دی‌ان‌ای ریبوزومی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بخش ژنی rDNA یوکاریوتی شامل مسیرهای 18S، 5.8S و 28S است و یک خوشه تکراری پشت سر هم را تشکیل می‌دهد. 5S rDNA به‌طور جداگانه کدگذاری شده است. NTS، فاصله‌گذار رونویسی‌نشده، ETS، فاصله‌گذار رونویسی‌شده بیرونی، ITS، فاصله‌گذار رونویسی‌شده درونی ۱ و ۲، شماره‌گذاری‌شده از انتهای ۵'.
هسته با اجزای pre-rRNA به نام اینترون و اگزون

دی‌ان‌ای ریبوزومی (به انگلیسی: Ribosomal DNA (rDNA)) یک توالی دی‌ان‌ای است که آران‌ای ریبوزومی را کد می‌کند. این توالی‌ها آغاز و تقویت رونویسی را تنظیم می‌کنند و شامل بخش‌های فاصله‌گذار رونویسی‌شده و غیررونویسی می‌شوند.

در ژنوم انسان، ۵ کروموزوم با نواحی سازمان‌دهنده هسته وجود دارد: کروموزوم‌های آکروسانتریک 13 (RNR1)، 14 (RNR2)، 15 (RNR3)، 21 (RNR4) و 22 (RNR5). ژن‌هایی که مسئول کدگذاری زیرواحدهای مختلف rRNA هستند، در چندین کروموزوم در انسان قرار دارند. اما ژن‌هایی که برای rRNA رمزگذاری می‌کنند، در سراسر حوزه‌ها بسیار محافظت می‌شوند، و تنها تعداد کپی ژن‌ها در هر گونه دارای تعداد متفاوتی هستند.[۱] در باکتری‌ها، آرکی‌ها و کلروپلاست‌ها، rRNA از واحدهای مختلف (کوچک‌تر) تشکیل شده است، آران‌ای ریبوزومی بزرگ (23S)، آران‌ای ریبوزومی ۱۶اس و 5S rRNA. 16S rRNA به‌طور گسترده برای مطالعات تبارزایی ژنتیکی استفاده می‌شود.[۲]

منابع[ویرایش]

  1. Warmerdam, Daniël O.; Wolthuis, Rob M. F. (2019-03-01). "Keeping ribosomal DNA intact: a repeating challenge". Chromosome Research (به انگلیسی). 27 (1): 57–72. doi:10.1007/s10577-018-9594-z. ISSN 1573-6849. PMC 6394564. PMID 30556094.
  2. Weisburg WG, Barns SM, Pelletier DA, Lane DJ (January 1991). "16S ribosomal DNA amplification for phylogenetic study". Journal of Bacteriology. 173 (2): 697–703. doi:10.1128/jb.173.2.697-703.1991. PMC 207061. PMID 1987160.