زمین‌چهر بادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز انتقال خودکار میان‌ویکی به ویکی‌داده |
افزودن منابع، ابرابزار |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[Image:KelsoSand.JPG|thumb|ماسه‌ها باعث تخریب تاج [[Kelso Dunes|تلماسه‌های کسلو]] در [[بیابان موهاوی]] کالیفرنیا شده‌اند.]] |
|||
| ⚫ | '''زمین‌چهر بادی''' ({{ |
||
| ⚫ | '''زمین‌چهر بادی''' ({{Lang-en|Aeolian landform}}) عارضه یا پدیده‌ای است که توسط عمل [[فرسایش]] یا [[نهشته‌گذاری]] [[باد]] تشکیل شده‌است. این پدیده‌ها ممکن است از [[ماسه]] یا برف ساخته شده باشند یا تبدیل به سنگ، برف یا یخ شوند.<ref name="Bagnold">{{Cite book|author=Ralph Bagnold|author-link = Ralph Bagnold|title=[[The Physics of Blown Sand and Desert Dunes]]|date=1941}}</ref> زمین‌چهرهای بادی معمولاً در بیابان‌های ماسه‌ای و روی دریاچه‌های یخ زده یا یخ‌های دریا مشاهده می‌شوند و در سراسر زمین و در سیارات دیگر از جمله [[مریخ]]<ref>{{cite web|url=http://www.cnrt.scsu.edu/content/students/uria/presentations/URIA2k/Deithra%20.pdf|title=Aeolian Processes and Landforms|last=Archie|first=Deithra L.|work=New Mexico State University|pages=2| access-date=2008-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20101122071335/http://www.cnrt.scsu.edu/content/students/uria/presentations/URIA2k/Deithra%20.pdf|archive-date=2010-11-22|url-status=dead}}</ref> و [[پلوتون]]<ref>{{Cite journal |last1=Telfer |first1=M. |last2=Parteli |first2=E. |last3=Radebaugh |first3=J. |display-authors=et al |title=Dunes on Pluto| date=2018| journal=Science |volume=360 |issue=6392 |pages=992–997| doi=10.1126/science.aao2975|pmid=29853681 |bibcode=2018Sci...360..992T |doi-access=free}}</ref> مشاهده و مطالعه شده‌اند. |
||
== سازوکار == |
|||
| ⚫ | زمین‌چهرهای بادی زمانی تشکیل می‌شوند که باد [[انتقال رسوب|رسوب را به حرکت درمی‌آورد]] ([[فرایندهای بادی]] را ببینید). ذرات رسوب هنگامی که [[معادله برنولی|نیروهای بالارونده برنولی]] از وزن رو به پایین آنها بیشتر است، یا زمانی که از موقعیت اولیه خود کشیده می‌شوند، توسط این نیروها به سمت بالا بلند می‌شوند. بسته به تعادل این نیروها، ذرات ممکن است تا زمان ته‌نشین‌شدن به دلیل کاهش سرعت، در سراسر سطح خزش کنند (غلط بزنند)، از نقطه‌ای به نقطه دیگر پرش کرده یا به‌طور کامل در هوا معلق باشد. این بدان معنی است که روش‌های انتقال رسوب را می‌توان به‌ترتیب به سه دسته [[نهشته‌گذاری]]، [[جهش (زمین‌شناسی)|جهش]] و معلق‌بودن طبقه‌بندی کرد. هنگامی که انتقال رسوب آغاز شود، فرایند آن از طریق جاذبه و تکانه ادامه می‌یابد. ذراتی که از هوا می‌افتند معمولاً با نیروی کافی به سطح ضربه می‌زنند تا ذرات بیشتری را خارج کنند. |
||
== سازوکارهای تشکیل == |
|||
| ⚫ | این ضربه‌ها در فضا با طول جهش ذرات در حال حرکت از هم جدا می‌شوند، که مناطق مشخصی از فرسایش و/یا رسوب را ایجاد می‌کنند. با گذشت زمان، سطح مناطق با رسوب خالص بالا رفته و سطح مناطق با فرسایش خالص کاهش می‌یابد و باعث ایجاد زمین‌چهرهای اولیه می‌شود. زمین‌چهرهای بادی بزرگ‌تر، میدان باد سطحی را در الگوهایی تغییر می‌دهند که باعث رشد آنها می‌شود، |
||
| ⚫ | زمین‌چهرهای بادی زمانی تشکیل می‌شوند که باد [[انتقال رسوب|رسوب را به حرکت درمی‌آورد]] ([[فرایندهای بادی]] را ببینید). ذرات رسوب هنگامی که [[معادله برنولی|نیروهای بالارونده برنولی]] از وزن رو به پایین آنها بیشتر است، یا زمانی که از موقعیت اولیه خود کشیده می‌شوند، توسط این نیروها به سمت بالا بلند می‌شوند. بسته به تعادل این نیروها، ذرات ممکن است تا زمان ته‌نشین‌شدن به دلیل کاهش سرعت، در سراسر سطح خزش کنند (غلط بزنند)، از نقطه‌ای به نقطه دیگر پرش کرده یا به‌طور کامل در هوا معلق باشد. این بدان معنی است که روش‌های انتقال رسوب را می‌توان به‌ترتیب به سه دسته [[نهشته‌گذاری]]، [[جهش (زمین‌شناسی)|جهش]] و معلق‌بودن طبقه‌بندی کرد. هنگامی که انتقال رسوب آغاز شود، فرایند آن از طریق جاذبه و تکانه ادامه می‌یابد. ذراتی که از هوا می‌افتند معمولاً با نیروی کافی به سطح ضربه می‌زنند تا ذرات بیشتری را خارج کنند.<ref name="ref1"/> |
