درازگودال ماریانا
درازگودال ماریانا (به انگلیسی: Mariana Trench یا Marianas Trench) ژرفترین درازگودال اقیانوسی در جهان و ژرفترین مکان پوسته کره زمین است.
جایی که این گودال قرار دارد کف بخش شمال غربی اقیانوس آرام است، که بهطور متوسط ۲۰۰ کیلومتر (۱۲۴ مایل) در شرق و جنوب جزایر ماریانا در شرق فیلیپین قرار گرفته است. بیشینه ژرفای آن از سطح دریا ۱۰۹۹۴ متر (یازده کیلومتر) است. درازگودال ماریانا یک خراش عمیق هلالی شکل در پوسته زمین است و بهطور متوسط حدود ۲٬۵۵۰ کیلومتر (۱٬۵۸۰ مایل) طول و ۶۹ کیلومتر (۴۳ مایل) عرض دارد. بخشی از این دراز گودال که بیشترین ژرفای آن به حداکثرِ ۱۰٬۹۹۴ متر (۳۶٬۰۷۰ فوت) (± ۴۰ متر [۱۳۰ فوت]) میرسد؛ هرچند که بعضی از اندازهگیریها (که قابل تکرار نبودهاند) ژرفترین بخش را در ۱۱٬۰۳۴ متر (۳۶٬۲۰۱ فوت)[۲] اندازه گرفتهاند، یک درهٔ کوچک چاکمانندی به شکل شکاف در کف و در بخش جنوبی آن است خز، و به نام گودال چلنجر شناخته شده است.
این درازگودال برای نخستین بار در سال ۱۹۵۱ توسط شناور چَلِنجِر از نیروی دریایی ایالات متحده ستوان دان والش و مهندس ژاک پیکارد بررسی شد و به همین دلیل ژرفترین نقطهٔ آن گودال چلنجر نام گرفته است و تا ۴۲ سال بعد از آن این ۲ نفر تنها کسانی بودند که موفق به حضور و لمس کردن ژرفترین جای زمین شده بودند. دانشمندان یک زیردریایی بدون سرنشین را به این تنگه بسیار بزرگ اقیانوس آرام فرستادند تا نمونههایی از رسوبات بستر آن را جمعآوری کند. در سال ۲۰۰۹، ایالات متحده آمریکا درازگودال ماریانا را به عنوان یک اثر ملی ایالات متحده مقرر کرد.[۳]
وجود حیات
[ویرایش]در این درازگودال تعداد زیادی میکروب فعالند. این میکروبها هم اندازهٔ باکتریها هستند. دو دسته اصلی میکروب به نام باکتری و آرکیا وجود دارد و اینها هم در همین ابعاد هستند. تحلیل میزان اکسیژن در نمونهها نشاندهندهٔ حضور مقدار زیادی میکروب است.[۴]
یک مأموریت اکتشافی در سال ۱۹۶۰ گزارش داد که در نهایت شگفتی و با توجه به فشار بسیار بالای اعماق آب، موفق به مشاهده موجودات بزرگی در کف دریا شده است؛ از جمله یک کفشکماهی به طول حدود ۳۰ سانتیمتر و همچنین گونههایی از میگو.[۵] به گفته پیکار، «کف دریا روشن و شفاف به نظر میرسید؛ پوشیده از لایهای سفت از گل دیاتومه». با این حال، امروزه بسیاری از زیستشناسان دریایی نسبت به مشاهده آن کفشکهامی ابراز تردید کردهاند و احتمال میدهند که موجود دیدهشده در واقع نوعی خیار دریایی باشد.[۶][۷] در دومین مأموریت، یک زیردریایی بدون سرنشین به نام کایکو نمونههایی از گلولای بستر دریا را جمعآوری کرد[۸] که در آنها موجودات ریز زندهای شناسایی شدند.
در ژوئیه ۲۰۱۱، یک تیم پژوهشی برای بررسی این منطقه از اعماق دریا از یک زیردریایی بدون رابط، مجهز به دوربینهای دیجیتال و نورافکن استفاده کرد. در میان گونههای مختلف مشاهدهشده، نوعی تکسلولی غولپیکر از رده مونوتالامی و با اندازه بیش از ۱۰ سانتیمتر نیز دیده شد.[۹] این موجودات به دلیل ابعاد بزرگ، حضور گسترده در بستر دریا و نقششان بهعنوان میزبان برای گونههای دیگر مورد توجه ویژه قرار گرفتهاند.
