سید ابوالفضل تولیت

سید ابوالفضل تولیت (مصباح‌التولیه)
متولی حرم حضرت معصومه
مشغول به کار ۱۳۲۰ – ۱۳۳۲
پیش از	سید محمد مشکوة
نماینده مجلس شورای ملی
پس از	سید علی‌اصغر دربانی
حوزه انتخاباتی	قم (دوره‌های یازدهم تا هفدهم)
اطلاعات شخصی
زاده	۱۲۷۳ قم، ایران
درگذشته	۱۳۵۸ قم، ایران
ملیت	ایرانی
دین	اسلام شیعه دوازده امامی

سید ابوالفضل مصباح‌التولیه (۱۲۸۳ قم - ۵ مرداد ۱۳۵۸ قم) که نام خانوادگی تولیت برگزید، متولی حرم فاطمه معصومه در قم، بنیانگذار کتابخانه آستانه مقدس حضرت فاطمه معصومه و نماینده قم در مجلس شورای ملی بود.

پدرش حاج محمدباقر متولی‌باشی ملقب به سالارالتولیه سال‌ها تولیت حرم فاطمه معصومه را در قم به عهده داشت. او نیز پدرش را معاونت می‌کرد. در سال ۱۳۱۶ به نمایندگی قم در مجلس شورای ملی برگزیده شد (دوره یازدهم) و تا دوره هفدهم کرسی نمایندگی را حفظ کرد. اما در دوره هفدهم که از جبهه ملی طرفداری کرد و جزو طرفداران مصدق شد، تولیت آستانه را از او گرفتند و به سید محمد مشکوة دادند.

پس از سال ۱۳۳۲ و سقوط دولت دکتر مصدق، تولیت دیگر به مجلس راه نیافت و از آن پس کارش رسیدگی به املاک شخصی بود. تولیت از مالکان بزرگ قم بود و با اصلاحات ارضی به مخالفت برخاست و روحانیان قم را به مخالفت با اصلاحات ارضی دعوت نمود. پس از تظاهرات ۱۵ خرداد دستگیر و چند سالی زندانی شد. اسدالله علم وزیر دربار محمد رضا پهلوی در خاطراتش از وساطت برای آزادی تولیت نوشته که شاه نپذیرفت.

به نوشته اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات و یادداشت‌های شخصی‌اش، تولیت مراودات فراوانی با انقلابیون انقلاب ۱۳۵۷ داشت و ثروت او یکی از مهمترین منابع تأمین مالی مبارزان در دوران مبارزه علیه محمدرضا شاه پهلوی بود.

وی بخش بزرگی از ثروتش را به نام همسرش طاهره در قالب بنیاد طاهر وقف امور خیریه کرد. از جمله فعالیت‌های این بنیاد حمایت مالی دانشنامه تشیع در سالهای نخستین فعالیت آن (تا سال ۱۳۶۶) بود.

تولیت در مسجد قدس شهرک امام خمینی قم به خاک سپرده شده‌است. وی فرزندی از هیچ‌کدام از همسرانش نداشت و تمام اموالش را وقف شرکتی خیریه با نام همسر محبوبش «طاهره» کرد.

جستارهای وابسته

فاطمه معصومه