درگاه:رشت/نوشتار برگزیده/۱
خان احمد خانیا کیا احمد دوم آخرین کارکیای سلسلهٔ کیاییان در گیلان بود. او که در ۹۴۳ ه‌ق/۱۵۳۸ م، در یک سالگی پس از مرگ پدرش کارکیا حسن دوم به حکومت رسید، تا ۹۷۵ ه ق بر بیه پیش و سپس کل گیلان حکومت کرد. او به دستور شاه طهماسب مذهب شیعه دوازده‌امامی را جایگزین زیدیه کرد، ولی وقتی شروع به ارتباط با عثمانیان کرد و خواست برای حمله به قزوین به شیروان و لاهیجان سرباز بفرستند، از چشم شاه افتاد. در این سال به دستور شاه طهماسب دستگیر و در قلعه‌های قهقهه و استخر زندانی شد. در ۹۸۵ ه ق در دوره محمد خدابنده آزاد شد و دوباره به حکومت رسید. قوای شاه عباس برای استیلا بر ابریشم و موقعیت جغرافیایی ویژهٔ گیلان و نیز خاتمه دادن به حکومت خان احمد که به ارتباط با عثمانیان ادامه داده بود در سال ۱۰۰۰ ه ق به گیلان یورش بردند و خان احمد به شیروان گریخت. او بقیهٔ عمر خود را در استانبول و بغداد عثمانی گذراند و تلاش‌های بی‌ثمری برای بازگشتن به قدرت انجام داد. او در ۱۰۰۵ ه ق در بغداد درگذشت و در نجف به خاک سپرده شد. خان احمد را سیاستمداری جاه‌طلب، زیرک، حادثه‌آفرین، انتقام‌جو، عیاش و خوش‌گذران و شاعری چیره‌دست و علاقه‌مند به موسیقی تصویر کرده‌اند. او درباری هنرپرور داشت و شعرا، موسیقی‌دانان و دانشمندانی چون فغفور لاهیجی شاعر و استاد زیتون چهارتاری نوازنده در خدمت او بودند.