ویکی‌پدیا:گزیدن مقاله‌های برگزیده/مرداویج زیاری

مرداویج زیاری

برگزیده شد

معیارهای برگزیدگی را دارد. ٪ مرتضا (بحث) ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۰۲ (UTC)

بحث زیر بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

---

مرداویج زیاری (ویرایش • تاریخچه • بحث • پی‌گیری)

نامزدکننده: محک (بحث • مشارکت‌ها) ‏۲۳ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۷ (UTC)

• ۹۳۶ روز پیش نامزد شده‌است.

• «در طبرستان و دیلم زیدیان طرفداران بسیاری یافتند ولی پس از دو یا سه نسل، علویان طبرستان و گیلان از شعارهای عدالت‌طلبانهٔ نخستین خود عدول کردند و به کنار رانده شدند.» در این جمله، زیدیان و علویان به یک گروه اشاره دارد درست است؟ در این صورت، این که از دو عنوان استفاده شده است گمراه کننده به نظر می رسد.
• در بخش اوضاع طبرستان و دیلم، پیش از زیاریان، به نظرم سیر بیان مطلب پخته نیست و پس و پیش است؛
  • «این اوضاع زمینه را برای قیام اشرافی که نسب خود را به ساسانیان می‌رساندند، فراهم نمود و در این منطقه نیاز به حکومتی بود که دو قشر شیعیان و زرتشتیان را اقناع کند.» می تواند آخرین جمله این زیربخش باشد.
  • شروع زیربخش با قرن چهارم است، اما در پاراگراف دوم وارد قرن سوم می شود.
  • پاراگراف اول را متوجه هستم که چرا نوشته اید، اما به نظرم جزئیات آن خواننده را گیج می کند. آیا می شود با حذف بعضی از نامها، آن را خلاصه تر نوشت و حتی به بخش بعدی منتقل کرد؟ بعضی اسمها را هم شاید بشود حذف کرد. مثلا ابواسحاق صابی یا ماکان بن کاکی.
  • یکی از علتهایی که پیشنهاد کردم کشته شدن هروسندان به بخش بعدی برود این است که به قسمت انتقام نزدیکتر باشد و در خاطر مخاطب بماند.
• «ماکان را بر ری نهاد» زیادی ادبی نیست؟
• کلا بخش حکومت اسفار هم زیادی وارد جزئیات نشده است؟ نمی شود از بعضی جزئیات چشم پوشی کرد؟
• از آنجا که احتمالا سال تولد در منابع نبوده، مقاله بدون هیچ اشاره ای به سال تولد شروع شده است. به نظرم در همان اوایل (مثلا در نام و تبار یا در یک بخش مجزا) آنچه از سال تولد وی می دانیم را بنویسید. حتی اگر شده قرن را بنویسید که خواننده بداند که صحبت از چه محدوده زمانی است.

به مرور بقیه را هم می خوانم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۰۵ (UTC)

محک ^📞 ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۱۵ (UTC)

