لوسیتانی‌ها

مقالات مرتبط: آیبری‌ها، گسترش روم در آیبریا

لوسِتانی‌ها یا لوسیتانیایی‌ها^[۱](به انگلیسی: lusitanians) مردمانی (مجموعه قبایل متحد) آیبریایی بودند که در غربی‌ترین ناحیه این شبه جزیره (کشور پرتغال امروزی به علاوه نواحی از غرب و شمال غرب اسپانیا) در دوران باستان زندگی می‌کردند. در دوران جمهوری، این سرزمین و نواحی اطراف آن به روم ملحق گردید و استانی با نام لوسیتانیا تشکیل شد.

در سه صده قبل از میلاد به خصوص در کشمکش‌های میان کارتاژ و روم در آیبریا، این قبایل آیبری از جمله لوسیتانی‌ها نقش پررنگی را ایفا کردند اما در نهایت تمام شبه جزیره به دست روم افتاد.

تاریخ[ویرایش]

اصل و نسب[ویرایش]

فرانتینوس نویسنده رومی (۴۰–۱۳۰ میلادی) از رهبر لوسیتانیایی ویریاتوس، به عنوان رهبر سلتیبری‌ها در جنگ این اقوام علیه رومیان یاد می‌کند.^[۲] دیودوروس سیکولوس، مورخ یونانی-رومی، نام یک قبیله سلتی دیگر را به آنها نسبت داده‌است: «کسانی که لوسیتانیان نامیده می‌شوند، شجاع‌ترین از همه، شبیه به سیمبری‌ها ((cimbri) قبیله ای ژرمنی) هستند». به گفته پیشگو آرتمیدوروس، لوسیتانیان را بلیتانیان نیز می‌نامیدند.^[۳]^[۴]

استرابو تاریخ‌نگار یونانی، لوسیتانی را از قبایل ایبری جدا می‌کرد و آنها را سلتیبریایی می‌دانست که در زمان‌های قدیم به اوسترمینیس معروف بودند.^[۵]^[۶]^[۷]با این حال، بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، به نظر می‌رسد که لوسیتانی‌ها و وتون‌ها عمدتاً جمعیت‌های هندواروپایی ماقبل سلتی بوده‌اند (قبل از سلتیزه شدن آیبریا در ناحیه می‌زیستند) که عناصر فرهنگ سلتی را از طریق ارتباط نزدیک پذیرفته‌اند، بنابراین علت دسته‌بندی لوسیتانی‌ها در زمره مردم سلتیبری توسط استرابون نامشخص است.

از سوی دیگر، پلینی بزرگ و پومپونیوس ملا در نوشته‌های جغرافیایی خود، لوسیتانی‌ها را از گروه‌های سلتی همسایه مانند آرتابریان متمایز می‌کردند.^[۸]استان رومی ابتدائی لوسیتانیا به‌طور خلاصه شامل سرزمین‌های آستوریا و گالسیا می‌شد، اما این استان‌ها به زودی به حوزه قضایی استان تاراکوننسیس در شمال واگذار شدند، در حالی که ناحیه جنوب با نام استان لوسیتانیا و وتونس باقی ماند. به زودی، گالیسیا به استانی جدا تبدیل شد (که بسیاری از گالیسیا مدرن و پرتغال شمالی را می‌گیرد). پس از این، مرز شمالی لوسیتانیا در امتداد رودخانه دورو بود، در حالی که مرز شرقی آن از طریق سالامانتیکا و کائساروبزیگ (Caesarobriga) به رودخانه آناس (Anas (Guadiana)) می‌رسید.

رویارویی با رومی‌ها[ویرایش]

مقالات مرتبط: جنگ‌های لوسیتانی

مزدورانی از قبایل لوسیتانی بین سالهای ۲۱۸ تا ۲۰۱ قبل از میلاد در طول جنگ پونیک دوم علیه روم برای کارتاژ جنگیدند. سیلیوس ایتالیکوس مزدوران لوسیتانی را در جنگ علیه روم در یک گردان ترکیبی با گالیسی و رهبری هر دو توسط فرماندهی به نام ویریاتوس توصیف می‌کند.^[۹] به گفته لیوی، در شمال ایتالیا هر زمان که میدان برای سواره نظام نومیدی(numidian cavalary) (سبک سواران معروف هانیبال) تنگ می‌شد و کارزار سخت می‌گردید، سواره نظام لوسیتانی و سلتیبری وارد کارزار می‌شدند.^[۱۰]

منابع[ویرایش]

