بنی عک
| بنی عک یا بنو عک | |
|---|---|
| عدنانی / قحطانی | |
 نشان بنی عک | |
| قومیت | عرب |
| نَسَب | العکی |
| مکان | یمن |
| تبار | الدیث ابن عدنان |
| شاخه‌ها | بنی غفیق |
| دین | بت‌پرست عربی و بعدها اسلام |
بنی عک یا بنو عک (به عربی: بنو عک) یکی از قبایل باستانی عرب در جنوب عربستان، پیش از ظهور اسلام بود. این قبیله در دوره جاهلیت، در یمن کنونی ساکن بودند.
شجره نامه[ویرایش]
به گفته ابن هشام، اعضای قبیله بنی عک، از نسل مردی به نام الدیث بن عدنان هستند که به نام «عک» نیز شناخته می‌شود. عک در یمن سکنی گزید زیرا در میان بنی اشعر زن گرفت و با آنان زندگی کرد.[۱] بنی اشعر از نسل نبط بن عداد بن زید بن یشجوب بن عریب بن زید بن کحلان بن سبع بودند. در مورد نسب بنی عک، به نظر می‌رسد که بین نسب شناسان عرب اختلاف وجود داشته باشد. به عنوان مثال، به گفته السمعانی آن‌ها دارای منشأ عدنانی هستند.[۲] از سوی دیگر، ابن حزم می‌نویسد که آن‌ها از نسل قحطان و از این رو عرب قحطانی بودند.[۳]
هم چنین گفته می‌شود مادر قبیله مدحج که مؤسس آن است، از قبیله بنی عک است. ضمن این که قبیله بنی غفیق که عبدالرحمن غافقی از آن آمده، شاخه ای از بنی عک بوده‌است.
تاریخ[ویرایش]
دوره قبل از اسلام[ویرایش]
قبایل عرب بت‌پرست و به زیارت کنندگان معابد خدایان مختلف آن منطقه معروف بودند. افراد قبیله بنی عک از یمن به مکه می‌رفتند تا خدای ود را زیارت کنند. به نقل از کتاب الاسنام ابن الکلبی، بنی عک مناجات و تشریفاتی منحصر به فرد به بت ود داشت. قبیله دو برده جوان آفریقایی را در جلوی افراد قبیله می‌آورند و غلامان فریاد می‌زدند: ما کلاغ‌های عک هستیم! و افراد قبیله نیز پاسخ می‌دهند و فریاد می‌زدند: «عک بندگانتان از یمن را پیش می‌فرستد؛ باشد که یک بار دیگر این زیارت را انجام دهیم!»[۴][۵]
دوره اسلامی[ویرایش]
بنی عک در بسیاری از جنگ‌ها و درگیری‌ها شرکت کردند. در زمان خلافت راشدین، عمرو بن العاص با لشکری که شامل ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مرد از قبیله بنی عک بود، وارد مصر شد.[۶]
در سال ۸۱۷ بعد از میلاد، بنی عک در کنار بنی اشعر و در شورشی علیه حاکم یمن خلیفه عباسی مأمون شرکت کردند.[۷]
افراد مشهور[ویرایش]
از جمله اعضای این قبیله عبارتند از:
- عبدالرحمن بن عبدالله الغافقی فرمانده اموی و والی اندلس
- محمد بن اسلم الغافقی چشم‌پزشکی که در قرن دوازدهم می‌زیست
- مهجع بن صالح اولین مسلمان کشته شده در جنگ بدر
- ابوجعفر الغافقی گیاه‌شناس قرن دوازدهم
- محمد بن مقاتل العکی عباسی والی افرقیه
منابع[ویرایش]
- ↑ Hishām, ʻAbd al-Malik Ibn; Isḥāq, Muḥammad Ibn; Guillaume, Alfred (1997). The life of Muhammad: a translation of Isḥāq's Sīrat rasūl Allāh. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-577828-1.
- ↑ Sam'ani, Sam'ani (2010-10-26). "HUKUM INTERAKSI SOSIAL DENGAN AHL AL-KITAB". Jurnal Hukum Islam. 8 (2): 130–143. doi:10.28918/jhi.v8i2.300. ISSN 2502-7719.
- ↑ Caskel, W.; b. Sa'id B. Hazm al-Andalusi, Abi Muhammad 'Ali; Levi-Provencal (1951-08-15). "Gamharat ansab al-'Arab". Oriens. 4 (1): 168. doi:10.2307/1579574. ISSN 0078-6527.
- ↑ Ibn al-Kalbi (2010-01-01). Kitab al-Asnam (in Arabic). Dar Al Kotob Al Ilmiyah دار الکتب العلمیة. ISBN 978-2-7451-6850-4.
- ↑ Ibn al-Kalbi (2010-01-01). Kitab al-Asnam (in Arabic). Dar Al Kotob Al Ilmiyah دار الکتب العلمیة. ISBN 978-2-7451-6850-4.
- ↑ Anthony, Sean (2011-11-25). The Caliph and the Heretic: Ibn Sabaʾ and the Origins of Shīʿism. BRILL. ISBN 978-90-04-21606-8.
- ↑ The History of al-Tabari Vol. 32: The Reunification of the 'Abbasid Caliphate: The Caliphate of al-Ma'mun A.D. 813-833/A.H. 198-218. SUNY Press. 2015-07-01. ISBN 978-0-7914-9720-3.