• پیشنهاد می کنم بخش اوضاع طبرستان و دیلم را به «زمانه» تغییر نام دهید و زیربخش حکومت اسفار را به یک بخش جداگانه با عنوانی مثل «رسیدن به قدرت» مبدل کنید. اینطوری، مقاله بیشتر رنگ و بوی زندگی نامه ای پیدا می کند.
  • 
• همچنین پیشنهاد می کنم که وقایع 319 تا... را به «توسعه قلمرو» تغییر نام دهید. با همان هدفی که در بند قبل اشاره شد.
  • همه را بردم زیر یک تیتر بزرگتر «حکومت».
• در بخش فتح جبال تاریخ ها را حتی الامکان در متن ذکر کنید.
  • 
• «در این هنگام نبردی میان «لشکری» و «احمد بن کیغلغ»...» در چه هنگامی؟ اصولا حذف این جمله به نظرم آسیبی به مقاله نمی زند؛ یعنی این بخش با جمله «در ذی‌الحجه ۳۲۱ هجری...» شروع شود.
  • جزئیات را حذف کردم و صرفاً نوشتم وضعیت شهر ناپایدار بوده.
• «در این زمان ماکان بن کاکی، متحد پیشین مرداویج، در گرگان و طبرستان حکومت می‌کرد ...» در کدام زمان؟
  • 
• «او هم‌زمان، در سال ۳۲۰ هجری» از آنجا که جمله دوم همزمان با جمله اول است، تاریخ را به جمله اول منتقل کنید.
  • 
• «برادرش، وشمگیر را برای سرکوب به اصفهان فرستاد...» روند مقاله طوری بود که تصورم بر این بود که مقر مرداویج اصفهان بوده. اگر اینطور است، این جمله غلط انداز است و اگر اینطور نیست توضیح دهید که مقرش کجا بود.
  • آخر پاراگراف قبلی: «مرداویج به شهر ری رفت و برای فشار وارد کردن به بوییان، تهیه بودجهٔ بخشی از سپاهیانش را به عهده آن‌ها گذاشت.»
• «علی بویی و مرداویج زیاری رقابت یافتند» لحن جمله زیادی ادبی است.
  • 
• «علی در ادامه برادرش، حسن بویی، را برای فتح سرزمین فارس فرستاد. حسن در برابر لشکر یاقوت پیروز شد و یاقوت با حمایت مرداویج به تعقیب علی پرداخت ولی مجدداً از بوییان، این بار در نزدیکی کرمان، شکست خورد. علی شیراز را فتح کرد...» اینجا هم نفهمیدم چی به چی شد. حسن برای فتح فارس رفت اما علی شیراز را فتح کرد؟ حسن یعقوب را شکست داد، اما یعقوب علی را تعقیب کرد؟
  • ساده‌تر نوشتم چون اشاره به جزئیات خیلی هم لازم نبود. فرماندهی با حسن بود و علی بویی مثل مرداویج پس از پیروزی برادرش، وارد شهرها می‌شد.
• برای آل بویه، نیازی به الگوی مقاله اصلی نیست.
  • 
• «پس گروهی از ترکان را برکشید» زیادی ادبی است.
  • ارتقا
• «آنان مرداویج را با الهام گرفتن از بغداد به نام ملحد کشتند.» الهام گرفتن فعل مناسبی به نظر نمی رسد. منظورتان چراغ سبز است؟ همچنین «به نام ملحد» منظورتان «به بهانه ملحد بودن» است؟
  • 
• «وشمگیر با لشکریان بیعت کرد» وشمگیر با لشکریان بیعت کرد یا لشکریان با وشمگیر بیعت کردند؟
  • بیعت دو طرفه نیست؟ 🤔
• «منابع مختلف او را زرتشتی، شیعه اسماعیلی یا کافر دانسته‌اند؛» بهتر است بنویسید کدام منبع کدام دین را به او نسبت داده است.
  • منظورش منابع اولیه است. در منبع ثانویه تک‌تک نام نبرده که من ببرم.
• «می‌توان نتیجه گرفت که مرداویج پیشتر پیرو زیدیان بوده‌است.» این نتیجه گیری چه کسی است؟
  • آوردن دو منبع برای فکت شدنش کافی نیست؟

    به نظر من نه. وقتی منابع، در موضوعی اختلاف دارند، بهتر است در متن مقاله، نام صاحب نظر را ذکر کنید حتی اگر نظر غالب باشد و بیشتر از بقیه پذیرفته باشد. البته این نکته مانعی برای برگزیدگی نیست و اگر ترجیح شما اینگونه است، اصراری نمی کنم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۵۲ (UTC)

  محک ^📞 ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۱۵ (UTC)

تا سر ایران گرایی ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۱۹ (UTC)

• • پوزش بابت تأخیر. --محک ^📞 ‏۲۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۸ (UTC)

موافق خوانش من تمام شد. فقط در بخش جستارهای وابسته، صفحاتی که در متن مقاله به آنها اشاره شده را حذف کنید. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۴۴ (UTC)

محک ^📞 ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۲۶ (UTC)

