تووه یانسون
تووه یانسون | |
---|---|
![]() تووه یانسون در ۱۹۵۶ | |
زاده | تووه ماریکا یانسون ۹ اوت ۱۹۱۴ هلسینکی، دوک نشین فنلاند، امپراتوری روسیه |
درگذشته | ۲۷ ژوئن ۲۰۰۱ (۸۶ سال) هلسینکی، فنلاند |
پیشه | نویسنده و تصویرگر کتابهای کودکان رماننویس |
ملیت | فنلاندی |
امضا | ![]() |

تووه ماریکا یانسون تلفظ راهنما·اطلاعات (به فنلاندی: Tove Marika Jansson) (۹ اوت ۱۹۱۴ در هلسینکی، فنلاند، امپراتوری روسیه— ۲۷ ژوئن ۲۰۰۱ در هلسینکی، فنلاند) نویسنده و تصویرگر کتاب کودکان، رماننویس و نویسنده داستانهای مصور فنلاندی است. وی بیشتر برای خلق دنیای مومینها شناخته میشود. یانسون نخستین کتاب از مجموعه نه جلدی مومینها را در ۱۹۴۵ منتشر کرد. این کتابها در سراسر جهان محبوبیت زیادی کسب کردند و به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شدند. یانسون در سال ۱۹۶۶ به خاطر فعالیتهایش در زمینه ادبیات کودکان جایزه هانس کریستین آندرسن را دریافت کرد.
زندگی[ویرایش]
سالهای آغازین[ویرایش]
تووه یانسون در ۹ اوت ۱۹۱۴ در خانوادهای هنردوست به دنیا آمد. پدرش مجسمهساز و مادرش طراح بود. در دوران نوجوانی تعدادی از طرحهایش در مجلههای کودکان چاپ شد. ۱۵ ساله بود که برای یادگیری نقاشی به استکهلم و پس از آن به هلسینکی و پاریس رفت. در سال ۱۹۴۳ نخستین نمایشگاه کارهایش را برگزار کرد. پس از آن به عنوان تصویرگر کتابهای کودکان و طراح جلد کتاب مشغول به کار شد. در همان زمان بود که برای امضای طرحهایش نقش موجودی دمدار با بینی دراز و گوشهای بزرگ را میکشید که در واقع طرح اولیهٔ شخصیت مومینترول بود.[۱][۲]
آفرینش مومینها[ویرایش]
ایدهٔ مومینها زمانی به ذهن یانسون رسید که او برای رهایی از روزهای تاریک جنگ جهانی دوم قصد آفرینش چیزی هیجانانگیز را داشت.[۳] مومینها در واقع خانوادهای از ترولها بودند که ظاهرشان بیشتر شبیه به اسب آبی بود. نخستین کتاب از ماجراهای مومینها «مومینها و سیل بزرگ» نام داشت که در ۱۹۴۵ و به زبان سوئدی منتشر شد. شخصیت اصلی آن مومینترول ماجراجو بود که همراه با مادرش (مامانمومین) در جستجوی پدرش (بابامومین) با موانعی مواجه میشد. خانواده مومینها در درهای به نام درهی مومین زندگی میکردند. کتابهای مومینها محبوبیت زیادی کسب کردند که باعث شد یانسون ۹ جلد از از آنها را منتشر کند. کتابها به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شدند. از روی آنها چندین مجموعه پویانمایی در فنلاند، لهستان و ژاپن ساخته شد. همچنین چاپ سری داستان مصور آنها تا سال ۱۹۷۳ ادامه یافت.[۴]
سالهای پایانی[ویرایش]
یانسون در ۱۹۶۸ خود زندگینامهای به نام «دختر مجسمهساز» نوشت. او پس از ۱۹۷۰ کمتر به مومینها پرداخت. در آن سالها چندین رمان نیز برای بزرگسالان نوشت.
