بدرالملوک بامداد

بدرالملوک بامداد
زادهٔ	۱۲۷۷
درگذشت	۱۳۶۶
ملیت	ایرانی
پیشه	روزنامه‌نگار، آموزگار، نویسنده و فعال اجتماعی ایرانی
فرزندان	پروین بامداد

گروه نخست زنانی که وارد دانشگاه شدند. ردیف جلو از راست به چپ: شاهزاده کاوس، شمس الملوک مصاحب، بدرالملوک بامداد، سراج النساء (از هندوستان)، مهرانگیز منوچهریان، زهرا اسکندری، بتول سمیعی‌زاده.

بدرالملوک بامداد (۱۲۷۷–۱۳۶۶) روزنامه‌نگار، آموزگار، نویسنده و فعال اجتماعی ایرانی بود. او عضو انجمن کانون بانوان بود و بعدها از مؤسسان سازمان بانوان هوادار حقوق بشر و صاحب امتیاز روزنامه زن روز شد.

زندگی و فعالیت‌ها

بدرالملوک با کمک معلمان سرخانه زبان فارسی و فرانسوی را آموخت و در حالی که برای روزنامه‌های داخل و خارج از ایران مقاله می‌نوشت در سال ۱۲۹۶ به دارالمعلمات رفت و ۸ سال بعد، در سال ۱۳۰۴ به معاونت دارالمعلمات منصوب شد و در سال‌های بعد کتاب‌های متعددی برای مدارس نوشت. او در سال ۱۳۱۴ که دختران اجازه ورود به دانشگاه یافتند وارد دانشسرای عالی شد و خود ۱۱ سال بعد رئیس دانشسرای عالی دختران گشت. در پایان جنگ جهانی دوم برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و از دانشگاه کلمبیا فوق لیسانس آموزش و پرورش گرفت.

در سال ۱۳۰۴ دخترش پروین بامداد (که از شاعران دوران خود شد) به دنیا آمد اما یک سال بعد همسر بدرالملوک (که سومین همسر او بود) درگذشت و او خود پروین را به تنهایی بزرگ کرد.

بامداد که از اعضای فعال کانون بانوان بود (سازمانی برای فعالیت‌های خیریه و تا حدی اجتماعی برای زنان) پس از بازگشت سازمان بانوان هوادار حقوق بشر را پی ریزی کرد. سازمان زنان طرفدار اعلامیه حقوق بشر سازمانی بود که از تغییر نام جمعیت زنان ایران به وجود آمد. جمعیت زنان در سال ۱۳۲۱ تأسیس شد. در همان زمان مشاوره راهنمای خانواده رادیو را نیز بر عهده داشت. او سپس امتیاز روزنامه زن روز را گرفت. بدرالملوک بامداد همچنین دبستانی به نام بامداد تأسیس کرد تا روش‌های نوین آموزش و پرورش را در آن اجرا کند.

نخستین مؤسس مدرسه مختلط

بدرالملوک بامداد که نخستین تدوین‌گر کتاب‌خانه‌داری در ایران است در سال ۱۳۳۰ دبستان مختلط را بر اساس آموخته‌هایش راه‌اندازی کرد. این نخستین مدرسه مختلط بود که به همت وی در ایران تأسیس شد.

کتاب‌شناسی

از مهم‌ترین کتاب‌های او می‌توان به «زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید» اشاره کرد که در سال ۱۳۴۸ منتشر شد.

سایر آثار و کتابهایی که بامداد در سالهای مختلف تدوین و منتشر کرد عبارت است از:

• کتابهای اخلاق برای دانش آموزان متوسطه
• کتاب تدبیر منزل و دستور بچه‌داری مخصوص هنرجویان دبیرستان‌های نسوان
• کتاب‌خانه‌داری برای دوره‌های مختلف دبیرستان دختران
• کتاب راهنمای طباخی
• روان‌شناسی یا معرفه‌النفس در رابطه با تعلیم و تربیت

درگذشت

سرانجام بدرالملوک بامداد سال ۱۳۶۶ در سن ۸۹ سالگی درگذشت.

منابع

• بامداد، بدرالملوک (۱۳۴۸)، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، ج. جلد دوم، تهران: انتشارات ابن سینا
• فرخ‌زاد، پوران (۱۳۸۱)، کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، تهران: نشر قطره، شابک ۹۶۴-۳۴۱-۱۱۶-۸
• ساناساریان، الیز (۱۳۸۴)، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷)، ترجمهٔ نوشین احمدی خراسانی، تهران: نشر اختران، ص. ص۷۴، شابک ۹۶۴-۷۵۱۴-۷۸-۶
• «شخصیتهای ماندگار». مؤسسه پزوهشی تاریخ ادبیات کودکان. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۰۹.