پرش به محتوا

تمایز دونقطه‌ای

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تمایز دونقطه‌ای
تشخیص پزشکی
قسمت‌های مختلف بدن دارای محدودهٔ حسی با اندازه‌های مختلف هستند و قدرت تشخیص دونقطه‌ای در برخی از آنها بهتر است. در زبان و انگشت‌های دست، قدرت تشخیص بالاست و در کمر پایین است. این وضعیت به‌صورت فاصله‌ای که دو نقطه متمایز از یکدیگر درک می‌شوند، مشخص می‌شود.

تمایز دونقطه‌ای (2PD) توانایی تشخیص این نکته است که دو جسمِ نزدیک که پوست را لمس می‌کنند واقعاً دو نقطه مجزا هستند، نه یک نقطه. این آزمایش اغلب با دو شیء نوک‌تیز در حین معاینه عصبی انجام می‌شود[۱]: 632 [۲]: 71  و فرض بر این است که این آزمایش نشان می‌دهد ناحیه‌ای از پوست دارای عصب محیطی توانمند است یا خیر. در شرایط بالینی، تمایز دونقطه‌ای یک روش با کاربرد گسترده برای ارزیابی ادراک لمسی است.[۳] این امر به توانایی و/یا تمایل بیمار برای گزارش ذهنیِ آنچه که احساس می‌کند متکی است و باید با چشمان بسته بیمار تکمیل شود. درمانگر ممکن است از کولیس یا گیرهٔ کاغذِ تغییرشکل‌یافته برای انجام آزمایش استفاده کند.[۴][۵] درمانگر ممکن است به‌طور تصادفی بین یک نقطه یا دو نقطه در ناحیه مورد آزمایش را امتحان کند (به عنوان مثال انگشت دست، بازو، ران، انگشت پا).[۴] از بیمار خواسته می‌شود که بگوید آیا یک نقطه لمس شده یا دو نقطه. کمترین فاصله بین دو نقطه که هنوز منجر به درک دو محرک متمایز می‌شود به عنوان آستانه دونقطه‌ایِ بیمار ثبت می‌شود. عملکرد بیمار در دو اندام را می‌توان از نظر اختلاف مقایسه کرد.[۶] اگرچه این آزمایش هنوز هم اغلب به‌صورت بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما از سوی بسیاری از محققان مورد انتقاد قرار گرفته‌است زیرا اندازه‌گیری نامعتبری از دقت فضایی لمسی را ارائه می‌دهد و چندین آزمایش جایگزین بسیار معتبر برای آن پیشنهاد شده‌است.

عملکرد طبیعی و آسیب‌دیده

[ویرایش]

نواحی بدن هم از نظر تراکم گیرنده لمسی و هم از نظر نمای قشری بساوایی متفاوت هستند. به‌طور معمول، فرد باید بتواند دو نقطه با فاصلهٔ بین ۲ تا ۸ میلی‌متر را روی انگشتان دست تشخیص دهد.. روی لب‌ها این فاصله ۲ تا ۴ میلی‌متر، و در کف دست، ۸ تا ۱۲ میلی‌متر و در ساق‌ها یا کمر، ۳۰–۴۰ میلی‌متر است (با فرض اینکه نقاط در یک درماتوم قرار بگیرند).[۱]: 632  راه ستون پشتی-نوارداخلی مسئول حمل اطلاعات مربوط به لمس صحیح و افتراقی است؛ بنابراین، افتراق دونقطه‌ای می‌تواند با آسیب به این مسیر یا عصب محیطی مختل شود.[۶]

انتقادات

[ویرایش]