آثار[ویرایش]
مومینها[ویرایش]
رمانها[ویرایش]
- مومینها و سیل بزرگ (۱۹۴۵)
- ستاره دنبالهدار در سرزمین مومین (۱۹۴۶)
- خانوادهی فنلاندی مومینترول (۱۹۴۸)
- ماجراهای بابامومین (۱۹۵۰)
- خلبازی تابستانی مومینها (۱۹۵۴)
- خواب زمستانی مومینها (۱۹۵۷)
- بابامومین در دریا (۱۹۶۵)
- درّهی مومین در پاییز (۱۹۷۰)
داستانهای کوتاه[ویرایش]
- قصههای درّهی مومین (۱۹۶۲)
کتابهای مصور[ویرایش]
- کتابی دربارهٔ مومین، مایمبل و مای کوچولو (۱۹۵۲)
- چه کسی تافل را آرام میکند؟ (۱۹۶۰)
- سفر پرخطر (۱۹۷۷)
- شروری در خانه مومین (۱۹۸۰)
- سرودهایی از درّهی مومین (۱۹۹۳)
کمیک استریپ[ویرایش]
- مومین، کتاب ۱ تا ۷
آثار دیگر[ویرایش]
رمانها[ویرایش]
- کتاب تابستان (۱۹۷۲)
- شهر آفتاب (۱۹۷۴)
- کلاهبردار صادق (۱۹۸۲)
- مرغزار سنگ (۱۹۸۴)
- بازی منصفانه (۱۹۸۹)
مجموعههای داستان کوتاه[ویرایش]
- دختر مجسمهساز (۱۹۶۸)
- شنونده (۱۹۷۱)
- هنر در طبیعت (۱۹۷۸)
- سفر با چمدان سبک (۱۹۸۷)
- نامههای کلارا و داستانهای دیگر (۱۹۹۱)
- نامهها، داستانهای برگزیده (۱۹۹۷-۱۹۷۱)
- کتاب زمستان (۲۰۰۶)
کتاب مصور[ویرایش]
- سارا و پله و هشتپاهای واتر اسپریت (۱۹۳۳)
- یادداشتهایی از یک جزیره (۱۹۹۳)
- نامههایی از تووه (۲۰۱۹)
جایزهها[ویرایش]
- جایزه هانس کریستین آندرسن (مدال طلا، ۱۹۶۶)
- جایزه ادبیات دولت فنلاند (۱۹۶۳، ۱۹۷۱ و ۱۹۸۲)
- جایزه ادبیات فنلاندی آکادمی سوئد (۱۹۷۲)
- نشان خورشید خندان (۱۹۷۵)
- نشان شیر فنلاند (۱۹۷۶)
- جایزه افتخاری بنیاد فرهنگ سوئد (۱۹۸۳)
- جایزه فرهنگی فنلاند (۱۹۹۰)
- جایزه سلما لاگرلف (۱۹۹۲)
- جایزه هنر فنلاند (۱۹۹۳)
- جایزه بینالمللی سیب برنز مرکوری (۱۹۹۴)
- جایزه آکادمی سوئد (۱۹۹۴)
- جایزه فرهنگی افتخاری بنیاد آمریکایی-اسکاندیناوی (۱۹۹۶)
- جایزه بنیاد ادبی سانوما (۱۹۹۹)
- Le Prix de l'Office Chrétien du Livre
پانویس[ویرایش]
- ↑ "Tove Jansson" (به انگلیسی). Encyclopædia Britannica. Retrieved 12 September 2013.
- ↑ "The Hans Christian Andersen Awards 1956-2002 (2002)" (به انگلیسی). Austrian Literature Online. Retrieved 12 September 2013.
- ↑ Flood, Alison. "Moomins' first adventure reaches UK" (به انگلیسی). The Guardian. Retrieved 12 September 2013.
- ↑ "Moomintroll" (به انگلیسی). Encyclopædia Britannica. Retrieved 12 September 2013.
![]() | این بخش نیازمند گسترش است. میتوانید با افزودن به آن کمک کنید. |
- اهالی هلسینکی
- برندگان جایزه سلما لاگرلوف
- برندگان جایزه هانس کریستیان آندرسن برای نگارش
- پدیدآورندگان کمیک الجیبیتی
- تصویرگران اهل فنلاند
- تصویرگران کتاب کودک
- درگذشتگان ۲۰۰۱ (میلادی)
- افراد الجیبیتی اهل فنلاند
- رماننویسان زن اهل فنلاند
- رماننویسان سده ۲۰ (میلادی) اهل فنلاند
- زادگان ۱۹۱۴ (میلادی)
- کارتونیستهای اهل فنلاند
- کارتونیستهای داستان مصور اهل فنلاند
- خاکسپاریها در گورستان هیتانیمی
- مردمان سوئدیتبار اهل فنلاند
- نقاشان اهل فنلاند
- نقاشان نوگرا
- نویسندگان ادبیات کودک اهل فنلاند
- نویسندگان اهل اوسیما
- نویسندگان اهل فنلاند در سوئد
- نویسندگان اهل هلسینکی
- نویسندگان خیالپردازی اهل فنلاند
- نویسندگان داستان کوتاه اهل فنلاند
- نویسندگان داستان کوتاه زن اهل فنلاند
- نویسندگان داستان کوتاه سده ۱۹ (میلادی)
- نویسندگان داستان کوتاه سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان زن ادبیات کودک و نوجوان
- نویسندگان زن سده ۲۰ (میلادی)
- نویسندگان زن سده ۲۰ (میلادی) اهل فنلاند
- نویسندگان زن علمی تخیلی و فانتزی
- نویسندگان کمیک زن
- نویسندگان همجنسگرای زن
- نویسندگانی که آثار خود را تصویرگری کردهاند
- هنرمندان اهل هلسینکی
- هنرمندان زن اهل فنلاند
- هنرمندان زن سده ۲۰ (میلادی)
- هنرمندان کمیکس اهل فنلاند
- هنرمندان کمیکس زن اهل فنلاند
- هنرمندان همجنسگرای زن