پیش‌نویس:حاشیه‌نویسی (تحشیه)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
حاشیه‌نویسی در تلمود ویلنا (ویلنیوس).
تصویر «بخش اصلی» یا «متن» است و چهارگوش‌های زرد و جعبهٔ متن حاشیه‌اند.

حاشیه‌نویسی یا تحشیه عملی است که طی آن یادداشت یا توضیحی به متن می‌افزایند، کاری اعم از برجسته‌سازی، خط‌کشیدن، اظهارنظرکردن، پانوشت‌دادن، ارجاع‌دادن و علامت‌زدن. حاشیه‌ها ممکن است شامل نکاتی باشند که خواننده آن‌ها را بنا به اغراض شخصی می‌نویسد یا، به‌عکس، برای مقصودی گروهی نظیر نوشتن و ویراستن همکارانه، و تفسیر یا خواندن جمعی. در برخی زمینه‌ها، حاشیه‌ها را، به‌ویژه اگر موقتی باشند، می‌توان با فراداده مقایسه کرد که بدون دست‌بردن در متن دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه می‌کند.[۱] حاشیه‌نویسی که گاه کمابیش معادل همان حاشیه‌نگاری است در فرهنگ اسلامی و ایرانی سابقه‌ای دورودراز دارد و گاه، به‌ویژه دربارهٔ متون درسی، به تألیف کتابی مستقل در شرح متن می‌انجامیده است؛ ازاین‌جمله می‌توان به البهجة المرضیة علی ألفیة ابن مالک از جلال‌الدین سیوطی و حاشیهٔ محمد دَسوقی بر مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب اشاره کرد.[۲] از آثار معاصران هم شرح دعای سحر[۳] از سید روح‌الله خمینی و حاشیهٔ سید محمدحسین طباطبایی بر کفایة الاصول تحت عنوان حاشیة الکفایة[۴] قابل‌ذکر است.

جستارهای وابسته[ویرایش]

  1. Shabajee, P. and D. Reynolds. "What is Annotation? A Short Review of Annotation and Annotation Systems". ILRT Research Report No. 1053. Institute for Learning & Research Technology. Retrieved March 14, 2012.
  2. قنبرعلی رودگر (۱۳۹۳). «حاشیه‌نویسی». دانشنامهٔ جهان اسلام.
  3. سید روح‌الله خمینی. «شرح دعای سحر». سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملی ایران.
  4. «حاشیة الکفایه». سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.