اگرچه آزمایش دونقطه‌ای معمولاً به صورت بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما شواهد جمع‌آوری شده از بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهد که 2PD معیاری نامناسب برای اندازه‌گیری دقت فضایی لمسی است. مطالعات تحقیقاتی نشان داده‌است که آزمون دونقطه‌ای ممکن است حساسیت پایینی داشته باشد، نمی‌تواند آسیب‌های حسی را تشخیص دهد یا آنها را کمتر از حد واقعی برآورد می‌کند،[۷][۸] فقط بازگشتِ عملکرد سالم به‌دنبال آسیب عصبی و ترمیم را اندازه‌گیری می‌کند، ,[۹][۸][۱۰] رواییِ آزمون-بازآزمون آن ضعیف است[۱۱] و معیارهای معتبر دقت مکانی لمسی مانند افتراق جهت‌گیری شبکه‌ای همبستگی ندارد.[۸][۱۲] آزمایش دونقطه‌ای به دلیل عملکرد بسیار متغیر در شرکت‌کنندگان یکسان و شرکت‌کنندگان متفاوت، متکی بودن به معیار ذهنی اتخاذ شده توسط شرکت‌کننده برای گزارش «یک» در مقایسه با «دو» و ارائهٔ عملکردی که چنان خوب است که نمی‌تواند صحیح باشد، مورد انتقاد قرار گرفته‌است. آستانه دونقطه‌ای اندازه‌گیری‌شده می‌تواند به‌صورت غیرواقعی بسیار کمتر از فاصله گیرنده‌های پوست باشد.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

چرا 2PD به عنوان معیار اندازه‌گیری لمسی فضایی قابل اعتماد نیست؟ مدتهاست که تشخیص داده شده‌است، اگر دو نقطه دقیقاً به‌طور همزمان فشرده نشود، ممکن است فعال سازی‌های عصبی که به‌طور موقت قابل تشخیص هستند، برانگیخته شود. دو نقطه ممکن است از یک نقطه متمایز شوند، نه به این دلیل که دو نقطه از نظر مکانی درک می‌شوند، بلکه به این دلیل که دو تماس به‌طور زمانی درک می‌شوند.[۱۸][۱۵] علاوه بر این، بررسی‌های مغز و اعصاب نشان داده‌اند که دو نقطه باعث ایجاد تعداد متفاوتی از پتانسیل‌های عمل در گیرنده‌ها نسبت به یک نقطه می‌شود. دو نقطه ممکن است از یک متمایز شوند، نه به این دلیل که دو نقطه در واقع درک می‌شوند، بلکه صرفاً به این دلیل است که پیکربندی دونقطه‌ای، میزان واکنش کلی متفاوتی را ایجاد می‌کند.[۱۹][۲۰] به‌طور خلاصه، آزمایش دو نقطه‌ای می‌تواند یک نشانهٔ زمانی غیرفضایی و یک نشانهٔ اندازه غیر فضایی به بیمار ارائه دهد. برای یک مشاهده کننده، این نشانه‌های غیر فضایی ناخواسته می‌تواند وجود دو نقطه در مقایسه با یک نقطه را نشان دهد، حتی زمانی که دو نقطه نسبت به قدرتِ وضوح مکانی شرکت‌کننده، نزدیک‌تر به هم باشند.[۱۶]

بر اساس این مشاهدات، چندین محقق به شدت در مورد استفاده از وظیفه 2PD هشدار داده‌اند. نویسندگان یک مقاله با اشاره به "تنوع بسیار زیاد و غیرقابل تصور در سطح 2PD گزارش شده پس از ترمیم اعصاب "نتیجه گرفتند که … 2PD … به عنوان تنها آزمایش برای بهبود گنوز لمسی باید مورد تردید جدی قرار گیرد."[۱۵] با مقایسه آستانه‌های 2PD و بهبود عملکرد در بیماران پس از ترمیم عصب، نویسنده دیگری اظهار داشت: «نتیجه‌ای که از این داده‌ها گرفته می‌شود این است که آزمایش دونقطه‌ای شاخص معتبری برای توانایی حسی که زیربنای عملکرد یکپارچهٔ دست است، محسوب نمی‌شود.»[۹] نویسنده کتابی در زمینه ترمیم اعصاب نتیجه گرفت که 2PD «روشی راحت اما بسیار ناقص» است که «نشانه‌های غیر فضایی ارائه می‌دهد که می‌توان بر اساس آنها، بدون تغییر فیزیولوژیک، عملکرد بهتر را یادگرفت».[۱۰] نویسندگان مقال ای با عنوان «آستانه دونقطه‌ای: شاخصی از وضوح مکانی لمسی نیست» آزمایش‌های جایگزین را برای آزمون 2PD توصیه می‌کنند.[۲۰] نویسندگان مقاله تحقیقی دیگری این نظر را تأیید می‌کنند و اکیداً توصیه می‌کنند «پزشکان و محققان فوراً آزمایش 2PD را کنار بگذارند و آن را با آزمایشی جایگزین کنند که اندازه‌گیری صرفاً فضاییِ دقت را تضمین کند».[۱۶]