در دسامبر ۲۰۱۴، گونهای جدید از حلزونماهی در عمق ۸٬۱۴۵ متری کشف شد که رکورد ویدئوی پیشین در مشاهده ماهی در عمیقترین نقطه را شکست.[۱۰] در همین مأموریت، چندین گونه جدید دیگر نیز مشاهده شدند؛ از جمله دوجورپایان عظیمالجثهای معروف به ابرغولها. بزرگتر شدن جثه گونههای موجود در اعماق دریا نسبت به خویشاوندان خود در آبهای کمعمقتر، به پدیده غولپیکری ژرفایی معروف است.[۱۰]
در ماه مه ۲۰۱۷ نیز از نوعی حلزونماهی ناشناخته در عمق ۸٬۱۷۸ متری فیلمبرداری شد و رکورد جدیدی در مشاهده ماهی در اعماق آب به ثبت رساند.[۱۱]
آلودگی
[ویرایش]یک مأموریت پژوهشی در سال ۲۰۱۶ به بررسی ترکیبات شیمیایی سختپوستان لاشهخوار پرداخت که از عمق ۷٬۸۴۱ تا ۱۰٬۲۵۰ متری داخل گودال جمعآوری شده بودند. پژوهشگران در بدن این موجودات، غلظت بسیار بالایی از ترکیب سمی پلیکلرو بیفنیل شناسایی کردند. به دلیل آسیبهای زیستمحیطی این ترکیب شیمیایی، استفاده از آن از دهه ۱۹۷۰ ممنوع شده است. غلظت بالای این ترکیب در تمام لایههای رسوبی گودال گزارش شده است.[۱۲] تحقیقات بیشتر نشان داد که دوجورپایان هم میکروپلاستیکها را میبلعند؛ بهطوریکه در ۱۰۰٪ گونههای تحت بررسی، دستکم یک تکه ماده مصنوعی در معده آنها یافت شد.[۱۳][۱۴]
در سال ۲۰۱۹، ویکتور وسکوو گزارش داد که یک کیسه پلاستیکی و بستهبندی آبنبات را در کف گودال پیدا کرده است.[۱۵] در همان سال، مجله علمی ساینتیفیک آمریکن نیز گزارش داد که ایزوتوپ کربن-۱۴، که از آزمایشهای بمب هستهای بهجا مانده، در بدن جانوران دریایی ساکن این گودال شناسایی شده است.[۱۶]
منابع
[ویرایش]- ↑ "So, How Deep Is the Mariana Trench?" (PDF). Center for Coastal & Ocean Mapping-Joint Hydrographic Center (CCOM/JHC), Chase Ocean Engineering Laboratory of the University of New Hampshire. 5 March 2014. Retrieved 20 May 2014.
- ↑ "Mariana Trench". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica.
- ↑ "About the Monument – Mariana Trench – U.S. Fish and Wildlife Service". www.fws.gov. Archived from the original on 8 May 2021. Retrieved 21 December 2017.
- ↑ عمیقترین نقطه اقیانوس آکنده از حیات است
- ↑ "Bathyscaphe Trieste | Mariana Trench | Challenger Deep". Geology.com. Retrieved 1 March 2012.
- ↑ "James Cameron dives deep for Avatar" بایگانیشده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, Guardian, 18 January 2011
- ↑ "James Cameron heads into the abyss" بایگانیشده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine, Nature, 19 March 2012
- ↑ Woods, Michael; Mary B. Woods (2009). Seven Natural Wonders of the Arctic, Antarctica, and the Oceans. Twenty-First Century Books. p. 13. ISBN 978-0-8225-9075-0. Retrieved 23 March 2012.
- ↑ "Giant amoebas discovered in the deepest ocean trench". Live Science. 21 October 2011. Retrieved 26 March 2012.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Morelle, Rebecca (9 December 2014). "New record for deepest fish". BBC News. Retrieved 26 August 2017.
- ↑ "Ghostly fish in Mariana Trench in the Pacific is deepest ever recorded". CBC News. 25 August 2017. Retrieved 26 August 2017.
- ↑ Jamieson, Alan J.; Malkocs, Tamas; Piertney, Stuart B.; Fujii, Toyonobu; Zhang, Zulin (13 February 2017). "Bioaccumulation of persistent organic pollutants in the deepest ocean fauna". Nature Ecology & Evolution. 1 (3): 51. doi:10.1038/s41559-016-0051. hdl:2164/9142. ISSN 2397-334X. PMID 28812719. S2CID 9192602.
- ↑ Jamieson, A. J.; Brooks, L. S. R.; Reid, W. D. K.; Piertney, S. B.; Narayanaswamy, B. E.; Linley, T. D. (28 February 2019). "Microplastics and synthetic particles ingested by deep-sea amphipods in six of the deepest marine ecosystems on Earth". Royal Society Open Science. 6 (2): 180667. Bibcode:2019RSOS....680667J. doi:10.1098/rsos.180667. ISSN 2054-5703. PMC 6408374. PMID 30891254.
- ↑ Robbins, Gary (5 September 2019). "UCSD discovers surge in plastics pollution off Santa Barbara". Los Angeles Times. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ Street, Francesca (13 May 2019). "Deepest ocean dive recorded: How Victor Vescovo did it". CNN Travel. Retrieved 13 May 2019.
- ↑ Levy, Adam (15 May 2019). ""Bomb Carbon" Has Been Found in Deep-Ocean Creatures". Scientific American.
