فرهنگ لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:English-English and English-Persian dictionaries.JPG|بندانگشتی|تعدادی واژه‌نامه انگلیسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی]]
[[پرونده:English-English and English-Persian dictionaries.JPG|بندانگشتی|تعدادی واژه‌نامه انگلیسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی]]
'''فرهنگ لغت'''، '''لغت‌نامه'''، '''واژه‌نامه''' یا '''فرهنگنامه'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = از این میان، تنها دو معادل '''واژه‌نامه''' و '''فرهنگ''' از واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان زبان فارسی به جای '''dictionary''' در [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] هستند. |نشانی = http://www.persianacademy.ir/fa/wordsSearch.aspx |عنوان =جستجو در واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان | ناشر = وب‌گاه رسمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۵ بهمن ۱۳۸۹}}</ref> کتابی است که در آن معانی واژه‌های یک زبان معین با توضیحات مربوط به ریشه شان، تلفظ شان، یا اطلاعات دیگر مربوط به آنها به ترتیب حروف الفبای همان زبان گردآوری می‌شوند. '''واژه‌نامه''' گاه به فهرست واژه‌هایی در در انتهای کتاب‌ها می‌آیند گفته می‌شود که معادل glossary در زبان انگلیسی است.
'''فرهنگ لغت'''، '''لغت‌نامه'''، '''واژه‌نامه''' یا '''فرهنگنامه'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = از این میان، تنها دو معادل '''واژه‌نامه''' و '''فرهنگ''' از واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان زبان فارسی به جای '''dictionary''' در [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] هستند. |نشانی = http://www.persianacademy.ir/fa/wordsSearch.aspx |عنوان =جستجو در واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان | ناشر = وبگاه رسمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۵ بهمن ۱۳۸۹}}</ref> کتابی است که در آن معانی واژه‌های یک زبان معین با توضیحات مربوط به ریشه شان، تلفظ شان، یا اطلاعات دیگر مربوط به آنها به ترتیب حروف الفبای همان زبان گردآوری می‌شوند. '''واژه‌نامه''' گاه به فهرست واژه‌هایی در در انتهای کتاب‌ها می‌آیند گفته می‌شود که معادل glossary در زبان انگلیسی است.


فرهنگ واژگان با '''[[دانشنامه]] (دایرة المعارف)''' تفاوت دارد. در یک واژه‌نامهٔ معمولاً، فقط به معنای واژه‌ها اکتفا می‌شود و اطلاعات دیگری (نظیر تاریخچه) داده نمی‌شود. به علاوه، در واژه‌نامه‌ها فقط به واژه‌های عمومی یک زبان اشاره می‌شود، و اسامی خاص (مانند اسم مکان‌ها و اشخاص) کمتر نوشته می‌شود. با این حال، مرز دقیقی بین واژه‌نامه و دانشنامه نمی‌توان تعیین کرد، و برخی کتب به نوعی در هر دو طبقه جا می‌گیرند، مانند [[لغتنامه دهخدا|لغتنامهٔ دهخدا]].
فرهنگ واژگان با '''[[دانشنامه]] (دایرة المعارف)''' تفاوت دارد. در یک واژه‌نامهٔ معمولاً، فقط به معنای واژه‌ها اکتفا می‌شود و اطلاعات دیگری (نظیر تاریخچه) داده نمی‌شود. به علاوه، در واژه‌نامه‌ها فقط به واژه‌های عمومی یک زبان اشاره می‌شود، و اسامی خاص (مانند اسم مکان‌ها و اشخاص) کمتر نوشته می‌شود. با این حال، مرز دقیقی بین واژه‌نامه و دانشنامه نمی‌توان تعیین کرد، و برخی کتب به نوعی در هر دو طبقه جا می‌گیرند، مانند [[لغتنامه دهخدا|لغتنامهٔ دهخدا]].


