گیرنده کلاژن
گیرنده‌های کلاژن (انگلیسی: Collagen receptors) پروتئین‌های پوسته‌ای سلول هستند که به کلاژن ماتریکس برون‌یاخته‌ای که فراوان‌ترین پروتئین‌های بدن پستانداران هستند، متصل می‌شوند.[۱]
وظیفهٔ اصلی اینها تزاید یاخته‌ها، کوچ سلولی، چسبندگی یاخته و فعال کردن آبشار انعقاد خون است و از طریق تنظیم آنزیم‌های متالوپروتئینازهای ماتریکس، بر روی ساختار ماتریکس برون‌یاخته‌ای اثر می‌گذارند.
در انسان دست‌کم ۸ گیرندهٔ کلاژن وجود دارد که تحت چهار گروه متفاوت تقسیم‌بندی می‌شوند.[۲]
- اینتگرین‌ها: گیرنده‌های اصلی پروتئین ماتریکس برون‌یاخته‌ای هستند و دو زیرواحد تراغشایی آلفا و بتا دارند.
- اینتگرین آلفا ۱ بتا ۱ به کلاژن‌های ۴، ۶ و ۱۳ و همچنین تا حدی به کلاژن‌های سازندهٔ فیبریل متصل می‌شود و بیشتر در سلول‌های مزانشیمال قرار دارد.
- اینتگرین آلفا ۲ بتا ۱ بیشتر به کلاژن‌های سازندهٔ فیبریل متصل می‌شود و اغلب بر روی پلاکت‌ها و سلول‌های بافت پوششی یافت می‌شود.
- اینتگرین آلفا ۱۰ بتا ۱ ترجیحاً به به کلاژن‌های ۴ و ۶ و گاهی نیز به کلاژن ۲ وصل می‌شود و بیشتر بر روی سلول‌های عضلهٔ قلب و کندروسیت‌های غضروف دیده می‌شود.
- اینتگرین آلفا ۱۱ بتا ۱ به کلاژن‌های فیبریلی متصل می شود و بر روی سلول‌های مزانشیمی جنین و همچنین ماهیچه‌های بزرگسالان قرار دارد.
- گیرنده‌های دومین دیسکوئیدین زیرگروهی از تیروزین کینازهای گیرنده‌ای هستند و بیشترین فعال‌شدگی آنها در حدود ۱۸ ساعت پس از تحریک کلاژن رخ می‌دهد.
- DDR1 بیشتر به کلاژن‌های سازندهٔ فیبریل و کلاژن ۵ متصل می‌شود، اما به کلاژن‌های ۱، ۶ و ۸ هم تمایل دارد. این گیرنده‌ها بر روی سلول‌های بافت پوششی و لکوسیت‌ها دیده می‌شوند و در رشد غدد پستانی، ترمیم سرخرگ‌ها، تنظیم تزاید یاخته‌ها، چسبندگی سلولی، عملکرد کلیه و تمایز و کارکرد گلبول‌های سفید نقش دارند.
- DDR2 عملکردی مشابه بالایی دارد. با کلاژن‌های۱، ۲، ۳ و ۱۰ اتصال می‌یابد و در تزاید سلول‌های غضروف، رشد استخوانی، تنظیم تقسیم سلولی، چسبندگی سلولی نقش دارد.
- گیرنده‌های شبه ایمونوگلوبولین
- گلیکوپروتئین ۶ بیشتر بر روی سطح پلاکت‌ها دیده می‌شوند و به همراه اینتگرین آلفا ۲ بتا ۱ در آبشار انعقاد نقش دارند. این گیرنده در چسبندگی و فعال‌سازی پلاکتی مؤثر است و مهمترین گیرندهٔ کلاژنی پلاکت از لحاظ ارسال سیگنال محسوب می‌شود.[۳]
- گیرندهٔ شبه ایمونوگلوبولینی ۱ وابسته به لکوسیت نقش بازدارنده برای برخی سلول‌های ایمنی ایفا می‌کند و به کلاژن‌های ۱۶، ۳ و ۱ می‌چسبد.
- گیرنده‌های مانوز گیرندهٔ لیگاندهای برون‌سلولی است. بیشتر به کلاژن نوع ۱ اتصال می‌یابد.
منابع
[ویرایش]- ↑ Collagen Receptor در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا
- ↑ Leitinger B, Hohenester E (April 2007). "Mammalian collagen receptors". Matrix Biol. 26 (3): 146–55. doi:10.1016/j.matbio.2006.10.007. PMID 17141492.
- ↑ Gibbins JM, Okuma M, Farndale R, Barnes M, Watson SP (August 1997). "Glycoprotein VI is the collagen receptor in platelets which underlies tyrosine phosphorylation of the Fc receptor gamma-chain". FEBS Lett. 413 (2): 255–9. doi:10.1016/S0014-5793(97)00926-5. PMID 9280292.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Collagen receptor». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۹.
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی مولکولی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |