پیش‌نویس:محمد مهدی فنایی

محمد مهدی فنایی (به انگلیسی: Mohammad Mehdi Fanaei )‏ (17 خرداد 1327 )مهندس و کارآفرین اهل ایران است .

مهندس محمد مهدی فنایی
زاده	17 خرداد ماه 1327 کرمان
تحصیلات	مهندسی برق از دانشگاه امیر کبیر
دلیل شهرت	کارآفرین برتر ایرانی ، موسس کارخانجات الکتروکویر ، فراکوه ، گروه صنعتی لنا ، پارس‌کویر ، شرکت اروند و گروه صنعتی آر‌تی‌سی

نام مهندس محمد مهدی فنایی در راس شرکت الکتروکویر برای مدیران صنعت برق کشور آشنا می‌باشد. او به عنوان یکی از بزرگترین کار آفرینان ایرانی توصیف شده است . او موسس شرکت الکتروکویر یزد، کارآفرین برتر ایرانی و از چهراه های ماندگار کارآفرینی و دارای نشان "امین الضرب"، است.

راه او از منزلي در يزد آغاز مي‌شود که در زمانی برق نداشته و ديدن جراحت بر اثر آتش يک چراغ گرد‌سوز و بعدها کشيده شدن برق به منزل و محله آنان و رويت مزايا برق بهانه‌يي برای تحصيل و فعاليت در رشته مهندسی برق میگردد تا جايی که امروز کارخانه‌يی با حدود 400 پرسنل تحت مديريت مهندس فنايی اداره میگردد.

محمد مهدی فنایی

محمد مهدی فنایی

سال های آغازین زندگی و تحصیلات

محمد مهدی فنایی در هفدهم خرداد ماه 1327 در شهر کرمان، دیده به جهان گشود. خانواده وی از خانواه‌های اصیل یزدی بودند. پدرش حاج‌محمدباقر فنائی، جزو اولین فارغ التحصیلان کارشناسی دانشگاه تهران بود. پدرش در اولین سالهای فعالیت دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و به سرعت به شغل معلمی را انتخاب کرد. او به کرمان منتقل شد و در این شهر به تدریس مشغول شد. محمد مهدی تنها ده سال داشت که پدرش را از دست داده و مادرش، هزینه تامین مخارج زندگی و مسئولیت خانواده را عهده‌دار شد.

به علت فوت پدر، خانواده وی، به یزد بازگشتند. مادرش برای تامین مخارج زندگی، هنر قلم زنی را انتخاب کرد. محمد مهدی به همراه خواهر و بردارش به او در این کار کمک می کردند. دیری نپایید که مادر، به یکی از هنرمندان قلم زنی تبدیل شد. محمد مهدی فنایی پس از اتمام دوره راهنمایی، به دبیرستان تعلیمات اسلامی افشار رفت.

محمد مهدی فنایی، پس از اخذ دیپلمم را از دبیرستان، وارد دانشگاه پلی‌تکنیک( امیرکبیر فعلی)، شد و رشته مهندسی برق را انتخاب کرد.

انتخاب رشته برق، داستانی دارد که در نوع خود شنیدنی است. در دوران کودکی وی، در یزد برق نبود. مردم برای روشنایی از گردسوز، و یا از چراغ لامپا استفاده می‌کردند. طبیعتا کودکان نیز زیر نور این چراغها، درس می‌خواندند. شبی محمد مهدی فنایی درحال درس خواندن زیر نور چراغ لامپا بود که ناگهان این چراغ لامپا‌ واژگون شده و روی دست وی افتاد می‌افتد. دست محمدمهدی از این سانحه آسیب می‌بیند. وی درمصاحبه های خود عنوان نموده که: “اگر ما برق داشتیم، این مشکل به هیچ وجه پیش نمی‌آمد و برای همین تصمیم گرفتم زمانی که بزرگ شدم، در رشته برق تحصیل کنم”.

وی پس از ورود به دانشگاه پلی‌تکنیک، نماینده خوابگاه دانشجویان شد. یک سال پس از ورود او به دانشگاه، در سال 1348 جنبشی اعتراضی درباره افزایش قیمت اتوبوس از 2 ریال به 4 ریال در تهران به راه افتاد. این جنبش پس از ورود به دانشگاه، ابعاد و دامنه‌های دیگری به خود گرفت و به جنبشی علیه حکومت وقت، بدل شد. باتوجه به حساسیت حکومت به دانشگاه، محمدمهدی فنایی که در این جنبش شرکت کرده بود، به همراه تعداد دیگری از دانشجویان از تحصیل محروم و به زاهدان تبعید شد. این موضوع سبب شد که به اجبار به خدمت سربازی اعزام شود.

محمد مهدی فنایی، خدمت سربازی خود را در منطقه چاه خرما و زاهدان طی کرد. باتوجه به محرومیت منطقه، شرایط خدمت بسیار سخت و طاقت فرسا بود. وی پس از پایان خدمت سربازی، مورد بخشش قرار گرفت و مجددا به دانشکده برق دانشگاه پلی تکنیک بازگشت تا تحصیلات خود را در رشته مهندسی برق در این دانشگاه ادامه دهد. تحصیل در این رشته زمان زیادی برد. باتوجه به شرایط آن دوران، دانشگاهها سراسر التهاب و اعتراض را تجربه می‌کردند و این موضوع موجب توقف در آموزش می‌شد. در این اعتراضات وی با توجه به تعهدی که جهت بازگشت به دانشگاه ارائه نموده بود، در اعتراضات شرکت نمی‌کرد. نهایتا باوجود تمام سختی‌های موجود، وی در سال 1354 از این دانشگاه، فارغ‌التحصیل شد.

پس از فارغ‌ التحصیلی، استاد وی دکتر اکبری نوشین، مدیر طرح‌های شرکت توانیر بود و به وی پیشنهاد کار داد. اولین پروژه وی، توزیع برق یزد بود که با توجه به آرزویی که محمد مهدی فنایی داشت، به خوبی آن را به پایان رساند. پس از اتمام موفق این پروژه، وی پیشنهاد کار در شرکت توانیر را دریافت نمود. حقوق پیشنهادی در آن دوران مبلغ چهارده هزارتومان و بابت سمت مدیر پست اصفهان بود.

پس از گذشت یازده ماه از خدمت وی در شرکت توانیر، نامه‌ای از طرف ساواک به مسئولان توانیر ارسال شد که در این نامه تاکید شده بود به علت سیاسی باید فنایی را اخراج کنند. دیری نپایید که فنایی از توانیر اخراج شد. عاقبت در اوج ناراحتی و ناامیدی، توانست در شرکت دیگری استخدام شود. ولی با حقوق یک‌چهارم حقوق دولتی . مدیر شرکت دکتر میرعمادی که استاد فنایی هم بود یک روز به او گفت: «شنیدم در توانیر حقوق بالایی می‌گرفتی و اینجا خیلی حقوقت کم است. من از این موضوع ناراحتم.» فنایی در جواب به ایشان گفت : «ناراحت نباشید فعلا ساز دست شماست و هر چه بزنید من باید برقصم. ولی یک روز می‌رسد که ساز به دست من می‌افتد و شما حتی نمی‌توانید با ساز من برقصید.» و همین اتفاق هم افتاد.

سال‌های میانه

نخستین پله‌ها

محمد مهدی فنایی، پس از انقلاب اسلامی تا دو سال پس از شروع جنگ، همچنان در همان شرکت فعالیت نمود. وی  همزمان فعالیتی مضاعف را به همراه یکی از دوستانش آغاز کرد. این فعالیت بعدها به تاسیس شرکت الکتروکویر منجر شد. با توجه به توسعه کشور و شرایط سازندگی پس از جنگ، وی تمرکز اصلی خود را برروی شرکت جدید خود یعنی “الکترو کویر” گذاشت.

کارخانه جدید الکتروکویر در یزد تاسیس شد. وی مطابق آرزوی دیرینه‌ای که داشت، تمایل داشت تا در یزد کاری را شروع کند. با این کار، در نهایت به هدفش رسید و توانست کارخانه الکترو کویر را برای تولید تابلوی برق به همراه مهندس هراتی راه اندازی کند. پس از راه‌اندازی این کارخانه، وی به دنبال آرزوی دیگری رفت؛ “جزیره برق”!.

جزیره برق، بدین معنا بود که یک کارخانه تولید کننده، به صرف اینکه تابلوسازی کند، نپرداخته و نیازهای دیگر صنعت را نیز برآورده کند و در این موضوع خودکفا شود. تامین نیازهای دیگر کشور مثل خازن‌، UPS‌ و… آرزویی بود که فنایی همواره در سرداشت و درپی محقق نمودن آن گام برداشت.

خودکفایی در صنعت برق

در ابتدای دهه هفتاد، مهندس زنگنه، وزیر نیروی وقت بود و  اولویتی که وی در صنعت برق تعیین نموده بود، خودکفایی در این صنعت بود. مشهود بود که اولویت کشور با آرزوی فنایی، امری مبارک بود که انگیزه کارخانجات الکتروکویر را دوچندان می‌نمود. بسیاری از بزرگان صنعت برق از جمله فنایی، معتقدند که خودکفایی صنعت برق امروز کشور در بسیاری از بخش‌ها، به همین رویکرد بازمی‌گردد.

الکتروکویر

مهندس فنایی از سال 1361 با راهنمایی‌های استادان خود، کارگاهی را با 10 نفر پرسنل راه‌اندازی کرده‌ که کارها اغلب بصورت تیمی انجام می‌شد.مهندس فنایی با تیمش بعدها توانستند با گسترش پروژه‌ها ناگزیر به افزایش پرسنل باشند تا جائیکه امروز به طور مستقیم حدود 400 نفر در گروه الکتروکویر در حال کار بوده و بطور مستقیم از طریق چند شرکت مرتبط با نیز چند صد نفر مشغول به کار هستند که ممکن است تعداد کل به 1000 نفر برسد.

شرکت الکتروکویر توانست با اتکا به توانمندی‌های خود علاوه بر دریافت چند گواهینامه و لوح زرین در داخل کشور،‌ گواهینامه و لوح زرین شرکت آلمانی زیمنیس را در میان 124 پارتنر در سطح جهان را دریافت نماید این لوح نشان می‌دهد که تولیدات آن کیفیتی همپای زیمنس دارد .

شرکت زمینس بطور رسمی کیفیت محصولات را تأیید و مشابه محصولات خود عنوان کرد و در حال حاضر تحت لیسانس شرکت زمینس فعالیت می‌کند. شرکت زیمنس اعلام کرد: «الکتروکویر در تمام دنیا هرجا که بخواهد تحت لیسانس شرکت زیمنس کار کند ما این مجوز را به آنها می‌دهیم.»

الکتروکویر در یک نگاه

شرکت الکترو کویر در سال 1983 در استان یزد به منظور انجام مراحل مختلف فنی طراحی، مهندسی و ساخت تابلوبرق های فشار ضعیف و تابلوبرق های فشار متوسط از نوع ثابت و کشویی بمنظور خودکفایی و توسعه قابلیت های صنعتی در ایران تاسیس شد.

حال بعد از گذشت 25 سال از تاسیس، شرکت الکتروکویر می تواند با موفقیت در انجام بسیاری از پروژه های ملی با بیش از 370 کارمند و 28000 متر مربع زیر ساخت واستفاده از امکانات و تجهیزات، CNCs تمام اتوماتیک، سالن رنگ الکترواستاتیک، سالن های تولید و تجهیزات فشار ضعیف و فشار متوسط شرکت کند.