آزمونهای جایگزین

[ویرایش]

چندین آزمایش لمسی بسیار معتبر به عنوان جایگزینی دقیق برای آزمایش 2PD پیشنهاد شده‌است.[۱۳][۱۶] سالهاست که در آزمایشگاه‌های تحقیق روان‌شناسی فیزیک، یک آزمایش مطلوب دقت فضایی لمسی، همان آزمایش جهت‌گیری شبکه‌ای (GOT) است.[۱۳] در GOT، شرکت‌کننده تلاش می‌کند جهت شیارهای موازی فشرده‌شده در امتداد یا از سر نوک انگشت را تشخیص دهد. آستانه GOT عرض شیار است که شرکت‌کننده با سطح مشخصی از دقت (مثلاً ۷۵٪ صحیح) عمل می‌کند. گفته می‌شود GOT اندازه‌گیری معتبری از دقت فضایی لمسی را تولید می‌کند و در بسیاری از مطالعات، با پروتکل‌های تحریک محرک دستی و خودکار، مورد استفاده قرار گرفته‌است.[۱۳][۲۱][۲۲] به عنوان مثال، این آزمایش برای تعیین این موارد به کار رفته: دقت فضایی در مناطق مختلف بدن،[۲۳][۲۴] برای توصیف تأثیرگذاری سن،[۲۵][۲۶][۲۷] جنس،[۲۸] ویژگی‌های پوست، ,[۲۹][۲۸] and blindness,[۳۰][۳۱] و نابینایی بر دقت لمسی فضایی، و برای پیگیری تغییرات دقت فضایی لمسی که در حین یادگیری ادراکی[۳۲][۳۳] و بهبودی از آسیب عصبی[۸] رخ می‌دهد.

این آزمایش اگرچه در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی لمسی بسیار محبوب است، اما برای کاربردهای بالینی از کاربرد کمتری برخوردار است، زیرا به جای یک کولیس با قابلیت تنظیم مداوم به اشیای محرک خاص و از پیش ساخته شده با دامنه فضایی ثابت نیاز دارد.[۱۴][۱۶] سادگی و انعطاف‌پذیری آزمایش 2PD، علی‌رغم ایرادات تأیید شده آزمون، ادامه استفاده از آن را توسط پزشکان تشویق کرده‌است.[۱۵] برای اصلاح این وضعیت، افتراق جهت‌گیری دونقطه‌ای (2POD) به عنوان آزمایشی پیشنهاد شده‌است که سهولت 2PD و اعتبار GOT را ترکیب می‌کند.[۱۶] در آزمایش 2POD، بیمار تلاش می‌کند جهت‌گیری (به عنوان مثال، در امتداد انگشت یا روی انگشت) ایجادشده توسط دو نقطه مماس با پوست را تشخیص دهد. آستانه 2POD فاصله بین نقاطی است که شرکت‌کننده با دقتی مشخص (مثلاً ۷۵٪ صحیح) در آنها عمل می‌کند.[۱۶]

همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، اعتبار 2PD زیر سؤال رفته‌است زیرا به شرکت‌کننده اجازه می‌دهد به نشانه‌های غیر فضایی متکی باشد. در مقابل، گفته می‌شود آزمایش‌های GOT و 2POD شاخص معتبری از دقت فضایی لمسی ارائه می‌دهند، زیرا برای انجام این آزمایشها، شرکت‌کننده باید مدولاسیون فضایی تخلیه عصبی گیرنده‌های زیرین پوست را تشخیص دهد و نمی‌تواند به نشانه‌های غیر فضایی اعتماد کند.[۱۳][۲۱][۱۶] شکل زیر، برگرفته از مطالعه‌ای که هر دو 2PD و 2POD را در نوک انگشت، پایه انگشت، کف و بازو ارزیابی کرده‌است، نشان می‌دهد که 2PD با نشانه‌های غیر فضایی تضعیف می‌شود، در حالی که 2POD اندازه‌گیری دقیقی از دقت فضایی لمسی را فراهم می‌کند.[۱۶]