== انتقادها به مفهوم فرهنگ لغت ==
== انتقادها به مفهوم فرهنگ لغت ==
[[پیر بوردیو]] هر فرهنگ لغتی را حاوی [[سوگیری]] می‌داند و در این رابطه بر این [[عقیده]] است که تمام فرهنگ نامه‌ها اعم از [[جامعه‌شناسی]]، [[مردم شناسی]]، [[فلسفه]] و غیره اغلب زورگویانه هستند. او علت این امر را این می‌داند که آن‌ها در [[تظاهر]] به [[توصیف]]، در واقع به برخی [[واژه|واژگان]] [[مشروعیت]] می‌دهند. او فرهنگ نامه‌ها را [[ابزار|ابزارهایی]] می‌داند برای ساخت [[واقعیت|واقعیتی]] که مدعی [[ثبت]] آن اند، و مدعی است آن‌ها می‌توانند [[مولف|مولفان]] و [[مفاهیم|مفاهیمی]] را که وجود ندارند به وجود بیاورند و بر عکس دربارهٔ مفاهیم یا مولفانی که وجود دارند خاموش بمانند.<ref name="d">درسی دربارهٔ درس- اثر پیر بوردیو- ترجمه ناصر فکوهی- نشر نی - چاپ اول ۱۳۸۸- صفحهٔ ۷۹</ref>
[[پیر بوردیو]] هر فرهنگ لغتی را حاوی [[سوگیری]] می‌داند و در این رابطه بر این [[عقیده]] است که تمام فرهنگ نامه‌ها اعم از [[جامعه‌شناسی]]، [[مردم‌شناسی]]، [[فلسفه]] و غیره اغلب زورگویانه هستند. او علت این امر را این می‌داند که آن‌ها در [[تظاهر]] به [[توصیف]]، در واقع به برخی [[واژه|واژگان]] [[مشروعیت]] می‌دهند. او فرهنگ نامه‌ها را [[ابزار|ابزارهایی]] می‌داند برای ساخت [[واقعیت|واقعیتی]] که مدعی [[ثبت]] آن اند، و مدعی است آن‌ها می‌توانند [[مولف|مولفان]] و [[مفاهیم|مفاهیمی]] را که وجود ندارند به وجود بیاورند و بر عکس دربارهٔ مفاهیم یا مولفانی که وجود دارند خاموش بمانند.<ref name="d">درسی دربارهٔ درس- اثر پیر بوردیو- ترجمه ناصر فکوهی- نشر نی - چاپ اول ۱۳۸۸- صفحهٔ ۷۹</ref>


== فرهنگ لغات‌های ایرانی ==
== فرهنگ لغات‌های ایرانی ==

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۰۱

تعدادی واژه‌نامه انگلیسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی

فرهنگ لغت، لغت‌نامه، واژه‌نامه یا فرهنگنامه[۱] کتابی است که در آن معانی واژه‌های یک زبان معین با توضیحات مربوط به ریشه شان، تلفظ شان، یا اطلاعات دیگر مربوط به آنها به ترتیب حروف الفبای همان زبان گردآوری می‌شوند. واژه‌نامه گاه به فهرست واژه‌هایی در در انتهای کتاب‌ها می‌آیند گفته می‌شود که معادل glossary در زبان انگلیسی است.

فرهنگ واژگان با دانشنامه (دایرة المعارف) تفاوت دارد. در یک واژه‌نامهٔ معمولاً، فقط به معنای واژه‌ها اکتفا می‌شود و اطلاعات دیگری (نظیر تاریخچه) داده نمی‌شود. به علاوه، در واژه‌نامه‌ها فقط به واژه‌های عمومی یک زبان اشاره می‌شود، و اسامی خاص (مانند اسم مکان‌ها و اشخاص) کمتر نوشته می‌شود. با این حال، مرز دقیقی بین واژه‌نامه و دانشنامه نمی‌توان تعیین کرد، و برخی کتب به نوعی در هر دو طبقه جا می‌گیرند، مانند لغتنامهٔ دهخدا.

انتقادها به مفهوم فرهنگ لغت

پیر بوردیو هر فرهنگ لغتی را حاوی سوگیری می‌داند و در این رابطه بر این عقیده است که تمام فرهنگ نامه‌ها اعم از جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، فلسفه و غیره اغلب زورگویانه هستند. او علت این امر را این می‌داند که آن‌ها در تظاهر به توصیف، در واقع به برخی واژگان مشروعیت می‌دهند. او فرهنگ نامه‌ها را ابزارهایی می‌داند برای ساخت واقعیتی که مدعی ثبت آن اند، و مدعی است آن‌ها می‌توانند مولفان و مفاهیمی را که وجود ندارند به وجود بیاورند و بر عکس دربارهٔ مفاهیم یا مولفانی که وجود دارند خاموش بمانند.[۲]

فرهنگ لغات‌های ایرانی

تا کنون فرهنگ لغات متعددی ر ایران نوشته شده‌است. در یک بررسی اجمالی از مهمترین فرهنگ‌های لغات زبان و ادبیات فارسی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

برهان قاطع

فرهنگ آنندراج

فرهنگ پهلوی

فرهنگ جهانگیری

فرهنگ رشیدی

فرهنگ سروری

فرهنگ شعوری

فرهنگ عباسی

فرهنگ قواس

فرهنگ میرزا ابراهیم

فرهنگ ناظم الاطباء

فرهنگ نظام

فرهنگ وفائی

لغت فرس

لغت نامه دهخدا

فرهنگ فارسی

فرهنگ سخن

فرهنگ جامع زبان فارسی

فرهنگ معین

جُستارهای وابسته

پانویس و منابع

  1. از این میان، تنها دو معادل واژه‌نامه و فرهنگ از واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان زبان فارسی به جای dictionary در انگلیسی هستند. «جستجو در واژه‌های مصوب پیشنهادی فرهنگستان». وبگاه رسمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی. دریافت‌شده در ۱۵ بهمن ۱۳۸۹.
  2. درسی دربارهٔ درس- اثر پیر بوردیو- ترجمه ناصر فکوهی- نشر نی - چاپ اول ۱۳۸۸- صفحهٔ ۷۹
  • فرهنگ واژگان عمید
  • ویکی انگلیسی

پیوند به بیرون