نظام دستغیب شیرازی

نظام دستغیب شیرازی
زادهٔ	۱۶۰۰م/۱۰۰۹ق شیراز
درگذشت	۱۶۳۰م/۱۰۳۹ق شیراز
آرامگاه	حافظیه
پیشه	شاعر و خوش‌نویس

میرزا/میر نظام‌الدین نظام بن حسین دستغیب شیرازی (۱۶۰۰–۱۶۳۰م) شاعر و خوش‌نویس ایرانی بود.

زندگی

میرزا نظام بن امین‌الدین حسین دستغیب شیرازی در سال ۱۶۰۰م/۱۰۰۹ق در شیراز زاده شد. فنون شعر و ادب را نزد ملا محمد عزی فراگرفت. به هندوستان مهاجرت کرد و در آنجا شکوفا شد. نظام شیرازی در خوشنویسی به ویژه خط نستعلیق نیز ممتاز بود و بر موسیقی نیز آشنایی داشت.
نظام در سی سالگی در سال ۱۶۳۰م/۱۰۳۹ق در شیراز درگذشت و در حافظیه دفن شد؛ ماده‌تاریخ آن از نظمی تبریزی:

حیف و صد حیف از نظام دستغیب		آنکه او در بی‌مثالی شد مثل
در سخن‌سنجی چه نیکو شیوه‌ای		داشت ارزانی بدو لطف ازل
حسرتا، دردا که در سی سالگی		شد گریبانگیر او دست اجل
سال مرگش را ز نظمی خواستم		گفت دریاب از: نظام بی‌بدل

آثار

• دیوان: نزدیک به سه هزار بیت شامل غزل، قصیده، ترجیع‌بند، رباعی و ساقی‌نامه. پایان‌نامه‌ای با موضوع تصحیح این دیوان در سال ۱۳۸۸ش در دانشگاه قم نشر شده است.

نمونه اشعار

دردا که فلک چو یار برگشت		وز کشتنم آن نگار برگشت
می آمد و بود غافل از من		چون دید مرا ز عار برگشت
در وادی محنت آن گیاهم		کز شومی من بهار برگشت
ای دشمن جان آشنایی		شهرت دِهِ رسم بی وفایی
کار دل ازان نمی شود راست		کز زلف گره نمی گشایی
چون مهر که در فتد ز روزن		هر لحظه ز دیده در دل آیی

ساقی بده آن می که به رنگ لب یار است		آن می که رخ سرخ ازو رشک روان است
ساقی دگر از زاهد دل مرده مکن شرم		می درده و انگار که او سنگ مزار است

جستارهای وابسته

• فهرست شاعران فارسی‌زبان