پهلوی اشکانی کتیبه‌ای

پارتی کتیبه ای
پارتی کتیبه ای;
	سنگ نبشتهٔ شاپور بر کعبهٔ زرتشت
نوع	ابجد
زبان‌ها	زبان پارتی
دورهٔ زمانی	۲۵۰ پیش از میلاد
سامانهٔ مادر	الفبای آرامی خط پهلوی پارتی کتیبه ای; ;
ایزو ۱۵۹۲۴	Prti, 130
جهت	راست به چپ
مخفف یونیکد	Inscriptional Parthian
دامنه یونیکد	U+10B40–U+10B5F

پهلوی اشکانی (پارتی) کتیبه ای خطی است که برای نوشتن زبان اشکانی روی سکه‌های پارتی از زمان ارشک یکم اشکانی (۲۵۰ پیش از میلاد) استفاده می‌شده‌است. همچنین در کتیبه‌های اشکانیان (عمدتاً بر روی قطعات خشتی) و متعاقباً دوره ساسانیان (بیشتر در کتیبه‌های رسمی) استفاده شده‌است.

دیپ (خط) پهلوی اشکانی از راست به چپ نوشته می‌شده و در آن حروف به صورت منفصل (جدا از هم) هستند.

پارتی کتیبه ای ۲۲ حرف دارد:^[۱]

نام ^[A]	متن	IPA^[۲](آوانویسی)	نام	متن	IPA (آوانویسی)	نام	متن	IPA (آوانویسی)
الف	𐭀	/ a /، / ā /	تت	𐭈	/ ṭ /	پِ	𐭐	/ p / , / b /
بِث	𐭁	/ b /, / w /	یود	𐭉	/ j /، / ē̆ /، / ī̆ /	ساذ	𐭑	/ t͡ʃ /
گیمِل	𐭂	/ g /, / y /	کاف	𐭊	/ k /	قاف	𐭒	/ s /
دالث	𐭃	/ d / , / y /	لامِذ	𐭋	/ l /	ریش	𐭓	/ R /
ه	𐭄	/ h /	مِم	𐭌	/ m /	شین	𐭔	/ ʃ /، / ʒ /
واو	𐭅	/ w /، / ʿ /، / r /	نون	𐭍	/ n /	تاو	𐭕	/ ti / , / d /
زَین	𐭆	/ z /	سامِخ	𐭎	/ s /
حِث (خِث)	𐭇	/ h / , / x /	اَین	𐭏	/ ʕ /

^ Letter names are based on the corresponding Imperial Aramaic characters^[۱]

پیوندها[ویرایش]

پارتی کتیبه ای با استفاده از هفت استاندارد لیگچر:^[۱]

لیگامنت		توالی
تصویر	متن	توالی
	𐭂𐭅	𐭂 (جیمل) + 𐭅 (واو)
	𐭇𐭅	𐭇 (حِث) + 𐭅 (واو)
	𐭉𐭅	𐭉 (یوذ) + 𐭅 (واو)
	𐭍𐭅	𐭍 (نون) + 𐭅 (واو)
	𐭏𐭋	𐭏 (اَین) + 𐭋 (ل)
	𐭓𐭅	𐭓 (رِش) + 𐭅 (واو)
	𐭕𐭅	𐭕 (تاو) + 𐭅 (واو)

حروف ساد (𐭑) و نون (𐭍) پرتوی دم و حروف دیگر را در بر می‌گیرند به شکل زیر:^[۱]

لیگامنت		توالی
تصویر	متن	توالی
	𐭍𐭍	𐭍 (نون) + 𐭍 (نون)
	𐭍𐭃	𐭍 (نون) + 𐭃 (دالِث)

اعداد[ویرایش]

پارتی کتیبه ای اعداد شمارشی خاص خود را داشت:

ارزش		۱	۲	۳	۴	۱۰	۲۰	۱۰۰	۱۰۰۰
دستینه	تصویر
دستینه	متن	𐭘	𐭙	𐭚	𐭛	𐭜	𐭝	𐭞	𐭟

اعداد از راست به چپ نوشته می‌شدند. اعداد بدون عدد مربوطه افزودنی هستند. به عنوان مثال، ۱۵۸ به این شکل نوشته می‌شد: 𐭞𐭝𐭝𐭜𐭛𐭛 ‎ + 20 + 20 + 10 + 4 + 4).^[۱]

یونیکد[ویرایش]

بلوک یونیکد برای سنگ نبشته پارتی U + 10B40 – U + 10B5F است.

منابع[ویرایش]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).
↑ Daniels, Peter T.; Bright, William, eds. (1996). -9780195079937 The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. pp. -9780195079937/page/518 518. ISBN 978-0-19-507993-7. {{cite book}}: Check |url= value (help)

پیوند به بیرون[ویرایش]

Parthian script

[cnote_A] Letter names are based on the corresponding Imperial Aramaic characters^[۱]

[L207207-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).

[WWS-2] Daniels, Peter T.; Bright, William, eds. (1996). -9780195079937 The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. pp. -9780195079937/page/518 518. ISBN 978-0-19-507993-7. {{cite book}}: Check |url= value (help)

[۱]

[A]

[۲]