قمر شیدا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قمر شیدا
نام هنگام تولدQəmərnisə bəyim Ata xan qızı Əbraxanova
زادهٔ۱۸۸۱
شوشی
درگذشت۱۵ آوریل ۱۹۳۳ (۵۲ سال)
باکو
ملیتآذربایجانی
پیشهشاعر، نمایشنامه‌نویس

قمر شیدا (انگلیسی: Gamar Sheyda؛ 1881 – ۱۵ آوریل ۱۹۳۳) شاعر و نمایشنامه‌نویس آذربایجانی بود.

شرح حال[ویرایش]

قمر شیدا در سال ۱۸۸۱ در خانواده «آتاخان آبراخانوف» و «بویوک خانم جوانشیر» در شهر شوشی به دنیا آمد.[۱] در سنین کودکی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی برادر بزرگ‌ترش «محمد» بزرگ شد. «محمد» یک معلم خصوصی برای تدریس به خواهرش در خانه استخدام کرد و بعدا قمر شیدا ترغیب به ادامه تحصیل در مدرسه متوسطه شهر شوشی کرد.[۲] قمر شیدا در عنفوان جوانی در تشکل ادبی «مجلس اونس» حضور پیدا می‌کرد که در آنجا با اشعار خورشیدبانو ناتوان، شاعر نامور آذربایجانی، آشنا شد. اعضای «مجلس اونس» بزودی به قریحه و استعداد قمر شیدا پی بردند و به وی لقب «شیدا» دادند که او نیز این لقب را پذیرفت.[۲] قمر شیدا تأثیرات زیادی از اشعار خورشیدبانو ناتوان گرفت.

قمر شیدا به عقد مردی به اسم «صادق‌بیگ وزیرف» درآمد، که حاصل این ازدواج ۶ فرزند از جمله ۲ پسر و ۴ دختر بود.[۳]

قمر شیدا در سال ۱۹۳۳ در شهر باکو درگذشت.[۴] بنابر گزارش‌ها، قمر شیدا دست‌نوشته‌های متعددی از خود باقی گذاشته بود، که تعداد کمی از آن‌ها باقی مانده‌است.[۴]

اشعار[ویرایش]

قمر شیدا شاعر بود و به ویژه در غزل‌سرایی آوازه فروانی داشت.[۲] وی یکی از اعضای شبکه گسترده شعرا در آذربایجان بود و با زیبا اردبیلی، نویسنده، به تبادل نظر و اشعار می‌پرداخت.[۲] قمد شیدا همچنین تعدادی نمایشنامه و در سال ۱۹۱۸ اثر «سیل ستم» را به صورت دست نوشته به تحریر درآورد. این اثر در کنار نسخه‌ای از غزل‌هایش در دانشکده دست نوشته‌های آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان نگه داشته می‌شود.[۳]

میراث[ویرایش]

قمر شیدا همراه با چندین شاعر زن عضو تشکل ادبی موسوم به «مجلس اونس» به عنوان الهام بخش پروژه نمایشگاه بزرگداشت زنان آذربایجانی در سال ۲۰۱۸ انتخاب شدند. این نمایشگاه به عنوان بخشی از برنامه گرامی‌داشت صدمین سالگرد جمهوری آذربایجان برگزار شد.[۵]

دودمان[ویرایش]

اجداد قمر بیگیم شیدا
۱۶. شهباز خان دنبلی
۸. جعفرقلی خان دنبلی
۴. «آبراخان» (درگذشته سال ۱۸۴۶)
۱۸. پاشای شهر وبایزید
۹. «شرفنیسا بیگیم»
۲. «آتاخان آبراخانوف» (۱۸۲۷–۱۸۸۵)
۲۰. پناهعلی‌خان جوانشیر
۱۰. ابراهیم خلیل جوانشیر
۵. «آزاد بیگیم» (درگذشته سال ۱۸۴۷)
۱۱. دختر میرزا ربعی
۱. قمر شیدا
۲۴. ابراهیم خلیل جوانشیر
۱۲. محمدقاسم آقا جوانشیر (۱۷۸۶–۱۸۴۴)
۶. نجف‌قلی آقا جوانشیر
۳. بویوک خانم جوانشیر (؟ - درگذشته ۱۹۱۰)

منابع[ویرایش]

  1. "Azerbaijan Gender Information Center". www.gender-az.org. Retrieved 2020-04-02.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ""Məclisi-üns" ün yetirməsi: Qəmər bəyim Şeyda". medeniyyet.az (به انگلیسی). Retrieved 2020-04-02.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ "Gamarbeyim Sheyda (1881-1938)". www.azerbaycanli.org. Retrieved 2020-04-02.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)[پیوند مرده]
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ "Natəvanın "tələbəsi" Qəmər bəyim Şeyda..." Milli.Az (به ترکی آذربایجانی). 2012-07-25. Retrieved 2020-04-03.
  5. "Кураторский проект - "Сквозь время" - +ФОТО (AZpress.AZ, Агдес Багирзаде)". azpress.az. Retrieved 2020-04-03.