هنر تشریفاتی یهودی
هنر تشریفاتی یهودیان که به نام یهودایکا نیز شناخته می‌شود (/dʒuːˈdeɪ.ɪkə/)، به مجموعه‌ای از اشیاء گفته می‌شود که توسط یهودیان برای مقاصد آیینی استفاده می‌شد. از آنجا که تقویت میتزوه با اجرای آن با یک شیء خاص زیبا، روشی ستودنی برای احترام به احکام خداوند تلقی می‌شود، یهودیت سنت دیرینه‌ای در سفارش دادن اشیاء آیینی به صنعتگران و هنرمندان دارد.[۱]
منشأ متنی[ویرایش]
تفسیرهای متعدد خاخام‌های اولیه در کتاب مقدس عبری به مراسم تقدیس با اشیاء بصری دلپذیر در میدراش اشاره دارد. میدراش مخیلتا خاخام اسماعیل این تعلیم را در مورد یک آیه کتاب مقدس دارد:
«این خدای من است و من او را جلال خواهم داد" (خروج ۱۵:۲).
آیا ممکن است انسان بر آفریننده خود جلال بیافزاید؟ معنای واقعی آن این است: من خدا را به گونه‌ای که احکام را انجام می‌دهم ستایش خواهم کرد. من یک لولاو زیبا، سوکای زیبا، حاشیه‌های زیبا (تزیتزیت) و تفیلین زیبا تهیه خواهم کرد.»[نیازمند منبع]
سایر آموزه‌های میدراش (مثلاً شیر هاشیریم رابه ۱٫۱۵) همین ایده را ارائه می‌دهند. این ایده در تلمود بابلی بسط یافته است (مثلاً باخا قما 9b). نسل‌های بعدی این آموزه را به‌عنوان وظیفه‌ای درک می‌کردند که در صورت امکان، وسایل زیبایی را که در زندگی و عبادت یهودیان استفاده می‌شد، چه فیزیکی و چه متنی، بسازند.
اقلام مورد استفاده در شبات[ویرایش]
موارد زیر در شبات استفاده می‌شود:
- جام کیدوش: کیدوش، به معنای واقعی کلمه، «تقدیس»، برکتی است که بر شراب یا آب انگور برای تقدیس اعیاد شبات و یهودیان خوانده می‌شود. فنجان‌های کیدوش بسیار تزئین شده‌اند و عموماً از چینی، چینی، نقره، اسپند و نیکل ساخته می‌شوند.
- شمعدان‌های شبات
- لیوان دستشویی ("نتیلات یدیم")
- تخته و روکش چاله برش
- شمع و جا شمعی هاوداله
- جعبه ادویه هاوداله
پایان شبات یهودیان با مراسم دعای مختصر حوضالح مشخص می‌شود که معمولاً در خانه انجام می‌شود. بخشی از مراسم مستلزم استشمام یک ادویه یا گیاه خوشبو است. در جوامع یهودی در اطراف دریای مدیترانه معمولاً از شاخه‌ای از یک بوته خوشبو استفاده می‌شد، در اروپای شمالی در سده دوازدهم منابع ادبی استفاده از جعبه یا ظرف ادویه با طراحی خاص وجود داشت. قدیمی‌ترین جعبه‌های ادویه باقیمانده برای هاوداله مربوط به میانه‌های سده شانزدهم است. موزه یهودی (نیویورک) یک نمونه آلمانی دارد ح. ۱۵۵۰ تصور می‌شود که در فرانکفورت آم ماین سرچشمه می‌گیرد.[۲]
اقلام حنوکا[ویرایش]
منورا (یا هانوکیا) که در جشن یهودی هانوکا استفاده می‌شود، شاید پرفروش‌ترین مقاله هنر تشریفاتی یهودیان باشد.[۳][۴][۵] لامپ لیندو یک نمونه بسیار خوب توسط یک نقره‌ساز سده ۱۸ است. هنرمندان معاصر اغلب منوراهایی را طراحی می‌کنند، مانند منورای برنجی با روکش طلا با ۳۵ شاخه متحرک که توسط یاکو آگام طراحی شده است.[۶] یک منورا نقره‌ای از Ze'ev Raban مربوط به دهه ۱۹۳۰ در مجموعه یهودایکا موزه هنر کارولینای شمالی است.[۷]
- منورا چانوکا
- دریدل‌ها
- نگهدارنده ژل
- شمع چانوکا یا روغن
اقلام سوکوت[ویرایش]
- جعبه اتروگ
برای محافظت از اتروگ در طول تعطیلات سوکوت، آن را به‌طور سنتی در الیاف کتان ابریشمی پیچیده می‌کنند و در جعبه‌ای مخصوص که اغلب از نقره ساخته می‌شود، نگهداری می‌کنند.[۸]
در دوران مدرن، اتروگ معمولاً در توری مصنوعی پیچیده می‌شود و در جعبه‌های مقوایی قرار می‌گیرد. جعبه‌های چوبی نیز به‌طور فزاینده‌ای محبوب هستند.
