زکیخان زند
زکیخان زند | |
---|---|
شاه ایران | |
سلطنت | ۱۳ صفر ۱۱۹۳ - ۲۱ جمادیالاول ۱۱۹۳ |
پیشین | کریمخان زند |
جانشین | ابوالفتحخان زند |
زاده | ملایر |
درگذشته | ۲۳ خرداد ۱۱۵۸ خورشیدی (۲۸ جمادیالاول ۱۱۹۳ قمری) ایزدخواست |
فرزند(ان) | اکبرخان زند، محمدخان زند |
دودمان | دودمان زند ![]() |
پدر | بداقخان زند |
مادر | آغابیگم |
زَکیخان زند از سرداران خاندان زند و برادر مادری کریم خان بود. پدر او بُداق خان نام داشت و عموی کریم خان بهشمار میرفت. پس از درگذشت کریم خان مدت کوتاهی به اسم فرزندان کریم خان (ابوالفتح خان و محمدعلی خان) قدرت را در دست گرفت ولی هیچگاه رسماً خود را فرمانروای زند اعلام ننمود.
وی با این که از هواداران محمدعلی خان زند (فرزند کوچکتر کریم خان و داماد خود) بود، نخست ابوالفتح خان (پسر بزرگ کریم خان) را به عنوان فرمانروای زند ابقا نمود و اندکی بعد محمدعلی خان را شریک فرمانروایی ابوالفتح خان قرار داد. در پی حملهٔ صادق خان به شیراز، نسبت به ابوالفتح خان بدگمان شد و او را برکنار کرد و بدین ترتیب محمدعلی خان یگانه فرمانروای ظاهری زندیان گردید. او برای حفظ قدرت افزون بر صادق خان، با علیمراد خان زند نیز درگیر شد و سرانجام در ۲۸ جمادیالاول ۱۱۹۳ ه.ق در ایزدخواست به دست قراولان ایل پایروندمافی کشته شد.
تبارنامه[ویرایش]
بداقخان | آغابیگم | ایناقخان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خدامرادخان | امراللهخان | آغابیگم | اسکندرخان | زکیخان ۱۳ صفر ۱۱۹۳ - ۲۱ جمادیالاول ۱۱۹۳ | کریمخان فرمانروایی ۱۱۲۹ تا ۱۱۵۸ خورشیدی | صادقخان فرمانروایی ۱۱۵۸ تا ۱۱۶۰ خورشیدی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
صیدمرادخان فرمانروایی ۱۱۶۷ تا ۱۱۶۸ خورشیدی | علیمرادخان فرمانروایی ۱۱۶۱ تا ۱۱۶۴ خورشیدی | ابوالفتحخان عبدالرحیم خان فرمانروایی ۱۱۵۸ خورشیدی | محمدعلیخان فرمانروایی ۱۱۵۸ خورشیدی | جعفرخان فرمانروایی ۱۱۶۴ تا ۱۱۶۷ خورشیدی | عبداللهخان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شیخویسخان | لطفعلیخان فرمانروایی ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۳ خورشیدی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع[ویرایش]
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدخل «ابوالفتح خان زند»
- دانشنامهٔ جهان اسلام، مدخل «زکیخان زند»
- دانشنامهٔ ایرانیکا، مدخل «اکبر خان زند» (به انگلیسی)
- خاطرات و اسناد حسینقلی خان نظام السلطنه مافی
- لغتنامهٔ دهخدا، مدخل «محمد خان»