کارخانه الکتروکویر نماد خنثی سازی تحریم‌ها است

حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در بازدید از کارخانه برق الکترو کویر در یزد اظهار داشت: این کارخانه نمونه یک کار موفق است که توانسته با همت و تلاش به فناوری پیچیده تولید تابلوهای برق دست پیدا کند. وی عنوان کرد: معلوم می‌شود این کارخانه در مقابل تحریم‌هایی که می‌خواهند از دستیابی ما به تکنولوژی جلوگیری کند، توانسته با همت و تلاش تابلوهای برق با کیفیت برتر ارائه دهد. این کارخانه یکی از نمونه‌های موفق تولید محصولات داخلی است که انواع تابلوهای برق صنعتی را در داخل کشور طراحی و تولید و به اقصی نقاط جهان صادر می‌کند.

تولید خازن

وی پس از راه اندازی الکتروکویر، اقدام به تاسیس کارخانجات دیگری به نام “فراکوه”، نمود. این کارخانجات، خازن تولید می‌کرد. در آن دوران، خازن تنها توسط یک تولید کننده در کشور تولید می‌شد. تولید خازن با دریافت هزینه پیش انجام شده و تحویل کالا شش ماه بطول می‌انجامید.

علت تاسیس این کارخانجات این بود که فنایی برای یک پروژه پولی به شرکت تولید خازن داده بود. پس از گذشت این مدت، به وی اعلام شد که نصف خازن ها را تحویل خواهند داد و مابقی را باید از بازار آزاد تهیه کنند. فنایی اعلام کرد که باید چک وی را مسترد کنند. وی پس از خروج از آن کارخانه، مستقیما به وزارت صنایع مراجعه نموده و درخواست مجوز تاسیس کارخانه خازن نمود. یک سال بعد کارخانه تولید خازن “فراکوه”، راه اندازی شد.

تاسیس کارخانجات و مجموعه گروه های صنعتی

محمدمهدی فنایی، پس از تاسیس این دوشرکت، “گروه صنعتی لنا” را تاسیس کرد. با مذاکره با شرکت مشهور فرانسوی‌ “لگراند”، نمایندگی تایید شده این شرکت را گرفت و شروع به کار کرد. به دنبال این شرکت، شرکت های دیگری همچون “پارس‌کویر”،  “شرکت اروند”، “گروه صنعتی آر‌تی‌سی”، و چندین شرکت دیگر را راه اندازی کرد. امروزه چهارده شرکت بزرگ ایرانی، زیر مجموعه گروه صنعتی کویر هستند.

گروه الکتروکویر با شرکت زیمنس آلمان روابط بسیار نزدیک و گسترده ای دارد. در مصاحبه‌ای شرکت زیمنس اعلام کرد: “درجهان هر جایی که الکتروکویر بخواهد تحت‌لیسانس ما تابلو تولید کند، این اجازه را خواهیم داد”.

شیوه ی مهندس محمد مهدی فنایی

در گروه صنعتی الکترو کویر، سرمایه‌گذاری بر روی توسعه نیروی انسانی، تخصص گرایی و

جوانگرایی، موضوعی بسیار اساس و مهم است. در سالهای گذشته در این زمینه کارهای زیادی در گروه صنعتی کویر انجام شده است.

رفتار و کارهایی ناممکنی که فنایی تبدیل به “ممکن”، نموده، تنها در بیتی از حضرت مولانا قابل توصیف است:

هر کجا عشق آید و ساکن شود ، هر چه ناممکن بود ممکن شود

صنعت برق، یکی از صنایعی است که در سالهای گذشته، پیشرفت‌های چشمگیری در کشور داشته است. این پیشرفت سبب شده که بیش از نوددرصد از محصولات و لوازم مورد نیاز این صنعت، هم اکنون در کشور تولید شود. این اتفاق حاصل زحمات افرادی همچون مهندس محمدمهدی فنایی است که با چند دهه فعالیت ارزنده، توانستند صنعتی که کاملا وابسته به کشورهای دیگر بود را به یک صنعت پیشران در کشور تبدیل کنند به صورتی که امروزه علاوه بر تامین نیاز داخلی، سالانه چندین میلیون دلار ارز وارد کشور می‌شود.