کتاب‌ها[ویرایش]
هاگادا عید فصح[ویرایش]
سنت هاگاداهای تزئین شده هنری، متن یهودی که دستور عید فصح سدر را بیان می‌کند، به قرون وسطی بازمی‌گردد. هاگادا سارایوو در سال ۱۳۵۰ یک نمونه مشهور است. هنرمندان بزرگ معاصر، هاگاداهای برجسته‌ای مانند Szyk Hagaddah تولید کرده‌اند. همچنین نگاه کنید به نسخه فاکسی حتی قبل از آن بارسلون هاگادا[۹] ۱۳۴۰.
مجموعه‌های قابل توجه یهودایکا[ویرایش]
موزه‌هایی با مجموعه‌های قابل توجه هنر تشریفاتی یهودی شامل کتابخانه بریتانیا،[۱۰] موزه اسرائیل، موزه یهودی (لندن)، موزه هنر و تاریخ یهودی در پاریس، موزه یهودی در پراگ، کارولینای شمالی هستند. موزه هنر،[۱۱] موزه یهودی (نیویورک)، موزه لورن در نانسی،[۱۲] موزه آلساسین در استراسبورگ و موزه یهودی معاصر سانفرانسیسکو.[۱۳] موزه میراث یهودی در پارک شهر باتری، شهر نیویورک نیز مجموعه قابل توجهی دارد. راه دیگر برای دیدن جودایکا از طریق بازار هنر، از جمله خانه‌های حراج است. حراج‌های ساتبیز، بونهامز-نیویورک، اسکینر و Kestenbaums به‌طور معمول هر سال حراجی را برگزار می‌کنند.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Kanof, Abram (1982). Jewish Ceremonial Art and Religious Observance. New York: Abrams. شابک ۹۷۸۰۸۱۰۹۲۱۹۹۳.
- ↑ "Spice Container". The Jewish Museum. thejewishmuseum.org. Retrieved 2016-12-23.
- ↑ Luminous Art: Hanukkah Menorahs of The Jewish Museum, Susan L. Braunstein, Jewish Museum, New York, 2004
- ↑ Lighting the Way to Freedom: Treasured Hanukkah Menorahs of Early Israel, Aaron Ha'tell, Yaniv Ben Or, Devora Publishing (November 29, 2006)
- ↑ Berman, Nancy M. (2016). The Art of Hanukkah. Universe Publishing. شابک ۹۷۸۰۷۸۹۳۳۲۵۱۶.
- ↑ "Agam Brass Menorah". www.herndonfineart.com. Archived from the original on 2016-12-23. Retrieved 2009-07-30.
- ↑ "Mending Wounds in the Judaic Collection – North Carolina Museum of Art | Untitled". Archived from the original on May 15, 2009.
- ↑ "Redirecting..." www.aish.com. 26 January 2003. Archived from the original on 1 March 2020. Retrieved 4 October 2011.
{{cite web}}: Cite uses generic title (help) - ↑ "Facsimile Editions - Barcelona Haggadah". www.facsimile-editions.com.
- ↑ "The Barcelona Haggadah: Haggadah, liturgical poems and biblical readings for Passover, Sephardic rite". British Library. Archived from the original on 15 July 2018. Retrieved 9 November 2023.
- ↑ "Mending Wounds in the Judaic Collection – North Carolina Museum of Art | Untitled". Archived from the original on May 15, 2009.
- ↑ Les Juifs et la Lorraine, un millénaire d'histoire partagée, Musée Lorrain, Nancy ; Somogy – Éditions d'Art, 2009, p. 164 ; this collection is temporarily not on public display in 2017.
- ↑ "The CJM - The Contemporary Jewish Museum". www.thecjm.org.