بررسی

1. «فرمانروایانش میان سال‌های ۳۱۶ تا ۴۳۵ هجری بر بخش‌هایی از سرزمین‌های گرگان، قومس، طبرستان، دیلم، گیلان، قزوین، ری، اصفهان و خوزستان فرمان راندند. زیاریان به همراه دیگر شاخه‌های دیلمی در غرب و شرق ایران به یاری گروهی از سلسله‌های محلی کوچک و بزرگ ایرانی، حدود دو سده بر ایران فرمان‌روایی کردند.» بخشی از این توضیحات مرتبط با مقاله زیاریان است و نه مرداویج، ضمن آنکه حکومت زیاریان بر این منطقه محدود بوده است. پیشنهاد می کنم در این پارگراف بر محدود قلمرو حکومت خود مرداویج تمرکز شود.
2. «فتوحات اسفار روند مثبتی داشت و قدرت او هر روز بیشتر می‌شد. وی مناطق بسیاری را به قلمرو خود افزود و در نبردهایی رویاروی سامانیان و خلافت عباسی به پیروزی رسید» این با لید مرداویج مرتبط نیست.
3. در لید یک بار ۴۳۵ و یک بار ۴۸۶ گفته شده است.
4. «لازم به ذکرست که گیل‌ها همسایه شمالی دیلمی‌ها در استان گیلان امروزی بودند. این دو قوم بسیار در هم تنیده بودند و در نظر افراد خارج از قلمروشان یکی دانسته می‌شدند. از این رهگذر، مورخان بیشتر از دیلمیان سخن گفته‌اند و گاه گیل‌ها و دیلمی‌ها را به جای یکدیگر به کار برده‌اند.» فکر می کنم مکان مناسب این جمله بخش منبع شناسی باشد.
5. در بخش پیش زمینه خوبه مطالبی از «دوره دوم: ضعف و زوال» عباسیان در حد یک پارگراف اضافه شود طوری که خواننده بفهمد در این دوره در اغلب شهرهای فلات ایران حکامی حکومت می کردند که چندان اتحادی با هم نداشته و متزلزل بودند. لذا مرداویج راحت بر آنها مسلط شد.
6. «معمولاً دیلمی‌ها، همراه با ترک‌ها، وحشی‌ترین و نفرت‌انگیزترین دشمنان مسلمانان توصیف می‌شدند که جهاد علیه آن‌ها با شدت تبلیغ می‌شد.» این جمله قاعدتا به سده اول و دوم هجری مربوطه و مثلا در مقاله شورش طبرستان جای ذکر دارد اما خیلی به بازه زمانی این مقاله مرتبط به نظر نمی رسد. اصلا در این دولت قدرت در خلافت دست وزیران ترک بوده!
7. در لید این طور به نظر می آید که داعی علوی که به دست مرداویج کشته شده داعی صغیر است اما در متن نام ناصر کبیر آمده است! ظاهرا ناصر کبیر یکی دو دهه قبل مرده باشد.
8. آیا درباره زندگی وی پیش از نظامیگری اطلاعاتی در دست نیست؟
9. یک الگوی گاهشمار زندگی مرداویج بیفزایید.
10. «ابوجعفر ناصر بن احمد بن حسن» کیست؟
11. «عمید فرمان مرداویج را به علی بویی اطلاع داد ولی به علت علاقه‌ای که به برادران بویه یافته‌بود، به آن‌ها فرصت داد که به ابی‌دلف حمله کنند.» چه کسی علاقه یافته بود؟ مبهمه.
12. اگر در نقشه مناطق تحت حکومت مرداویج مناطق دیگر امیران هم مشخص شود، خواننده بهتر می تواند متوجه تشتت وضعیت و حاکمان موثر بشود.
13. پک سنج از برخی پانویس ها ایراد می گیرد: 5، 8، 14، 34، 48، 54، 62، 67، 81، 116 و 121. به نظرم نیازمند ویکی سازی باشد.

در کل مقاله خیلی خوبی است.--سید (بحث) ‏۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۲ (UTC)

• موارد یک تا پنج انجام شد. بقیه را به ترتیب شماره جواب دادم:
• در مورد ششم موافق نیستم. اتفاقا زمانه مرداویج و پس از او، دقیقا زمان تازش ترکها و دیلمی‌ها بود. به عنوان یک جستار وابسته مقاله بجکم که ترجمه کردم را بخوانید.
• مورد هفتم اشتباه نیست. از نظر نویسنده مرداویج ابتدا همراه داییش به لشکر ناصر کبیر پیوست و در لشکر علوی بود تا این که دوره داعی صغیر فرا رسید و این زمانی است که داستان مرداویج شروع میشود.
• مورخان گاه با توجه به سرنخ‌های ضغیفی سعی کرده‌اند پیشینه اجتماعی او را بفهمند. مثلاً از گزارشی درباره کشاورزی کردن وشمگیر یکی حدس زده که زارع‌پیشه بودند یا فئودال بودند و... یا از رفتارهای سیاسی وشمگیر حدس زده‌اند زیدی مسلک بودند. می‌شود کمی از آن‌ها را هم آورد ولی تردید دارم چون خیلی کارشان علمی و اصولی نیست.
• در حال انجام...
• از نام این فرد می‌شود حدس زد/فهمید که یک علوی بوده چون چنین اسامی در میان علوی‌ها مرسوم بود. منتهی هیچ توضیحی درباره‌اش جایی ندیدم. در این جای مقاله هم فقط یک سیاهی لشکرست که در داستان نقش کمی دارد.
• عمید
• در حال انجام...
• در حال انجام...

محک ^📞 ‏۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۱۶ (UTC)

در مورد ناصر کبیر و داعی صغیر عرض شد که متن مقاله ابهام دارد و خواننده نمی فهمد که چه شده. یک توضیحی لازم دارد که وقتی ناصر کبیر مرد داعی صغیر به قدرت رسید و وی برخی از بزرگان گیل و دیلم را کشت و ...--سید (بحث) ‏۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۰ (UTC)

بابت تأخیر پوزشمندم. محک ^📞 ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۳ (UTC)

@محک: موارد در حال انجام به کجا رسیده است؟--سید (بحث) ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۸ (UTC)

بله. محک ^📞 ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۳ (UTC)

@مرتضا: ظاهرا همه موارد انجام شده باشد. نقشه اضافه شده و پک سنج فقط از مورد 123 ایراد می گیرد. لطفا بررسی نهایی و جمع بندی را انجام دهید.--سید (بحث) ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۴۵ (UTC)

---

بحث بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.