↑ (Latin: Lusitani, Portuguese: Lusitanos)
↑ فرانتینوس، ژولیوس. Stratagems [استراتژی]. ج. ۲. ص. فصل ۵.
↑ Luciano Pérez Vilatela. Lusitania: historia y etnología, [لوسیانو پرز ویلاتلا. لوسیتانیا: تاریخ و قوم‌شناسی].
↑ André de Resende. As Antiguidades da Lusitânia [آندره دو رزنده. به عنوان آثار باستانی لوسیتانیا]. ص. ۵۹.
↑ strabo y sus descripciones de lusitania [استرابون و توصیفات او از لوزیتانیا].
↑ The Geography of Strabo [جغرافیای استرابو].
↑ Fraile, José María Gómez (1999) [فریل، خوزه ماریا گومز (1999).].
↑ از جمله پراستامارچی، سوپرتامارچی، نری، آرتابری، و به‌طور کلی همه مردمی که در ساحل دریا زندگی می‌کنند به جز گرووی در جنوب گالیسیا و شمال پرتغال:آنها کل سلت‌ها را می‌پرستند، اما از دوریوس تا خم گرووی، و از میان آنها آوو، سلادوس، نبیس، مینیوس و لیمیا که نام مستعار آنها فراموش شده‌است جریان دارد. خود رودخانه شهر لامبریا را در بر می‌گیرد و رودخانه‌های لارونو یوللا را می‌پذیرد. قسمتی که خودنمایی می‌کند محل سکونت پریسامارش‌ها است و از میان آنها رودخانه‌های تاماریس و سارس، نه چندان دور از سرچشمه آنها، تاماریس‌ها طبق بندر ابورا، سارس‌ها در کنار برج آگوستوس می‌گذرند. بقیه بالاتر از تاماریسی و نریکوئس در آخرین قسمت زندگی می‌کنند؛ زیرا تا کنون متعلق به سواحل رو به غرب هستند. سپس به سمت شمال، تمام سمت زمین از دماغه سلتیک به پیرنه می‌چرخد. ساحل پیوسته آن، به جز جاهایی که فرورفتگی‌های جزئی و دماغه‌های کوچک وجود دارد، تقریباً مستقیم به سمت کانتابریا است. در آن، ابتدا آرتابری‌ها هنوز از نژاد سلتیک هستند، سپس آستایرها، پومپونیوس ملا، کوروگرافیا. جلد سوم بخش7-9. پلینی
↑ پونیکا از سیسیلوس ایتالیکوس. ج. ۳.
↑ دالی، گریگوری (اوت 2005). کانائه: تجربه نبرد در دومین جنگ‌های پونی.

[1] (Latin: Lusitani, Portuguese: Lusitanos)

[2] فرانتینوس، ژولیوس. Stratagems [استراتژی]. ج. ۲. ص. فصل ۵.

[3] Luciano Pérez Vilatela. Lusitania: historia y etnología, [لوسیانو پرز ویلاتلا. لوسیتانیا: تاریخ و قوم‌شناسی].

[4] André de Resende. As Antiguidades da Lusitânia [آندره دو رزنده. به عنوان آثار باستانی لوسیتانیا]. ص. ۵۹.

[5] strabo y sus descripciones de lusitania [استرابون و توصیفات او از لوزیتانیا].

[6] The Geography of Strabo [جغرافیای استرابو].

[7] Fraile, José María Gómez (1999) [فریل، خوزه ماریا گومز (1999).].

[8] از جمله پراستامارچی، سوپرتامارچی، نری، آرتابری، و به‌طور کلی همه مردمی که در ساحل دریا زندگی می‌کنند به جز گرووی در جنوب گالیسیا و شمال پرتغال:آنها کل سلت‌ها را می‌پرستند، اما از دوریوس تا خم گرووی، و از میان آنها آوو، سلادوس، نبیس، مینیوس و لیمیا که نام مستعار آنها فراموش شده‌است جریان دارد. خود رودخانه شهر لامبریا را در بر می‌گیرد و رودخانه‌های لارونو یوللا را می‌پذیرد. قسمتی که خودنمایی می‌کند محل سکونت پریسامارش‌ها است و از میان آنها رودخانه‌های تاماریس و سارس، نه چندان دور از سرچشمه آنها، تاماریس‌ها طبق بندر ابورا، سارس‌ها در کنار برج آگوستوس می‌گذرند. بقیه بالاتر از تاماریسی و نریکوئس در آخرین قسمت زندگی می‌کنند؛ زیرا تا کنون متعلق به سواحل رو به غرب هستند. سپس به سمت شمال، تمام سمت زمین از دماغه سلتیک به پیرنه می‌چرخد. ساحل پیوسته آن، به جز جاهایی که فرورفتگی‌های جزئی و دماغه‌های کوچک وجود دارد، تقریباً مستقیم به سمت کانتابریا است. در آن، ابتدا آرتابری‌ها هنوز از نژاد سلتیک هستند، سپس آستایرها، پومپونیوس ملا، کوروگرافیا. جلد سوم بخش7-9. پلینی

[9] پونیکا از سیسیلوس ایتالیکوس. ج. ۳.

[10] دالی، گریگوری (اوت 2005). کانائه: تجربه نبرد در دومین جنگ‌های پونی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]