تشخیص سنتی دونقطه‌ای (2PD) در مقایسه با تشخیص جهت‌گیری دونقطه‌ای (2POD)
تشخیص سنتی دونقطه‌ای در مقایسه با تشخیص جهت‌گیری دونقطه‌ای.
تشخیص سنتی دونقطه‌ای در مقایسه با تشخیص جهت‌گیری دونقطه‌ای.
تانگ و همکاران (۲۰۱۳)[۱۶] ۲۴ شرکت‌کننده سالم از نظر عصبی را در چهار نقطهٔ پوستی با استفاده از تمایز دونقطه‌ای (2PD) و تمایز جهت‌گیری دونقطه‌ای (2POD) آزمایش کردند. همه شرکت‌کنندگان از نظر هر دو معیار با استفاده از کولیس‌های نوک‌ریز یکسان و یک پروتکل 2AFC مورد آزمایش قرار گرفتند. ترتیب آزمایش در بین شرکت‌کنندگان متعادل بود. نسبت صحیح در مقابل جداسازی نوک کولیس برای (A) 2PD و (B) 2POD نشان داده شده‌است. توجه داشته باشید که عملکرد 2PD (A) حتی در جداسازی صفر میلی‌متر نیز به‌طور قابل توجهی بالاتر از احتمالِ شانس است، که این مسئله در تحقیقات قبلی نیز مشاهده شد.[۱۳] این نشان می‌دهد که 2PD یک اندازه‌گیری معتبر برای دقت مکانی لمسی نیست. در مقابل، همان‌طور که برای اندازه‌گیری معتبر دقت فضایی لازم است، عملکرد 2POD (B) وقتی فاصله به سمت صفر میل می‌کند، به سطح شانس (۵۰٪ صحیح) می‌رسد. بر اساس این نتایج، نویسندگان توصیه می‌کنند پزشکان کلینیکی آزمایش 2PD را کنار بگذارند و آن را با 2POD جایگزین کنند.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Bickley, Lynn; Szilagui, Peter (2007). Bates' Guide to Physical Examination and History Taking (9th ed.). Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-6718-7. ASIN B0028IKRYG.
  2. ↑ Blumenfeld, Hal (2002). Neuroanatomy Through Clinical Cases. Sunderland, MA: Sinauer. ISBN 978-0-87893-060-9.
  3. ↑ Shooter, David (2005). "Use of two-point discrimination as a nerve repair assessment tool: Preliminary report". ANZ Journal of Surgery. 75 (10): 866–868. doi:10.1111/j.1445-2197.2005.03557.x. PMID 16176227.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Blumenfeld, Hal (2010). Neuroanatomy through Clinical Cases. Sunderland, MA: Sinauer Associates, Inc. pp. 71–72. ISBN 978-0-87893-058-6.
  5. ↑ Finnell, John T.; Knopp, Robert; Johnson, Phelps; Holland, Patrick C.; Schubert, Warren (June 2004). "A calibrated paper clip is a reliable measure of two-point discrimination". Academic Emergency Medicine. 11 (6): 710–714. doi:10.1197/j.aem.2003.11.022. ISSN 1069-6563. PMID 15175216.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ O'Sullivan, Susan (2007). Physical Rehabilitation Fifth Edition. Philadelphia: F.A. Davis Company. pp. 136–146. ISBN 978-0-8036-1247-1.
  7. ↑ van Nes SI, Faber CG, Hamers RM, Harschnitz O, Bakkers M, Hermans MC, Meijer RJ, van Doorn PA, Merkies IS, PeriNomS Study, Group (July 2008). "Revising two-point discrimination assessment in normal aging and in patients with polyneuropathies". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 79 (7): 832–4. doi:10.1136/jnnp.2007.139220. PMID 18450792.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ Van Boven, RW; Johnson, KO (February 1994). "A psychophysical study of the mechanisms of sensory recovery following nerve injury in humans". Brain: A Journal of Neurology. 117 (1): 149–67. doi:10.1093/brain/117.1.149. PMID 8149208.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Marsh, D. (February 1990). "The validation of measures of outcome following suture of divided peripheral nerves supplying the hand". Journal of Hand Surgery (Edinburgh, Scotland). 15 (1): 25–34. doi:10.1016/0266-7681(90)90043-4. ISSN 0266-7681. PMID 2307877.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Brushart, Thomas M. (2011). Nerve Repair. Chapter 4: Determining Clinical Outcomes. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-972160-3.
