پرش به محتوا

میدان امام همدان

مختصات: ۳۴°۴۷′۵۴″ شمالی ۴۸°۳۰′۵۳″ شرقی / ۳۴٫۷۹۸۳۳°شمالی ۴۸٫۵۱۴۷۲°شرقی / 34.79833; 48.51472
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
میدان همدان
میدان امام همدان
Map
ناممیدان همدان
کشورایران
استاناستان همدان
شهرستانهمدان
بخشبخش مرکزی شهرستان همدان
اطلاعات اثر
نام محلیمیدان امام
نام‌های دیگرمیدان
نام‌های قدیمیمیدان پهلوی
کاربریمیدان
کاربری کنونیپیاده راه
دیرینگیدوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثردوره پهلوی اول
بانی اثرگرهارد رودنبرگ، کارل فریش
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۷۱۲
تاریخ ثبت ملی۲۲ تیر ۱۳۷۹
میدان همدان بر ایران واقع شده‌است
میدان همدان
روی نقشه ایران
۳۴°۴۷′شمالی ۴۸°۳۱′شرقی / ۳۴٫۷۹°شمالی ۴۸٫۵۱°شرقی / 34.79; 48.51

میدان پهلوی همدان میدان بزرگی است که امروزه به نام میدان امام خمینی همدان معروف است. مهندس معمار آلمانی کارل فریش در سِمت مهندس وزارت داخله عصر رضاشاه پهلوی، طراح اصلی این میدان و شش خیابان منشعب از آن و کمربندی های مربوطه با الگوی شهرسازی ستاره ای – شعاعی است. جهت اجرای این طرح، یک مهندس ایرانی به نام سیف الله خان سلیمانی، یک مهندس آلمانی به نام اشتولباخ و یک مهندس روس به نام ولادیمر چارولیف در شعبه فنی و ساختمانی به ریاست مهندس وزارتی به نام گرهارد رودنبرگ کار خود را از اواخر سال ۱۳۱۰ خورشیدی شروع کردند.[۱]

تاریخچه

[ویرایش]

با به سلطنت رسیدن رضاخان پهلوی تفکرات مدرنیته در ایران شکل اجرایی به خود گرفت و دولت مرکزی برای اجرایی نمودن این تفکرات، مستشارانی را به شهرهای مختلف ایران از جمله همدان روانه کرد. جایگاه مرکز جدیدی که کارل فریش برای شهر همدان انتخاب کرد نزدیک مرکز شهر سابق بود و به همین دلیل با موانع و محدودیتهای مذهبی و طبیعی زیادی روبرو شد.[۲] این میدان با دارا بودن قدمت یک قرن، هنوز موقعیت ارتباطی خود را با خیابان‌ها و بازار همدان حفظ کرده ‌است. این میدان مربوط به دوره پهلوی اول است و در محل تقاطع خیابان شهدا و خیابان تختی واقع شده و در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از پیمانکاران طرح میدان می توان به اشخاصی چون استاد غلامرضا معماری، میرزا خلیل منصف، حسن ریاحی، علی فیروز و تقی شریفی اشاره نمود.[۱]

معماری

[ویرایش]
نقشه شهر همدان در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران در سال ۱۳۳۰ و پس از انشعاب خیابان‌ها از میدان مرکزی

طراحی و اصول انشعاب خیابان‌ها از این میدان دایره شکل، به نحوی است که هر چه کل شهر گسترده‌تر می‌گردد، غیر مستقیم زیر نفوذ همین میدان مرکزی است.[۳]
شعاع میدان ۸۰ متر است. در فاصله‌های دورتر از محیط این میدان، بلوارها و خیابان‌ها با شعاع بزرگتر قرار دارند که در حال حاضر به علت توسعهٔ شهر در برخی از جهت‌های شهر تا دایرهٔ سوم هم رسیده‌است. به این دایره‌ها در اصطلاح خیابان‌های کمربندی گفته می‌شود. ۶ خیابان اصلی شهر به نام‌های باباطاهر، اکباتان، شهدا، تختی، بوعلی و شریعتی، به این میدان وصل شده‌اند. عرض این خیابان‌ها ۳۰ متر است و با فاصلهٔ ۶۰ متر و زاویهٔ ۶۰ درجه‌ای به شش جانب شهر منشعب می‌شوند.[۴] از سال ۱۳۸۴ خورشیدی به منظور حل مشکلات ترافیکی رینگ اول شهر و رونق گردشگری طرح پیاده راه سازی تصویب شد [۵] و این میدان از سال ۱۳۹۵ خورشیدی همراه با خیابان بوعلی و خیابان اکباتان به پیاده راه تبدیل شده است.[۶]

موزه

[ویرایش]

به‌دنبال اجرای پروژه پیاده‌ راه‌ سازی میدان امام خمینی، تابوتی در این محوطه که مربوط به دوره اشکانیان بود، کشف گردید و به مدت چندین روز کاوش اضطراری در این منطقه ادامه پیدا کرد. پس از گسترش کاوشها تصمیم بر آن شد که به جای تعبیه آب‌نما در وسط میدان، موزه‌ای در این محوطه راه‌اندازی و آثار تاریخی کشف شده در آن نگهداری شود.[۷]

تصویری از موزه میدان مرکزی همدان

نگارخانه

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ شریفی، عادل (۱۳۹۷). درآمدی بر شهرسازی معاصر همدان (نگرشی علمی و اسنادی در ارزیابی طرح جامع شهری کارل فریش). روزنه. صص. ۱۷۰. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۳۴۷۶۴۲.
  2. «درآمدی بر شهرسازی معاصر همدان؛ واکاوی مدل افلاک‌وار هگمتانه». خبرگزاری ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ مهر ۱۴۰۱. مقدار |dead-url=dead نامعتبر (کمک)
  3. همدان دروازهٔ تمدن، ص ۱۱۵
  4. اجهان‌پور، همدان دروازهٔ تاریخ، ۱۱۵ و ۱۱۶.
  5. «همدان، بررسی پروژه‌های پیاده راه‌سازی‌ و تعیین تکلیف موزه مرکزی». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ بهمن ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۸ مهر ۱۴۰۱.
  6. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  7. «مسئولان کشف آثار تاریخی در میدان مرکزی همدان را فرصت بدانند نه تهدید!». خبرگزاری ایسنا. دریافت‌شده در ۸ مهر ۱۴۰۱.

منابع

[ویرایش]