||
| ⚫ | این ضربه‌ها در فضا با طول جهش ذرات در حال حرکت از هم جدا می‌شوند، که مناطق مشخصی از فرسایش و/یا رسوب را ایجاد می‌کنند. با گذشت زمان، سطح مناطق با رسوب خالص بالا رفته و سطح مناطق با فرسایش خالص کاهش می‌یابد و باعث ایجاد زمین‌چهرهای اولیه می‌شود. زمین‌چهرهای بادی بزرگ‌تر، میدان باد سطحی را در الگوهایی تغییر می‌دهند که باعث رشد آنها می‌شود، بنابراین این زمین‌چهرها، پس از تشکیل، بسیار پایدار هستند. |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۲: | ||
* {{یادکرد-ویکی|پیوند =//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aeolian_landform&oldid=1176735335|عنوان = Aeolian landform|زبان =انگلیسی|بازیابی =۱۱ ژانویه ۲۰۲۴}} |
* {{یادکرد-ویکی|پیوند =//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aeolian_landform&oldid=1176735335|عنوان = Aeolian landform|زبان =انگلیسی|بازیابی =۱۱ ژانویه ۲۰۲۴}} |
||
{{ |
{{پاک‌کن}} |
||
{{انبار-رده}} |
{{انبار-رده}} |
||
[[رده:زمین‌چهرهای بادی]] |
[[رده:زمین‌چهرهای بادی]] |
||
نسخهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۷
زمین‌چهر بادی (انگلیسی: Aeolian landform) عارضه یا پدیده‌ای است که توسط عمل فرسایش یا نهشته‌گذاری باد تشکیل شده‌است. این پدیده‌ها ممکن است از ماسه یا برف ساخته شده باشند یا تبدیل به سنگ، برف یا یخ شوند.[۱] زمین‌چهرهای بادی معمولاً در بیابان‌های ماسه‌ای و روی دریاچه‌های یخ زده یا یخ‌های دریا مشاهده می‌شوند و در سراسر زمین و در سیارات دیگر از جمله مریخ[۲] و پلوتون[۳] مشاهده و مطالعه شده‌اند.
سازوکارهای تشکیل
زمین‌چهرهای بادی زمانی تشکیل می‌شوند که باد رسوب را به حرکت درمی‌آورد (فرایندهای بادی را ببینید). ذرات رسوب هنگامی که نیروهای بالارونده برنولی از وزن رو به پایین آنها بیشتر است، یا زمانی که از موقعیت اولیه خود کشیده می‌شوند، توسط این نیروها به سمت بالا بلند می‌شوند. بسته به تعادل این نیروها، ذرات ممکن است تا زمان ته‌نشین‌شدن به دلیل کاهش سرعت، در سراسر سطح خزش کنند (غلط بزنند)، از نقطه‌ای به نقطه دیگر پرش کرده یا به‌طور کامل در هوا معلق باشد. این بدان معنی است که روش‌های انتقال رسوب را می‌توان به‌ترتیب به سه دسته نهشته‌گذاری، جهش و معلق‌بودن طبقه‌بندی کرد. هنگامی که انتقال رسوب آغاز شود، فرایند آن از طریق جاذبه و تکانه ادامه می‌یابد. ذراتی که از هوا می‌افتند معمولاً با نیروی کافی به سطح ضربه می‌زنند تا ذرات بیشتری را خارج کنند.[۴]
این ضربه‌ها در فضا با طول جهش ذرات در حال حرکت از هم جدا می‌شوند، که مناطق مشخصی از فرسایش و/یا رسوب را ایجاد می‌کنند. با گذشت زمان، سطح مناطق با رسوب خالص بالا رفته و سطح مناطق با فرسایش خالص کاهش می‌یابد و باعث ایجاد زمین‌چهرهای اولیه می‌شود. زمین‌چهرهای بادی بزرگ‌تر، میدان باد سطحی را در الگوهایی تغییر می‌دهند که باعث رشد آنها می‌شود، بنابراین این زمین‌چهرها، پس از تشکیل، بسیار پایدار هستند.
منابع
- ↑ Ralph Bagnold (1941). The Physics of Blown Sand and Desert Dunes.
- ↑ Archie, Deithra L. "Aeolian Processes and Landforms" (PDF). New Mexico State University. p. 2. Archived from the original (PDF) on 2010-11-22. Retrieved 2008-08-06.
- ↑ Telfer, M.; Parteli, E.; Radebaugh, J.; et al. (2018). "Dunes on Pluto". Science. 360 (6392): 992–997. Bibcode:2018Sci...360..992T. doi:10.1126/science.aao2975. PMID 29853681.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامref1وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Aeolian landform». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴.