  11. ↑ Ehrenbrusthoff, K.; Ryan, C. G.; Grüneberg, C.; Wolf, U.; Krenz, D.; Atkinson, G.; Martin, D. J. (2016). "The intra- and inter-observer reliability of a novel protocol for two-point discrimination in individuals with chronic low back pain". Physiological Measurement. 37 (7): 1074–1088. doi:10.1088/0967-3334/37/7/1074. ISSN 1361-6579. PMID 27321473.
  12. ↑ Bruns, Patrick; Camargo, Carlos J.; Campanella, Humberto; Esteve, Jaume; Dinse, Hubert R.; Röder, Brigitte (2014-02-04). "Tactile Acuity Charts: A Reliable Measure of Spatial Acuity". PLOS ONE. 9 (2): e87384. doi:10.1371/journal.pone.0087384. ISSN 1932-6203. PMC 3913609. PMID 24504346.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ ۱۳٫۴ ۱۳٫۵ Johnson, KO; Phillips, JR (December 1981). "Tactile spatial resolution. I. Two-point discrimination, gap detection, grating resolution, and letter recognition". Journal of Neurophysiology. 46 (6): 1177–92. doi:10.1152/jn.1981.46.6.1177. PMID 7320742.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Stevens, JC; Patterson, MQ (1995). "Dimensions of spatial acuity in the touch sense: changes over the life span". Somatosensory & Motor Research. 12 (1): 29–47. doi:10.3109/08990229509063140. PMID 7571941.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ Lundborg, G; Rosén, B (October 2004). "The two-point discrimination test--time for a re-appraisal?". Journal of Hand Surgery (Edinburgh, Scotland). 29 (5): 418–22. doi:10.1016/j.jhsb.2004.02.008. PMID 15336741.
  16. ↑ ۱۶٫۰۰ ۱۶٫۰۱ ۱۶٫۰۲ ۱۶٫۰۳ ۱۶٫۰۴ ۱۶٫۰۵ ۱۶٫۰۶ ۱۶٫۰۷ ۱۶٫۰۸ ۱۶٫۰۹ Tong, J; Mao, O; Goldreich, D (2013). "Two-point orientation discrimination versus the traditional two-point test for tactile spatial acuity assessment". Frontiers in Human Neuroscience. 7 (579): 579. doi:10.3389/fnhum.2013.00579. PMC 3772339. PMID 24062677.
  17. ↑ Johnson, K.O.; Van Boven, R.W.; Hsiao, S.S. (1994). "The perception of two points is not the spatial resolution threshold," in Touch, Temperature, and Pain in Health and Disease: Mechanisms and Assessments: a Wenner-Gren Center International Symposium, 1st Edn, eds J. Boivie, P. Hansson, and U. Lindblom. Seattle: IASP Press. pp. 389–404.
  18. ↑ Woolley, Helen Bradford Thompson (1903). The Mental Traits of Sex: An Experimental Investigation of the Normal Mind in Men and Women. University of Chicago Press. Chapter 3: Skin and Muscle Senses.
  19. ↑ Vega-Bermudez, F; Johnson, KO (June 1999). "Surround suppression in the responses of primate SA1 and RA mechanoreceptive afferents mapped with a probe array". Journal of Neurophysiology. 81 (6): 2711–9. CiteSeerX 10.1.1.487.7255. doi:10.1152/jn.1999.81.6.2711. PMID 10368391.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Craig, J. C.; Johnson (2000). "The two-point threshold: Not a measure of tactile spatial resolution". Current Directions in Psychological Science. 9: 29–32. doi:10.1111/1467-8721.00054.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Craig, J. C. (1999). "Grating orientation as a measure of tactile spatial acuity". Somatosensory & Motor Research. 16 (3): 197–206. doi:10.1080/08990229970456. ISSN 0899-0220. PMID 10527368.
