میر گل خان نصیر

میر گل خان نصیر
زاده	۱۴ مهٔ ۱۹۱۴ نوشکی، بلوچستان
درگذشته	۶ دسامبر ۱۹۸۳ (−۴۰ سال) کراچی
آرامگاه	نوشکی، بلوچستان
لقب	ملک‌شعرای بلوچستان
پیشه	شاعر و نویسنده
زمینه کاری	سیاست‌مدار، شاعر، مورخ و روزنامه‌نگار
ملیت	بلوچ
پدر و مادر	حبیب خان (پدر)، بی بی هوران (مادر)

میر گل خان نصیر، معروف به ملک‌شعرای بلوچستان (به انگلیسی: Mir Gul Khan Naseer) سیاست‌مدار، شاعر، مورخ و روزنامه‌نگار اهل بلوچستان بود. . بیشتر آثار او به زبان بلوچی است، اما به زبان‌های انگلیسی، اردو، و فارسی نیز می‌نوشت.

زندگی

او در ۱۴ مه ۱۹۱۴ در یک خانواده بلوچ در نوشکی در زمان راج بریتانیا به دنیا آمد. پدرش حبیب خان نام داشت و نام مادرش «بی بی هوران» بود.

او برای ادامه تحصیل به کویته رفت و سپس برای ادامه تحصیلات عالی به لاهور رفت. در سال ۱۳۳۱ به همراه عبداللهان جمال الدینی و غلام محمد شاهوانی بلوچی زبانی دوان (دیوان یا گروه) را تأسیس کرد. سال ۱۹۵۳ که برای اولین بار، به نحوهٔ نگارش و دستور زبان درمجلس چاپخانه بلوچی، در جلسهٔ «بلوچی زبان ءِ سرچمگ (کراچی) توجه جدّی شد، وی نفش مؤثری در این زمیته داشت.

او اولین شاعر مدرن بلوچی است که مردم ستمدیده خود را به حق آزادی و تعیین سرنوشت خود آگاه کرد.

میر گل خان نصیر از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۰ حدود ۵ تا ۶ بار به زندان رفت. در نتیجه مبارزات حزب ملی عوامی در این دهه، کنار گذاشته شد و بلوچستان به وضعیت یک استان رسید. نصیر از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۷۸ چندین بار به اتهامات مختلف دستگیر شد که همگی مربوط به سیاست بود. او مجموعاً تقریباً ۱۵ سال از زندگی خود را در زندان گذراند.

خدمات ادبی

نصیر به زبان‌های انگلیسی، اردو، بلوچی، براهویی و فارسی شعر می‌نوشت. بیشتر اشعار او به زبان بلوچی است. او با فیض احمد فیض دوست خوبی بود. یک بار فیض پیشنهاد ترجمه اشعار میرگل خان را به اردو داد اما خان این پیشنهاد را رد کرد. بیشتر اشعار اردو نصیر بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۵۰ سروده شده‌است و تا به امروز هیچ چاپی از شعر اردو او وجود نداشته‌است.

کتاب‌شناسی

• "گل بانگ" (۱۹۵۱)
• "تاریخ بلوچستان" (۱۹۵۲) (اردو) جلد ۱
• "تاریخ بلوچستان" (۱۹۵۷) (اردو) جلد ۲
• «داستن دوستان و شیرین» (۱۹۶۴)
• "کوچ و بلوچ" (۱۹۶۹)
• گارند (۱۹۷۱)
• بلوچستان کی سرهادی چپا معار (۱۹۷۹)
• "Seenai Keechaga" (1980)
• «مشهد نه جنگ نامه» (۱۹۸۱)
• "شاه لطیف گوشت" (۱۹۸۳)

جوایز

گل خان نصیر پس از مرگش در سال ۲۰۰۱ جایزه ستاره امتیاز (جایزه رئیس‌جمهور) را به خاطر خدمات ادبی خود دریافت کرد.

در سال ۱۹۶۲، زمانی که دولت اتحاد جماهیر شوروی تصمیم گرفت به فیض احمد فیض جایزه لنین اعطا کند، آنها نیز می‌خواستند این جایزه را به گل خان نصیر اهدا کنند، اما به دلیل اختلافات او (میرگل خان) با رژیم ایوب خان (رئیس جمهور وقت پاکستان) آن زمان، به او اجازه رفتن به مسکو را ندادند.[۱۴]

تالیفات پس از فوت

• Gulgaal (1993)
• Shanblaak (1996)

وفات

او در ۶ دسامبر ۱۹۸۳ در بیمارستان شرق میانه کراچی بر اثر بیماری مزمن درگذشت. او را در یک موکب عظیم به روستای خود، نوشکی بازگرداندند. در ۷ دسامبر ۱۹۸۳ در قبرستان روستایش به خاک سپرده شد. مراسم تشییع جنازه با حضور گسترده مردم برگزار شد.

آرامگاه میر گل خان نصیر در نوشکی.