالله هجیج ارتفاع سد داریان ۵۰ متر کاهش داده شد.[۸] اینکار در کنار فواید، مشکلاتی نیز ایجاد کرد و درحالی که حجم مخزن سدهای کشور عراق بر روی رودخانه سیروان برابر ۵۰۷۱ میلیون متر مکعب بوده و این بدون محاسبه سد انحرافی دیاله می‌باشد، در طرف ایران تنها دو سد گاران و داریان با مجموع حجم مخزن ۴۲۶ میلیون متر مکعب احداث شده است و علی‌رغم اینکه اکثر آورد آب از داخل مرز ایران بوده ولی میزان استفاده مناطق پایین دست از آب این رود به واسطه سدهای مخزنی و انحرافی بزرگ، بیشتر بوده است.[۲] از مشکلات دیگر به وجود آمده کاهش رهاسازی آب رود سیروان در فصول گرم سال به سمت عراق به دلیل نداشتن ذخیره کافی در سد داریان و افزایش نیاز آبی در داخل ایران است.[۹]
نگارخانه[ویرایش]
-
قایق‌رانی و گردشگری در دریاچه داریان -
-
محل جدید خروجی چشمه بل -
منابع[ویرایش]
- ↑ https://farsnews.ir/kermanshah/news/13990308000242/داریان-بزرگ‌ترین-نیروگاه-برق-آبی-در-غرب-کشور-امسال-بیش-از-550
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «طرح سامانه گرمسیری غرب کشور برای تنظیم آب رود سیروان». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ «خبرگزاری فارس - «داریان» بزرگ‌ترین نیروگاه برق آبی در غرب کشور/ امسال بیش از 550 گیگاوات برق تولید می‌شود». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ «خبرگزاری فارس - «داریان» بزرگ‌ترین نیروگاه برق آبی در غرب کشور/ امسال بیش از 550 گیگاوات برق تولید می‌شود». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ «خبرگزاری فارس - «داریان» بزرگ‌ترین نیروگاه برق آبی در غرب کشور/ امسال بیش از 550 گیگاوات برق تولید می‌شود». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ بیگلری، فریدون ۱۴۰۲، باستان‌شناسی هورامان با تکیه بر نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی محدوده سد داریان، در کتاب هورامان: تاریخ و فرهنگ، به کوشش اسماعیل شمس و کیومرث ایراندوست، صص. ۲۹–۱۰، دانشگاه کردستان، سنندج
- ↑ Biglari, F and S. Shidrang (2019) Rescuing the Paleolithic Heritage of Hawraman, Kurdistan, Iranian Zagros, Near Eastern Archaeology 82 (4): 226-235.https://doi.org/10.1086/706536
- ↑ «کاهش ارتفع سد داریان». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ «روزنامه آفتاب یزد: اعتراض عراق به کاهش جریان آب از ایران». www.pishkhan.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