  22. ↑ Goldreich, Daniel; Wong, Michael; Peters, Ryan M.; Kanics, Ingrid M. (2009-06-03). "A Tactile Automated Passive-Finger Stimulator (TAPS)". Journal of Visualized Experiments (به انگلیسی) (28): e1374. doi:10.3791/1374. ISSN 1940-087X. PMC 2726582. PMID 19578327.
  23. ↑ Van Boven, R. W.; Johnson, K. O. (December 1994). "The limit of tactile spatial resolution in humans: grating orientation discrimination at the lip, tongue, and finger". Neurology. 44 (12): 2361–2366. doi:10.1212/wnl.44.12.2361. ISSN 0028-3878. PMID 7991127.
  24. ↑ Craig, J. C.; Lyle, K. B. (February 2001). "A comparison of tactile spatial sensitivity on the palm and fingerpad". Perception & Psychophysics. 63 (2): 337–347. doi:10.3758/bf03194474. ISSN 0031-5117. PMID 11281108.
  25. ↑ Tremblay, François; Wong, Kim; Sanderson, Robin; Coté, Leanne (2003-01-01). "Tactile spatial acuity in elderly persons: assessment with grating domes and relationship with manual dexterity". Somatosensory & Motor Research. 20 (2): 127–132. doi:10.1080/0899022031000105154. ISSN 0899-0220. PMID 12850821.
  26. ↑ Bleyenheuft, Yannick; Cols, Caroline; Arnould, Carlyne; Thonnard, Jean-Louis (2006-01-01). "Age-related changes in tactile spatial resolution from 6 to 16 years old". Somatosensory & Motor Research. 23 (3–4): 83–87. doi:10.1080/08990220600816440. hdl:2078.1/10805. ISSN 0899-0220. PMID 17178543.
  27. ↑ Peters, Ryan M.; Goldreich, Daniel (2013-12-19). "Tactile Spatial Acuity in Childhood: Effects of Age and Fingertip Size". PLOS ONE. 8 (12): e84650. doi:10.1371/journal.pone.0084650. ISSN 1932-6203. PMC 3891499. PMID 24454612.
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Peters, Ryan M.; Hackeman, Erik; Goldreich, Daniel (2009-12-16). "Diminutive Digits Discern Delicate Details: Fingertip Size and the Sex Difference in Tactile Spatial Acuity". Journal of Neuroscience. 29 (50): 15756–15761. doi:10.1523/jneurosci.3684-09.2009. PMC 3849661. PMID 20016091.
  29. ↑ Vega-Bermudez, Francisco; Johnson, Kenneth O. (January 2004). "Fingertip skin conformance accounts, in part, for differences in tactile spatial acuity in young subjects, but not for the decline in spatial acuity with aging". Perception & Psychophysics. 66 (1): 60–67. doi:10.3758/bf03194861. ISSN 0031-5117. PMID 15095940.
  30. ↑ Van Boven, R. W.; Hamilton, R. H.; Kauffman, T.; Keenan, J. P.; Pascual-Leone, A. (2000-06-27). "Tactile spatial resolution in blind braille readers". Neurology. 54 (12): 2230–2236. doi:10.1212/wnl.54.12.2230. ISSN 0028-3878. PMID 10881245.
  31. ↑ Wong, Michael; Gnanakumaran, Vishi; Goldreich, Daniel (2011-05-11). "Tactile Spatial Acuity Enhancement in Blindness: Evidence for Experience-Dependent Mechanisms". Journal of Neuroscience. 31 (19): 7028–7037. doi:10.1523/jneurosci.6461-10.2011. PMC 6703211. PMID 21562264.
  32. ↑ Wong, Michael; Peters, Ryan M.; Goldreich, Daniel (2013-05-29). "A Physical Constraint on Perceptual Learning: Tactile Spatial Acuity Improves with Training to a Limit Set by Finger Size". Journal of Neuroscience. 33 (22): 9345–9352. doi:10.1523/jneurosci.0514-13.2013. PMC 6618562. PMID 23719803.
  33. ↑ Harrar, Vanessa; Spence, Charles; Makin, Tamar R. (2014). "Topographic generalization of tactile perceptual learning". Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance. 40 (1): 15–23. doi:10.1037/a0033200. PMID 23855526.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تمایز_دونقطه‌ای&oldid=39088546»