روستای ترکان (دهستان هرابرجان)

تُرکان(از توابع دهستان هرابرجان)

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	یزد
شهرستان	مروست
بخش	بخش مرکزی شهرستان مروست
دهستان	هرابرجان
نام‌های قدیمی	ندارد
سال بنیاد	۵۰۰۰ ساله((:
تُرکان(از توابع دهستان هرابرجان) ۳۰٫۴۷۸۳°شمالی ۵۴٫۲۱۱۷°شرقی / 30.4783; 54.2117
مردم
جمعیت	۲۰۰۰ نفر(۱۴۰۰)
اطلاعات روستایی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۵
وبگاه رسمی	http://torkann.ir

تُرکان به انگلیسی Turkan روستایی از توابع دهستان هرابرجان ، شهرستان مروست در استان یزد ایران است.روستاي تركان با داشتن آثار تاريخي و طبيعي ارزشمند از روزگاران گذشته همواره در كانون توجه گردشگران و دوستداران آثار تاريخي بوده است .

جمعیت

این روستا براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۹۶۹ نفر (۲۷۴خانوار) بوده‌است.

توضیح مختصر جغرافیایی

روستای ترکان یا با مختصات جغرافیائی ۵۴ درجه و ۱۱ دقیقه طول جغرافیائی و ۳۰ درجه و ۱۹ دقیقه عرض جغرافیایی براساس آخرین تقسیمات سیاسی اداری کشور ، در دهستان هرابرجان از بخش مرکزی شهرستان مروست استان یزد واقع شده است.

فواصل تا نزدیکترین شهر ها

فاصله روستا تا مروست ، مرکز بخش ، ۱۷ کیلومتر و تا مرکز شهرستان ، شهر هرات ، ۳۷ کیلومتر است .

این روستا با ارتفاع ۱۴۲۵ متر از سطح دریا در فاصله ۲۰۰ کیلومتری مرکز استان یزد واقع و از شمال به شهر مروست ، از شمال غرب به شهرستان ابرقوه ، از شرق به شهرستان شهربابک ، از غرب به شهرستان بوانات و دهستان ایثار و از جنوب به هرات، حسین آباد ، رحمت آباد و شهر هرات هم مرز است .حدود و ثغور روستا بر اساس محدوده ثبتی و عرفی ، بر اساس نقشه طرح هادی روستا به این صورت می باشد :

« از شمال به یزد غرب به فارس و شرق به کرمان و جنوب به هرمزگان

قدمت تاریخی و گردشگری

قدمت روستای ترکان ( ورکانه قدیم) دقیقا به هفت هزار سال پیش برمیگردد. دین اصلی مردم نیز مهر پرستی بوده که پاکنه ( محل غسل )( یک لغت اوستایی ) و چهارده معصوم ( چشمه مقدس) در ان زمان به عنوان بزرگترین معبدهای دینی به شمار میرفتند و در زمان زردشت نیز( 3780 سال پیش ) چارتاقی ( شریف السادات ) نیز یکی از اتشکده های بزرگ منطقه بوده است که از تمامی نواحی نزدیک برای زیارت و عبادت به این چارتاقی می امده اند. لهجه ترکانی یکی از نزدیک ترین لهجه های اوستایی است.

آثار تاریخی و گردشگری

۱.برج دوره افشاریه:

برج افشاریه یا میان ده روستای زیبا و تاریخی ترکان یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری در استان یزد است و مهم ترین برج تركان می‌باشد كه هم اكنون بعلت ساخت و ساز اهالی در بالای روستا به پائین ترین محل روستا نمایان است.

۲.شریف السادات:

یكی دیگر از آثار باستانی روستا 'امامزاده شریف السادات' معروف به ' چهار طاقی ' میباشد كه در منطقه جنوب شرقی روستا قرار گرفته و تمامی افرادی كه قبلا فوت نموده اند از جمله شیخ فاضل، روحانی معروف روستا در این امامزاده و یا اطراف آن به خاك سپرده شده اند.در قدیم هر پنج شنبه عصر روحانی محل در این امامزاده روضه می خواند و نوازنده نقاره محل نیز دور گنبد امامزاده ساز و نقاره مخصوص می نواخت (معروف به بحر چهارطاقی ) و هر پنج شنبه محل راز و نیاز اهالی بود، هم اکنون با همت مردم پر تلاش این روستا این آداب ، رسم و رسومات در حال احیا هستند.

۳.گنبد چهارده معصوم:

در شمال روستای ترکان اتاقکی گنبدی شکل وجود داشت که هم اکنون به علت تخریب آن تنها یک اتاق از آن به جا مانده . در روایت است که فردی از عوامیها به خواب میبیند که این محل ،محل وجود و رفت و آمد چهارده معصوم بوده و از سالهای دور در این محل مردم به راز و نیاز و روضه خوانی می پرداختند. صبح روز عاشورا تمامی اهالی با دسته های سینه زنی و زنجیر زنی به همراه نخل روستا(مافه) به این محل آمده و مشغول عزاداری می شوند. همچنین در روز چهاردهم فروردین(که چند سالی است شده 12 فروردین) نیز اهالی از صبح زود به این محل آمده و مشغول پختن آش نذری (آش گندم ) می شوند و تا ظهر در آن جا میمانند و با خانواده خود و دیگر اهالی مشغول تفریح و بحث و گفتگو میشوند. در این روز تمام اهالی از صبح زود قبل از طلوع آفتاب به اطراف گنبد چهارده معصوم آمده و با گذاشتن چند گلوخ و آجر اجاقی درست میکنند و با جمع آوری مقداری هیزم آتش درست میکنند تا اینکه در ساعت 9 صبح تمام اهالی آش خود را پخته و آماده میکنند. بسیاری از اهالی هرات و مروست و هرابرجان جهت بازدید از مراسم و آش خوردن توسط اهالی و اقوام دعوت میشوند و در پایان با اتمام روضه خوانی مراسم نیز به پایان میرسد. در قدیم رسم بود که تمام افراد روستا در این روز می بایست به گنبد چهارده معصوم رفته و بوسیله دودهای اجاق آتش نوک دماغ خود را سیاه میکردند و از این طریق به اهالی می رساندند که ما در مراسم چهارده معصوم شرکت کرده ایم.

این مکان در سال‌های اخیر با تلاش و اراده‌ی قوی اهالی روستای ترکان تغییرات زیادی پیدا کرده است . به گونه‌ای که در سال‌های ۱۴۰۱و ۱۴۰۲ میزبان نخستین و دومین جشنواره توت ترکان شد و این جشنواره در استان ، کشور و حتی جهانی شاهد درخشش خاصی بود.

جستارهای وابسته

• فهرست روستاهای ایران
• فهرست جمعیت شهر و روستاهای ایران

منابع

• «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.