زکی‌خان زند

زکی‌خان زند
شاه ایران
سلطنت	۱۳ صفر ۱۱۹۳–۲۱ جمادی‌الاول ۱۱۹۳
پیشین	کریم‌خان زند
جانشین	ابوالفتح‌خان زند
زاده	ملایر
درگذشته	۲۳ خرداد ۱۱۵۸ خورشیدی (۲۸ جمادی‌الاول ۱۱۹۳ قمری) ایزدخواست
فرزند(ان)	اکبرخان زند، محمدخان زند
دودمان	دودمان زند
پدر	بداق‌خان زند
مادر	آغابیگم

زَکی‌خان زند از سرداران خاندان زند و برادر نامادری کریم خان زند بود. پدر او بُداق خان نام داشت و عموی کریم خان به‌شمار می‌رفت. پس از درگذشت کریم خان برای دوری از هرج و مرج و اختلافات مدت کوتاهی به اسم فرزندان کریم خان (ابوالفتح خان و محمدعلی خان) قدرت را در دست گرفت ولی هیچ‌گاه رسماً خود را فرمانروای زند اعلام ننمود.

وی با این که از هواداران محمدعلی خان زند (فرزند کوچک‌تر کریم خان و داماد خود) بود، نخست ابوالفتح خان (پسر بزرگ کریم خان) را به عنوان فرمانروای زند ابقا نمود و اندکی بعد محمدعلی خان را شریک فرمانروایی ابوالفتح خان قرار داد. در پی حملهٔ صادق خان زند به شیراز، نسبت به ابوالفتح خان بدگمان شد و او را برکنار کرد و بدین ترتیب محمدعلی خان یگانه فرمانروای ظاهری زندیان گردید. او برای حفظ قدرت افزون بر صادق خان، با علیمرادخان زند نیز درگیر شد و سرانجام در ۲۸ جمادی‌الاول ۱۱۹۳ ه‍.ق در ایزدخواست به دست قراولان ایل پایروندمافی کشته شد.

منابع

• دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدخل «ابوالفتح خان زند»
• دانشنامهٔ جهان اسلام، مدخل «زکی‌خان زند»
• دانشنامهٔ ایرانیکا، مدخل «اکبر خان زند» (به انگلیسی)
• خاطرات و اسناد حسینقلی خان نظام السلطنه مافی
• لغت‌نامهٔ دهخدا، مدخل «محمد خان» بایگانی‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine

پیوند به بیرون

زکی‌خان زند سلسله زندیه
پادشاهی ایران
پیشین: کریم‌خان زند	حاکم ایران ۱۱۵۸ خورشیدی	پسین: ابوالفتح‌خان زند