مأذون قشقایی

محمد ابراهیم متخلص به «مأذون قشقایی» از شعرای ایل قشقایی است. از او با نام «میرزا مأذون» یا مأذون شیرازی نیز یاد می‌شود. در میان شاعران ایرانی که بیشتر آنان گمنام می‌باشند، میرزا مأذون بسیار شناخته شده‌است. مأذون اشعار عارفانه و عاشقانهٔ فراوانی دارد. آنچه از شعرهای او موجود است نزدیک به دویست و بیست شعر به زبان ترکی قشقایی و به تخلص ماذون هست و تعدادی شعر هم به زبان فارسی و زبان لری (لری جنوبی) هست.

تولد

او در سال ۱۲۴۶ هجری قمری از مادری از طایفهٔ قادرلو قشقایی متولد شد. شکی نیست که اصالت پدری ماذون از سادات امام زاده یحیی بوده اما اشعار او روح‌بخش تمامی انسان‌ها بدون توجه به زبان و قومیت اوست و چون اشعار او غالباً به زبان ترکی قشقایی و بسیار روان و در عین حال عمیق عاشقانه و عرفانی و اخلاقی است، قشقایی‌ها او را به‌عنوان یک الگو و اسطوره می‌شناسند.

تخلص

تخلص شعری «ماذون» توسط ظل‌السلطان قاجار حاکم وقت شیراز به وی داده شد. ظل‌السلطان از مأذون خواست با اختیار کامل اشعارش را بسراید و در مورد هرکس و هر موضوعی شعر سرایی کند. «مأذون» در لغت به معنای «اجازه داده شده» می‌باشد.

گردآوری اشعار

اشعار کنونی مأذون از افراد متعددی نقل شده و به وی انتساب داده شده است. بر اساس فقدان شواهد معتبر، اشعار کنونی وی قابل استناد نمی‌باشد. می‌گویند： ملک منصورخان قشقایی در کتابی که تحت عنوان خاطرات وی بعدها چاپ کرده‌اند: «مرحوم صمصام کتابی از اشعار مأذون را به من داد. اشعار مأذون را از جوانی جمع کردم ولی در آلمان در هنگام جنگ در بمباران منزل من، همراه با بقیهٔ اثاثیه از بین رفت. پس از بازگشت به ایران از معین دفتر خواهش نمودم با خط خودش هر آنچه از اشعار ماذون را که به خاطر داریم را بنویسد. او با خط زیبای خودش آن‌ها را نوشت و موقعی که پس از سقوط دکتر مصدق من (ملک منصورخان) به اروپا تبعید شدم، شهبازخان شهبازی از روی این کتاب نسخه‌ای رونویسی کرد و بعد نیز برای گردآوری تعداد دیگری از اشعار مأذون و یوسف علی بیگ تلاش بسیار کرد و توانست آن اشعار را چاپ کند».<ref>خاطرات ملک منصورخان قشقایی. نامک. چاپ اول۱۳۹۱. </re

درگذشت

گفته می‌شود که مأذون در سال ۱۳۱۳ هجری قمری در شهر شیراز درگذشته و در همین شهر در بقعهٔ امامزاده منصور نزدیک به خیابان تیموری مدفون است. قبر او را مرحوم محمد نادری دره شوری (ادیب و فعال فرهنگی قشقایی) با کمک یکی از مطلعان کهنسال آن محله (حاج غلامرضا فیلی) مشخص نموده و در حال حاضر هیأت امنایی برای بازسازی و نگهداشت آن تشکیل شده است. مقبرهٔ ماذون توسط دوستداران وی در حال بازسازی و مرمت می‌باشد.